نوع پلایا و ارتباط آن با گیاهان شور روی

اگر چه ارتباط بین پوشش گیاهی و سطح آب و همچنین حضور و یا وفور گونه های معینی از ماکروفیت ها می تواند بعنوان یک روشی برای تعیین محدوده اراضی مرطوب پلایاها بکار گرفته شود ولی این کار بدلیل تحت تاثیر قرار گرفتن آن بوسیله فاکتور های دیگری از جمله توزیع مکانی و فضایی چرخه هیدرولوژی و مقادیر حدی شوری و خشکی همیشه امکان پذیر نیست.

هالکنموم گونه ای شورپسند و مناسب برای احیای کویرها(عکس از مرکز تحقیقات شوری یزد)

تقسیم بندی کلی پلایا: پلایاها به دو نوع پلایای سخت و پلایای نرم تقسیم می شوند: پلایاهای سخت تا عمق 5 متری سطح زمین فاقد آبند در حالیکه در پلایاهای نرم سطح آب زیرزمینی در فاصله ای کمتر از 5 متری سطح زمین قرار دارد.

پلایاهای نرم در طول تابستان سطحی خشک و در زمستان سطحی مرطوب دارند آنچنانکه در برخی از پلایاها سطح آب از 3 تا 5 سانتمتر در طول فصل مرطوب و تا حدود 30 سانتیمتر در فصل خشک تغییر می کند از این رو خاک در تمام سال مرطوب است. در این گونه مناطق وقتی که سطح آب پایین تر از سطح زمین قرار می گیرد یک پوسته نمکی در سطح پلایا تشکیل می شود.

به هر حال دو شرط فوق نوع گونه و حضور جوامع گیاهی را در حاشیه پلایا تحت تاثیر قرار می دهد. پوشش گیاهی پلایای سخت از گونه های مقاوم به خشکی (در نواحی خشک شور یافت می شود) که تقریبا با گونه های همنوع آنها در مناطق بالادست مشابهت دارند تا گونه های شور پسند (در نواحی مرطوب شور یافت می شوند) خاص مناطق پست قلیایی تغییر می کند(به نقل از باربور و همکاران، 1987).

پوشش گیاهی پلایای نرم شامل کنوپودیاسه های گوشتی ( و آبدار) نواحی قلیایی است(لیچوار و همکاران، 2006). تورن(1976) پوشش گیاهی سواحل پلایا را تحت عنوان "بوته های کوتاه قد قلیا دوست" طبقه بندی کرده است پوشش گیاهی مناطق مذکور معمولا شامل بوته های پراکنده گیاهان شورپسند و اکثرا شامل کنوپودیاسه، آستراسه، براسیکاسه، فاباسه و خانواده پوآسه هستند.

بعقیده باربور و بیلینگز(1988) 20 درصد این نوع پوشش گیاهی شامل گونه های پایای منفرد است. پوشش گیاهی حاشیه پلایا اغلب فراتوفیت هایی هستند که در روی برآمدگیهای پشته مانند (توده های برجسته خاک و پوشش گیاهی) پیدا می شوند. این پشته های خاکی-گیاهی 1تا 5 متر ارتفاع و 2 تا10 متر قطر دارند.(به نوعی نبکا هستند).

هرقدر از لبه پلایا دور شویم شوری کاهش یافته و در نتیجه پوشش گیاهی هالوفیت(مقاوم به شوری) به تدریج و با یک زون انتقالی جای خود را به گونه های گزروفیت(مقاوم به خشکی) شور واگذار می کند.

بین لبه شنی پلایا و پایکوه، مناطق بادبزنی درشت دانه با قابلیت نفوذپذیری بالا وجود دارد در این مناطق سطح آب زیرزمینی عمیق است و گزروفیت ها رونق بیشتری دارند. در ارتفاعات پایین تر که نواحی بادبزنی درشت دانه با شنزارهای لبه پلایا تداخل می کنند سطح آب زیرزمینی در عمق کمتری قرار می گیرد و گیاهان اطراف حاشیه پلایا بسته به نیاز آنها و موقعیت محل، شامل هر دو نوع گیاهان مقاوم به خشکی و نمک می باشند.

تجربیات عملی نشان داده است که اعتبار دسته بندی وضعیت گونه های گیاهی اراضی مرطوب حاشیه پلایا بعنوان یک شاخص بوسیله ترکیبی از هالوفیت ها و فراتوفیت ها و پاسخ آنها به خاکهای نمکی و هیدرولوژی آب زیرزمینی نسبت به دوری و نزدیکی به سطح زمین است که می تواند معیاری برای تفکیک این گونه اراضی در نظر گرفته شود.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.