جزیره بوموسو (ابوموسی)

جزیره ابوموسی نزدیک ترین پهنه خشکی از خاک ایران به خط استوا است که آب و هوای مرطوب و گرمتری دارد. در جزیره ابوموسی باغ‌های پراکنده‌ای همراه درختان نخل خرما وجود دارد و نخلستان از چشم اندازهای آشنای آن است. درختان و درختچه های جنگلی این جزیره را تاغ، کنار، چیرغ و سمر تشکیل می‌دهد. سواحل زیبای خلیج فارس و غروب های رویایی آن مهم ترین جاذبه ‌ی شهرستان ابوموسی را تشکیل می‌دهد. در جزیره بوموسی معدن اکسید سرخ آهن و نفت وجود دارد. نفت این جزیره، که به میدان مبارک، در بخش دریایی خاور جزیره محدود است، از نظر گونه و کیفیت، بهترین نفت در خلیج فارس شناخته شده است. منابع نفت جزیره سوری که نقش مهمی در صادرات نفتی کشور دارد را می توان از مهمترین منابع زیر زمینی این شهرستان نام برد.

کشاورزی و دام‌داری به مفهومی که برای اقتصاد این منطقه تعیین کننده باشد در این جزیره وجود ندارد و ساکنان این جزیره بیش تر به ماهی‌گیری اشتغال دارند. در جزیره بوموسی باغ های پراکنده‌ای همراه درختان نخل خرما وجود دارد و نخلستان از چشم اندازهای آشنای آن است.

این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت میکند. وسعت شهرستان ابوموسی 8 / 68 کیلومتر مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی (با 12 کیلومتر مربع)، جزیره تنب بزرگ (با 3/10 کیلومتر مربع) تنب کوچک (با 5/1 کیلومتر مربع)، سیری (با 3/17 دهم) کیلومتر مربع، فرور بزرگ (با 2/26کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با 5/1 کیلومتر مربع) میباشد

آب و هوای جزیره بوموسی گرم و مرطوب است و چون به خط استوا نزدیک است، هوای آن از هوای سایر جزیره های ایرانی خلیج فارس گرم تر است. بارش، بیش تر در اواخر زمستان و اوایل بهار بوده و بارندگی به گونه رگبار لحظه ای و موقت است. این جزیره رودخانه ندارد و تنها در شمال آن، چند مسیل خشک وجود دارد، اما دارای آب شیرین بوده و آب آشامیدنی مردم از چاه و باران تامین شده، یا با لنج وکشتی از بندر لنگه و بندر عباس به این جزیره حمل می شود. از رایج ترین بادهایی که در جزیره بوموسی و پیرامونش می وزد، می توان به بادهای « شمال»، « قوس»، « سهیلی» و« نعشی» اشاره کرد. جزیره بوموسی از لحاظ پوشش گیاهی فقیر و دارای فلور گرمسیری است و برخی گیاهان نواحی خشک درآن می رویند که به مصرف چرای دام های محلی می رسد. در سال های پر باران، گیاهان علفی و بوته ها، رشد زیادی کرده و تمامی سطح جزیره و کف دره ها پوشیده از گیاه و یکپارچه سبز می شود. این جزیره زیر تاثیر محیط جغرافیایی گرم و مرطوب، از پوشش گیاهی استپی و خاردار نیز پوشیده است. مردم بوموسی از تبار آریایی و ایرانی الاصل هستند و چند خانوار ایرانی عرب زبان هم در بین آنان وجود دارند. ساکنان بوموسی سخت کوش، ایران دوست، متدین، پاک اندیش و مهمان نوازند. شماری از ساکنان جزیره از راه صید ماهی و مروارید امرار معاش می کنند. آب های پیرامون بوموسی دارای بهترین گونه مروارید است. تا دهه نخست سده 14 هـ. ش، 50 فروند کشتی بزرگ صید صدف مروارید، در کرانه این جزیره فعالیت داشته اند.
فاصله دریایی بوموسی تا خرم‌شهر 480، تا بندر امام خمینی 460، تا کویت 450، تا بوشهر 235، تا دوحه 205، تا کیش 70، تا سوری ( سیری) 31، تا لنگه 41، تا مسقط 310 مایل دریایی است.

ابوموسی از دیرباز تا کنون به نام های بوموسی، بابا موسی، بوموف، ابوموسی و گپ سبزو خوانده شده است. واژه بوموسی از دو پاره « بو» و «موسی» تشکیل شده است، که« بو » به معنی رایحه می باشد و کوتاه شده آن، « بود»، « باشد»، « باشیم» و « بوم» است. «بوم» به معنی جا، مقام، منزل، ماوا، و سرزمین است و «موسی» هم نام شخص است و بوموسی، یعنی سرزمین موسی. بنابراین می توان گفت که پیش از اسلام، شخص ایرانی الاصل سرشناسی به نام موسی، در این جزیره زندگی می کرده و شاید هم حکومت می نموده و نام جزیره از نام او گرفته شده و به « بوموسی » یا سرزمین موسی سرشناس شده است. با توجه به آن چه گفته شد، به نظر می رسد نام این جزیره، در اصل « بوموسی» که یک نام کهن ایرانی است، بوده، و از سده 19 م، با بررسی های انجام شده تا کنون، نشان گر آن است که از هزاره 2پ . م، جزیره بوموسی، همانند دیگر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره می شده و جزو قلمرو ایران بوده است. این جزیره از لحاظ استراتژیک نه تنها از جزیره های ایرانی ارزشمند و مهم در تنگه هرمز و دهانه خلیج فارس می باشد، بلکه همراه جزیره های تنب بزرگ، هرمز، لارک، قشم و هنگام، خط قوسی دفاعی ایران را در تنگه هرمز تشکیل می دهد. دریای پارس و جزیره های آن، از جمله بوموسی، در دوران ایلامیان در دست ایلامی ها بوده است. حدود امپراتوری ماد، در زمان پادشاهی هوخشتره از جنوب به کرانه های جنوبی دریای پارس کشیده شد. در این دوره، جزیره های دریای پارس، از جمله ابوموسی، نخست جزو یکی از ایالت های جنوب باختری و سپس جزو ساتراب ( استان) چهاردهم ماد به نام «درنگیانه» و بخشی از کرمان بوده و در روزگار هخامنشیان، به موجب بند 6 ستون نخست سنگ نبشته بیستون، جزو استان پارس شده است. در دوران اشکانیان، به ویژه در روزگار حکومت مهرداد اول ( 171-138 پ . م ) بندر ها و جزیره های دریای پارس، زیر فرمانروایی اشکانیان قرار گرفت. در دوران ساسانیان، جزیره ها و بندرهای دریای پارس، جزو قلمرو ایران و کوره (شهر) اردشیر خوره استان پارس، جزو پادکیسان نیم روز بوده است.