تمام موجودات زنده از جمله انسان برای بقای خود ، به رطوبت نیاز دارند. بنابراین جای تعجب نیست که جمعیت مناطق خشک جهان پراکنده و ناچیز بوده و دانش ما از این مناطق در بهترین صورت خود اندک باشد. با این وجود ، کویرها و حواشی آنها تقریبا 3/1 از سطح خشکیهای زمین را دربر گرفته‌اند و بر همین اساس نمی‌توانیم اهمیت آنها را صرفا بر مبنای تراکم جمعیت بررسی کنیم.
اگر چه هنوز هم تعریفی عام پذیر از کویر ارائه نشده است، اما حداقل می‌توانیم بگوییم که کویر بوسیله نبود رطوبت مشخص می‌شود. این امر ، به نوبه خود منجر به بروز تغییرات بسیاری می‌شود که از میان آنها می‌توان محدودیت تعداد موجودات زنده کویری را نام برد. احتمال دارد که رطوبت اولیه بسیار اندکی وجود داشته باشد، یا ممکن است که رطوبت موجود بوسیله دماهای بسیار بالا تبخیر شده و یا اینکه توسط سرمای بسیار شدید ، به صورت یخ به دام افتاده باشد. کویرهای واقع در مدارهای پایینی و میانی به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند.
کویرهای توپوگرافیک
اولین گروه ، آنهایی هستند که کویرهای توپوگرافیک ( Topographic deserts) نامیده می‌شوند. کمبود بارندگی در اینگونه کویرها ، یا ناشی از قرار گرفتن آنها در مرکز قاره‌ها و به دور از اقیانوس است و یا همانطور که غالبا روی می‌دهد، ناشی از وجود کوههایی بلند است که مانع از دستیابی بادهای باران زا به این مناطق می‌شوند. تکلامکان (Takla Makan) در شمال فلات تبت ، و کشمیر (Keshmir) در غرب کشور چین ، دو مثال از کویرهایی هستند که در دل توده‌های خشکی قاره‌ای واقع شده‌اند.
از سوی دیگر ، شرایط آب و هوایی کویری بخشهای بزرگی از ایالا نورا ، یوتا ، آریزونا و کلرادو ، ناشی از حضور رشته کوههای سییرانوارا در ایالت کالیفرنیا است، که مانع از رسیدن بادهای باران زایی می‌شود که از اقیانوس آرام به سمت این مناطق در حرکت می‌باشند. منطقه کویری مشابه اما کوچکتری نیز بوسیله رشته کوههای آند در غرب آرژانتین ، تشکیل شده است.
کویرهای نیمه استوایی
گروه دوم که بسیار گسترده تر از کویرهای توپوگرافیک هستند، کویرهای نیمه استوایی نامیده می‌شوند و در مناطقی بین 5 تا 30 درجه شمال و جنوب خط استوا قرار دارند. بهترین را توضیح منشا اینگونه کویرها ، استفاده از چرخش کلی اتمسفر زمین است. بدین ترتیب که هوای گرم شده در استوا ، بالا رفته و به طرف شمال و جنوب استوا تغییر مسیر می‌دهد. در حدود 30 درجه شمالی و جنوبی استوا ، این هوا شروع به گرد آمدن کرده و مناطق دایمی فشار بالای اتمسفری را تشکیل می‌دهد. هوا در این مناطق ، که مناطق نیمه استوایی فشار بالا خوانده می‌شوند، مجددا فرو می‌نشیند.
هوا به هنگام فرونشینی ، گرم می‌شود و با گرمای هرچه بیشتر ، رطوبت بیشتری را در خود حفظ کرده و احتمال آزاد شدن رطوبت از طریق فرآیند تعریق ، کمتر می‌شود. علاوه بر این ، هوایی که در حال فرود آمدن و گرم شدن می‌باشد معمولا صاف و بدون ابر است. بنابراین ، تاثیر خورشید در گرم کردن زمین و در نتیجه هوایی که با زمین در تماس هست، بیشتر می‌باشد.
توزیع بادهای کویری در سطح زمین
در سطح زمین ، هوایی که فرود آمده است، بطور جانبی حرکت کرده و از مناطق فشار بالا دور می‌شود. در نزدیکی قطب ، این بادها به بادهای غالب غرب وزان تبدیل می‌شوند. در نزدیکی استوا نیز بادهای بسامان شمال شرقی را در نیمکره شمالی ، و بادهای بسامان جنوب شرقی را در نیمکره شمالی ، و بادهای بسامان جنوب شرقی را در نیمکره جنوبی بوجود می‌آورند.
این بادهای بسامان ، در محلهایی که گرمتر می‌شوند شروع به وزیدن به سمت استوا می‌کنند. آنها ، از زمین برخاسته و سرد می‌شوند و در نتیجه رطوبت از دست می‌دهند. نهایتا ، در بخشهای بالایی اتمسفر ، مجددا به سمت شمال و جنوب و نیز به طرف مناطق نیمه استوایی فشار بالا تغییر مسیر می‌دهند، تا مسیر طی شده را بار دیگر از نو آغاز کنند.
عمده ترین کویرهای زمین
چرخش مداوم هوا ، کویرهای بزرگ واقع در دو سوی خط استوا را بوجود آورده است. این کویرها عبارتند از : کویر صحرا در شمال آفریقا ، کویر غربی در خاورمیانه ، کویر ویکتوریا در استرالیا ، کویر کالاهاری در جنوب غربی آفریقا و بوستوانا و کویر سونورا در شمال غربی مکزیک ، کویر جنوب آریزونا و کالیفرنیا ، کویر آتاکاما در کشورهای پرو و شیلی ، و همچنین کویرهای افغانستان ، بلوچستان و شمال غربی هندوستان.
بعضی از کویرهای کوچکتر واقع در امتداد خطوط ساحلی استوایی ، بر اثر تاثیر جریانهایی اقیانوسی واقع در مجاورت قاره‌ها ، پدید آمده‌اند. بدین ترتیب که باد ، از روی آب سرد اقیانوس به خشکی وزیده و در اینجا بطور ناگهانی با زمینهای داغ استوایی برخورد می‌کند. در نتیجه ، هوا گرم شده و توانایی نگهداری آب و رطوبت آن افزایش می‌یابد. نبود تعریق حاصله از این وضعیت ، باعث پیدایش شرایط کویری می‌گردد، درست همانند آنچه که در امتداد ساحل جنوبی پرو و شمال شیلی دیده می‌شود. یعنی در محلی که جریان سرد هامبولت ( Humboldt current) به طرف شمال و به سمت استوا حرکت می‌کند.
نظرات بسته شده است.