دوزیستان بدون دم ، تخم های خودشان را در آ ب و معمولا در آ ب کم عمق و راکد می گذارند. تخم ممکن است تک تک یا به صورت خوشه های کوچک ( مثل بعضی از قورباغه های درختی ) ، به صورت توده های بزرگ ( مثل قورباغه ها )، و یا به صورت رشته های طویل پیوسته ( مانند وزغ ها ) گذاشته شود. گاهی اوقات تخم ها در آب آزاد هستند ، اما در بیشتر مواقع به گیاهان آبی یا سنگ ها می چسبند . چنان چه ازاد باشند ، این توده ی تخم حالت معلق داشته و در سطح آب شناور می شود. گاهی تخم ها به صورت توده ی کف مانندی در روی درختان مجاور آب گذاشته می شوند.
تعداد تخم ها در یک تخم گذاری به گونه ی ، سن و اندازه ی جانور لستگی دارد ، این تعداد ممکن است در وزغ آمریکایی به 12000 برسد. اندازه ی تخم گاهی در تشخیص گونه کمک می کند ، اما اختلافات زیادی از این نظر وجود دارد. در درجه ی اول ، اندازه ی تخم به جثه ی دوزیست بستگی ندارد . به عنوان مثال اندازه ی تخم بزرگ ترین قورباغه آمریکای شمالی از اندازه ی تخم بعضی از وابستگانش کوچکتر می باشد.
علاوه بر این تفاوت قابل ملاحظه ای در سطح درون گونه ای وجود دارد . به طوری که در مجموعه ی بزرگی از تو ده های تخم اختلاف در اندازه ی آن قدر زیاد است که بیننده تصور می کند توده های تخم توسط قورباغه هایی از گونه های مختلف گذارده شده اند .
تخم دوزیستان کروی است و دراری مقدار زیادی زرده ی روشن می باشد. وقتی تخم تازه گذاشته شده باشد می توان دو بخش را در آن مشاهده کرد . قطب نباتی که در زیر بخش فوقانی کم و بیش رنگی ( قطب جانوری ) قرار دارد ، بخش رنگ دانه دار و تیره ی تخم را که در بالا قرار گرفته ( و بعدا تمام سطح تخم را فرا می گیرد ) نسبت به بخش روشن تر اجازه ز جذب مقدار بیشتری از گرمای خورشید را می دهد.
هر تخم به وسیله ی غشای الاستیکی نازکی احاطه می شود که تقریبا آن را می پوشاند . در خارج این غشا یک یا دو غشای ژلاتینی نیز دیده می شود . این غشاها در شروع تخمگذاری مشاهده نمی گردند اما پس از تماس تخم با آب متورم شده و تخمها با وجود شفاف بودن دیده می شوند . این غشاها به تکوین کمک می کنند ، به این صورت که گرما را از اشعه خورشیدی جذب و نگهداری نموده ، درجه حرارتی ایجاد می نمایند که قدری بالاتر و ثابت تر از درجه حرارت آب اطراف می باشد . علاوه بر این با تبدیل تخم یا توده تخم به جسم لغزنده غیر قابل کنترل ، موجب حفاظت تخمها و مانع تغذیه آنها توسط پرندگان ، لاک پشتان و دیگر دشمنان دوزیستان در بکه می شوند . گزارش شده است که اردک ها گاهی اوقات از توده های تخم قورباغه ها تغذیه می کنند . زالوها به آسانی به غشاهای تخمها چسبیده ، محتویان آن را می مکند . آنها آنچنان به توده های تخم می چسبند که بنظر میرسد مخرب ترین دشمن تخم قورباغه باشند .
فصل تولید مثل حدودا" در اوایل بهار است .اما این زمان در گونه های مختلف متغییر است . بعضی از دوزیستان بدون دم قادر به تحمل سرمای بیشتری نسبت به سایر گونه ها می باشند . وزغها کلا" دیرتر از قورباغه ها یا قورباغه های درختی در برکه ها دیده می شوند . دوره فصول تولید مثلی نیز بسیار متغییر است امکان دارد تمام افراد یک گونه تقریبا" در یک زمان به آب روی آورده و فقط به مدت یک دوره کوتاه در آنجا باقی بمانند و یا به طور پراکنده به برکه ها رفته و هر جانور مدتی در آنجا باقی بماند . در حالت اخیر فصل تولید مثلی ممکن است بیش از دو یا سه ماه به طول بینجامد و حتی بیش از مدت .
در اغلب گونه ها لقاح خارجی بوده و نرم از پشت بازوها ماده ها را در بر می گیرند همانند سمندرها از ناحیه مغبنی جانور مادهرا در بر می گیرند . وقتی چندین گونه در یک برکه در حال تولید مثل باشند ممکن است مکان را تقسیم نموده و خود تشکیل اجتماعاتی را دهند که چنین حالتی ( حالت انحصاری و جدا از هم بودن ) بعدا" در لاروها نیز اتفاق خواهد افتاد .
ارتباط نزدیک بین دوزیستان بدون دم توسط تشابه و همانندی در تکوین تخمها نشان داده می شود . عامل زمان بسته به گونه و درجه حرارت در موردهر گونه متغییر است. زمان تشکیل لاروها در بعضی از گونه ها کمتر از دیگری می باشد ( در دو یا سه روز ) یا در چندین هفته . ممکن است اختلافاتی از نظر رنگ ، اندازه یا حد تکوین آبشش های خارجی ، و یا سایر جزئیات موجود باشد . اما در مجموع اگر از چگونگی تکوین در یک گونه آگاه باشیم با توجه به الگوی مشابهی که در طی مراحل تکوینی وجود دارد ، در سایر گونه ها نیز شاهد مراحل مشابهی خواهیم بود .
طول زندگی لارو قبل از دگر دیسی و تبدیل آن به جانور جوان از دو یا سه هفته تا چندین سال متغییر است .برخی از نکات جالب که امکان دارد در طی دوره دگردیسی مشاهده شوند از این قرارند :
اندامهای حرکتی ( بازوها و پاها ) به طور همزمان تکوین پیدا می کنند اما اندامهای جلویی زیر غشای سرپوش آبششی مخفی گشته ، اندام جلویی چپ زودتر ظاهر میشود ، چراکه منفذ تنفسی در آن اطراف واقع شده است . چشم ها برآمده و آزادو پلکهای متحرک کامل می گردند . مجرای اشکی رو به بالا بوده ، در جهت پشتی به طرف چشم تغییر مکان می دهد و وارد پلک پایینی می گردد . قسمتهای شاخی دهان پایین افتاده ، حفره دهانی از نظر اندازه بزرگ می شود . دم بوسیله جذب از درون با اتولیز کوچکتر می گردد . وزغها عادات قرار گرفتم در سطح آب را دارا شده یا بطور کامل خارج از آب استراحت می کنندو شش ها که تا پیش ازاین غیر فعال بوده اند ، اکنون تمام وظایف تنفسی را به عهده می گیرند ( بجز وظایفی که به عهده پوست گذاره شده است ) . در مدت زمان کوتاهی بعد از ظاهر شدن اندام جلوئی ، پوست غشای سرپوش آبششی و پوست درست رشد کرده ، یک خط ( درز) اتصال مجزا یا واضح در محل اتصال قابل رویت می گردد . این خط اتصال گاهی اوات در سال دوم بعداز دگردیسی قابل رویت است .
دگردیسی در زمان نسبتا کوتاهی صورت می گیرد و اغلب با کمبود غذا تسریع می شود . گرسنگی باعث تخریب اولیه و جذب قسمت هایی از دم و غشاها ی سرپوش برانشی می گردد و به این ترتیب دگردیسی را سرعت می بخشد . از طرف دیگر این تغییر ممکن است به وسیله ی تغذیه ی خوب ، درجه ی حرارت پایین و هر علتی که باعث نیاز به مصرف انرژی برای لارو گردد به تاخیر بیفتد . همان طور که دم کوچکتر و غیر فعال تر می شود ، رنگ آن نیز تیره تر می گردد و اینکه تقریبا سیاه می شود.
یکی دیگر از ساختمان های بارزی که در لارو به چشم می خورد سیستم حسی خط جانبی است که از اندام های حسی پوست می باشد و به صورت نقاط تیره و روشن دیده می شود . این اندام ها به صورت ردیف هایی منحنی بر روی سر ، دور چشم ها و نیز در سطح پشتی تا دم و معمولا در سه ردیف غیر منظم قرار گرفته ، در هر طرف امتداد پیدا کرده اند . ترتیب قرار گرفتن این اعضا تا اندازه ای در جنس ها و گئنه های مختلف متغیر بوده ، در بعضی از گو نه ها برآمده تر از گونه های دیگر می باشند. ممکن است در یک نمونه خاص این نقاط در بعضی موارد واضح تر از نمونه های دیگر باشد. این امر بستگی به رنگ لارو در زمان مشاهده دارد. هر بر آمدگی ( پاپیلا ) در ارتباط مستقیم با یک رشته ( فیبر ) از شاخه ی جانبی عصب واگ است . تصور می رود که این سیستم خط جانبی حس ویژه ای را فراهم می آورد . که به طریقی برای زندگی آبی ضروری است . این سیستم در تمام ماهی ها ، اغلب دوزیستان آبی و لارو های آب زی دوزیستان خشکی زی وجود دارد. اختلاف نظر های زیادی در مورد عمل صحیح و واقعی این اندام ها وجود دارد . اما امروزه آن ها نوعی اندام لمسی محسوب می شوند.، که حساسیتی را در برابر نوسانات توده ی آب ایجاد می نمایند. اندام های لمسی از پوست تکوین می یابند و در برابر امواج و جریانات آب حساس می باشند. به نظر می رسد گوش های داخلی که از اندام های خط جانبی تکوین یافته ، در برابر ظریف ترین و حساس ترین نوسانات آب که تولید صدا می کند حساس باشند. بنابر این اندام های حسی پوست ( خط جانبی ، گوش ها ) ، از نظر منشا و عمل دارای ارتباط نزدیکی با یکدیگر می باشند .
در خاتمه در یک نگاه کلی به مساله ی دگردیسی می توان گفت :دگردیسی عبارت از تغییرات محسوسی است که شامل مراحل زیر می باشد :
- به وجود آمدن یک دهان پهن و از بین رفتن آرواره های شاخی
- از بین رفتن آب شش ها ، بسته شدن شکاف های آب ششی و پیدایش شش ها
- به وجود امون پاها جلویی ( اندام های جلویی)
- تغییر در طول لوله ی گوارش از شکل طویل در رژیم گیاه خواری ، به شکل کوتاه در رژیم گوشت خواری
- جذب دم و باله های میانی
لازم به تذکر است که توضیحات فوق که جهت دگردیسی دوزیستان بدون دم ذکر گردید ،در تمام دوزیستان مشاهده نمی شود ، بلکه در بین رده ی دوزیستان گونه هایی موجودند که به یکی از درجات تکامل باقی مانده اند. مثلا عده ای از آن ها که آب شش های خارجی را تا آخر عمر خود حفظ میکنند ، آشمار آب ششان نامیده می شوند . عده ای در تمام طول عمر دارای دم می باشند و دوزیستان دم دار یا سمندر ها نامیده می شوند و سر انجام آن هایی که دارای دگردیسی کامل هستند و دم خود را از دست می دهند ، دوزیستان بدون دم نامیده میشوند.