|
نام انگلیسی: Miankaleh nature reserve نام فارسی : پناهگاه حیات وحش میانکاله
|
 |
این پناهگاه مشتمل بر خلیج گرگان، جزیرهٔ آشوراده و شبه‌جزیرهٔ میانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان یکى از ذخایر زیست محیطى کرهٔ زمین از سوى یونسکو به ثبت رسیده است.
پناهگاه میانکاله، تنها بازمانده از مناطق نیمه مشجر سواحل دریاى خزر است و بهشت آبزیان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسیر شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان گذرانى مى‌پردازند. از انواع این پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، غاز، قو، فلامینگو (مرغ آتشین) و پلیکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در پیرامون آن زندگى مى‌کنند. از این پناهگاه حیات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى – آموزشى، بهره‌بردارى‌هاى سیاحتى وسیعى به عمل آورد که در حال حاضر نیز به طور محدود صورت مى‌گیرد.
پناهگاه حیات وحش میانکاله در موقعیت جغرافیایی N3653 E5330 در استان مازندران واقع است.
این منطقه که جزو رامسر سایتها و ذخایر زیستکره میباشد منطقه ای است تالابی و جلگه ای و منبع آب تامین کننده آن رودخانه قره سو می باشد. 179 گونه گیاهی و 204 گونه پرنده مهاجر و بومی در منطقه شناسایی شده است که این نشان دهنده تنوع زیستی بالای آن می باشد. از گونه های مهم گیاهی میتوان از انار وحشی؛ ازگیل؛ تنگرس ؛ ولیک؛ گز ؛ جگن؛ نی و داغداغان و از گونه های مهم جانوری میتوان از گرگ؛ گربه وحشی؛ فک؛ خوتکا؛ گیلانشاه ؛ باکلان؛ قلامینگو؛ کشیم؛ حواصیل؛ قرقاول و انواع ماهیان چون کپور؛ سفید وکولی نام برد.
پناهگاه از دو اکوسیستم بارز تالابی و شبه جزیره تشکیل شده و یکی از زیستگاه های مهم و با ارزش پرندگان آبزی و خشکزی می باشد.
منابع فیزیکی
آب : عرصه پناهگاه بصورت کرانه ساحلی و حد فاصل بخش جلگه ای و دریای مازندران و با توجه به این وضعیت جریان آبی سطحی و زیر سطحی جنوبی از یک سو و همچنین دریای مازندران قرار گرفته به نحوی که در وضع شیمیایی سفره آبهای شیرین زیرزمینی منطقه تاثیر بسزایی دارد و حسب بررسی سفره آب شیرین بر روی آب شور قرار گرفته و از طریق حفر چاه قابل بهره برداری است.
خاک : اراضی پست ساحلی با خاکهای ماسه ای ریز و یکنواخت و نرم و عمیق و با توجه به منشأ دریایی و دوران زمین شناسی تحول نایافته و تنها در ناحیه سطحی ازتجربه بقایای گیاهی کمی تیره تر هستند.
اقلیم : آب و هوای پناهگاه متأثر از اقلیم بخش های جلگه ای جنوبی و بر اساس اطلاعات میزان و متوسط بارندگی و دمای سالیانه و براساس طبقه بندی اقلیمی نیمه مرطوب معتدل می باشد.
منابع بیولوژیکی
گیاهان
اراضی ساحلی و ماسه ای شبه جزیره میانکاله با توجه به دوره زمین شناسی مربوطه و منشأ تشکیل بعنوان اراضی بر جای مانده از پسروی دریای تتیس ، رویشگاه تیپ های مختلفی از جوامع گیاهی در مراحل توالی بوده که در محدوده از سوی دریا به سمت خلیج و بر اساس اولویت نقش شامل تیپ های مختلف به شرح زیر می باشد :
1 – تیپ سازیل Juncus
2- رویش تپه های شنی Sand dune
3- تیپ انار تنگرس Punica
4- تیپ انار تمشک Punica – Rubus
5- تیپ انار Punica
6- تیپ سازیل Juncus
7- تیپ هالوفیت Halophytes
همچنین در بخش تالابی نیز گونه های مختلفی از گیهان آبزی و از نمونه گیاهان شناور ، غوطه ور و حاشیه ای چون انواع زیر مشاهده می گردند.
– Chara
– Potamogeton
– Lemna
– Polygonum
– Typha
– Phragmites
جانوران
جانوران به عنوان موجودات مصرف کننده و حلقه های ثانویه شبکه درهم تنیده حیات محسوب می گردند و تالابها زیستگاه گونه های مختلفی از آنها و بویژه آبزیان و پرندگان.
ماهیها
تالاب میانکاله بعنوان محل زدآوری و پرورش بچه ماهیان ( nercery ) گونه های مختلفی از انواع ماهیان دریای مازندران حائز اهمیت است و بر اساس بررسی لیمنولوژیکی گونه هایی جون کپور ، انواع کفال ، کلمه ، سفید ، سوف ، ماش ، کاراس بعنوان گونه های شاخص منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند.
پستانداران
بر اساس گزارشات مستند تاریخی این منطقه در گذشته ای نه چندان دور زیستگاه گونه های شاخص چون مرال ، یوزپلنگ و گرگ بون ، لیکن در حال حاضر پستانداران منطقه محدود به گربه جنگلی ،شغال ، گراز ، روباه ، خرگوش ، تی ، جوجه تیغی و انواع خفاش و جوندگان کوچک می باشد.
پرندگان
از ویژگی های بارز منطقه اهمیت زیستگاهی جهت زمستان گذارانی گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر آبزی و همچنین پرندگان بومی می باشد. همه ساله بیش از پانصد هزار قطعه پرنده شامل انواع مرغابی ، غاز ، قو ، فلامینگو ، پلیکان و … به این پناهگاه مهاجرت می کنند،
عوامل تهدید کننده
از مهمترین عوامل تهدید میتوان ازچرای دام؛ تعارضات به منابع ملی و وجود مستثنیات و تغییر کاربری اراضی؛ توسعه بندر امیر آباد و احداث جاده ؛ تفکر ایجاد طرح های گردشگری و به دنبال آن ایجاد تاسیسات مرتبط وهمچنین شکارو صید غیر مجاز نام برد.
