در دوازده کیلومتری شمال شرقی اردستان شهر تاریخی زواره قرار دارد بافت باارزش وزیبا این شهر که داخل حصار سلجوقی قرار دارد وحاکی از سخت کوشی، تلاش وفرهیختگی مردم این نقطه کویری می باشد مبارزه با کویر گرم وسوزان از دیرباز مردمی تلاشگر مومن ومقاوم دربرابر تمام ناملایمات به وجود آمده که همواره با جدیت وپشتکار امرارمعاش وبه رتبه های بالای علمی وفرهنگی درسطح کشور رسانده است دربافت متمرکز وپیچیده تاریخی این شهر بناهای شاخصی قرار دارد که چون نگینی درروی انگشتری این شهر می درخشد مانند :
الف) مسجد جامع زواره :
این مسجد از مساجد دوران سلجوقی می باشد که برای اولین بار درتاریخ اسلام به صورت چهار ایوانی بنا گردیده ودرمعماری مساجد اسلامی اولین مسجد ایرانی است سال اتمام ساخت این بنا مربوط به سال 551 (ه.ق) وبانی آن ابوطاهرحسین بن غالی بن احمد احتمالاً معمار آن استاد محمود اصفهانی است تزینات گج بری واجرکاری این بنا بالاخص خط کوفی بنایی آن زیبا ومنحصر به فرد می باشد این بنا شامل گنبد خانه ، ایوانها ، حیات ، شبستان ، ومهتابی است .
ب) مسجد پامنار یا بنکویه:
درشهر زواره مناره ای به ارتفاع 22 متر با کتیبه ای به خط کوفی است متن خط حاکی از ساخت منار درسال461 (ه.ق) وبانی آن محمد بن ابراهیم است لازم به ذکر می باشد بعد از مناره ساوه این مناره دومین مناره کتیه دار کشور است دراین مسجد 5 محراب تاریخی از دوران سلجوقی باقی مانده ومتاسفانه بخش شبستان اصلی بنا که سازهایی از دوران ساسانی داشته تخریب گشته است .
ج) حسینیه بزرگ وکوچک زواره :
درمیان کوچه پس کوچه های شهر دوحسینه زیبا از دوران صفویه تا قاجار دردو طبقه وجود دارد معماری این دوبنا شامل قسمتهای سرباز وسرپوشیده است که درچهار فصل سال با هم زمانی ایام سوگواری سالار شهیدان قابل استفاده می باشد وهنوز که هنوز است بعد از گذشت 400 سال پاسخگوی نیاز مردم می باشد وجود این دوبنا حکایت از عشق وعلاقه مردم این دیار به سالار شهیدان وباعث افتخار برای ملت عزیز ایران است
د)مجموعه بازار:
مجموعه بازار زواره که روزگاری نبض اقتصادی شهر بوده هم اکنون فراموش شده وخاموش، حاکی از تلاش وکاراست این مجموعه شامل بازار کاروانسراها ، مدرسه علمیه( مدرسه لطفعلی خان ترشریزی ) ، امام زاده یحیی ، ابنارنو ومسجد کرسی است قدمت آن دقیقاً مشخص نیست ولی احتمالاً بنای اولیه شهر زواره باز می گردد.
ه) مجموعه مقبره میربهاالدین حیدر :
میر بها الدین حیدر جد علای سادات طباطبایی می باشد که این سید بزرگوار درحمله هلاکوخان مغول به زواره شهید گردیده وبعداً برمزار آن مردم زواره مقربه ای ساخته اند درکنار این مقبره خانه ای زیباست که سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری قصد ایجاد موزه مردم شناسی درآن را دارد.
و) حصار ویخچال زواره :
برج وباروی سلجوقی زواره که فقط قسمت جنوب شرقی وجنوبی آن باقی مانده زمانی گرداگرد شهر راه پوشانده بود ودارای چهار دروازه به جهات مختلف بوده است واین برج وبارو جان ومال مردم شهررا از هجوم اشرار ودشمنان نجات می داد درقسمت شمالی این حصار یخچالی است تاریخی که احتمالاٌ قدمت آن با حصار شهر یکی است درروزگار کهن درزمستان یخچال قالبهای یخ انبار می گشت وتا پایان تابستان یخ مورد نیاز مردم شهررا تامین می کرد لازم به ذکر می باشد تنها یخچال باقی مانده درنقات شهری شهرستان یخچال زواره می باشد .
ز) خانه هشت بهشت (نیری):
این خانه دردوره قاجار با معماری بسیار زیبا وحیرت انگیزی دردل شهر تاریخی زواره قراردارد بانی آن حاج میرزا علیرضا نیری زواره ای است این بنا دردو طبقه ودارای هشت ایوان داخلی است معماری این خانه با تمام خانه های زواره متفاوت است هم اکنون به عنوان فاطمیه جهت مراسم مذهبی وعزاداری از آن استفاده می گردد .
ح)قلاع سنگ بست وحکیم باشی:
درشهر زواره دو قلعه دفاعی درداخل بافت شهری قرار دارد این قلعه ها درسه طبقه ودارای قسمتهای مختلفی شامل اسطبل ،انبار، قسمتهای مسکونی ، قراولخانه و برج های دیدبانی می باشد قدمت این قلعه ها به دوران سلجوقی باز می گردد احتمالاً قلعه سنگ بست از قلعه های اسماعیلیه ایران است .
درمجموعه قدیمی بافت زواره خانه های بیشماری از نوع چهار صفه ای قرار دارد که درمقابل گرما وسرما ی سوزان کویرمامن مناسبی برای جان ومال مردم بوده است این خانه ها به صورتی طراحی گردیده که هیچ خسارتی به محیط زیست نمی رساند ودرتابستان محیط فرح بخش ودرزمستان فضای گرم وایمن را برای خانواده ایجاد می نماید دیگر مکانهای تاریخی عبارتند از :آب انبار باغبازان ، آب انبار پامنار ،برج کبوتر خانه ، گنبدهای عرفا( گنبد سبز ، گنبد حاج آقا و…) .
درضمن درشهر زواره صنایع دستی شامل : آهنگری، سفالگری، گلیم بافی ، قالی بافی ، و… هنوز فعال است که نشان از سخت کوشی وتلاش مردمان این دیار می باشد.بافت وبرج وباروی تاریخی زواره به شماره 6144 درسال 81 درفهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .
نظرات بسته شده است.