دره گردی، ماکو - کویرها و بیابان‌های ایران

موقعیت دره‌های شهرستان ماکو

شهرستان ماکو به دلیل دارا بودن رودخانه های پرآب و تنوع اقلیمی قابل توجه، دارای دره‌های متنوعی است. از این رو دره‌گردی و دره‌نوردی در این منطقه می‌تواند مورد توجه علاقه‌مندان به این رشته قرار گیرد. دره‌های عمیق که عموما رودهای دائمی را در خود جای داده‌‌اند، وجود پوشش گیاهی مناسب، مناظر شگفت انگیز، فاصله نزدیک دره‌ها به مناطق شهری و همچنین دسترسی آسان به ورودی دره‌ها از مزیت‌های دره‌های منطقه ماکو است. در ادامه مسیر دره‌گردی شهرستان ماکو به علاقه‌مندان این رشته ورزشی معرفی شده است.

دره رند (سو دره سی)

دره رند که در میان اهالی به «سو دره سی» نیز شناخته می‌شود در موقعیت جغرافیایی N 44 34 E 44 34 در استان آذربایجان غربی و در شمال شرقی شهرستان ماکو واقع است. چشم انداز جذاب به تبع جریان داشتن رودخانه ساری سو در این دره به همراه آبشارهای متعدد فصلی و دائمی، طبقه‌ای و منفرد، بلند و کوتاه و همچنین نمای ارتفاعات صخره‌ای مجاور و پوشش گیاهی درختان بید مناظر منحصر به فردی را در این پهنه ایجاد کرده است. این رودخانه از دریاچه‌ای به نام بلیک گلو در خاک ترکیه سرچشمه گرفته و از طریق تالاب یاریم قیه بازرگان در نزدیکی بازرگان وارد ایران می‌شود و پس از عبور از روستای رند به رودخانه زنگبار می‌ریزد.

«دامداماج» کلاهکی سنگی است که در انتهای غربی دره رند واقع است. از دیواره آن آب گوارایی بصورت چکانی سرازیر است و در زیر کلاهک سنگی آن چندین غار تونلی قرار دارد. داخل غارها سرد و مرطوب است و قطره‌های آب از سقف آنها به پایین می‌ریزد.

روستای رند در سال ۱۳۹۳ از سوی مسئولین منطقه آزاد ماکو به عنوان روستای نمونه گرشگری منطقه آزاد ماکو معرفی شده است.

دسترسی به این منطقه از مسیر ارتباطی ماکو به بازرگان، پس از خروجی ماکو و نهایتا جاده فرعی روستای رند امکان‌پذیر است.

دره باغی

دره باغی در موقعیت جغرافیایی N391623 E442844 در استان آذربایجان غربی واقع است. دره باغی در ۵ کیلومتری ماکو در روستای قلعه جوق و رودخانه زنگمار در بالادست خود از پس از سد بارون و در ادامه مسیر خود از میان دره باغی می‌گذرد. فاصله دریاچه سد از روستای قلعه‌جوق در حدود ۱۰ کیلومتر است، رودخانه زنگمار این مسیر را از میان دره های عمیق می‌پیماید تا نهایتا از میان مزارع روستای قلعه‌جوق عبور کرده و دره پایان می‌گیرد. رودخانه زنگمار از مهم‌ترین عوامل موثر بر اقلیم منطقه ماکو به حساب می‌آید، این رودخانه از کوه‌های جنوبی دهستان بیه جیک سرچشمه گرفته و پس از طی مسیری طولانی و گذر از دره ژرف و زیبای میان کوه قره داغ، بسوی شمال حرکت کرده و در نزدیکی روستای قلعه‌جوق با رودخانه قره‌سو مخلوط شده و بسوی ماکو، پلدشت، شمال آذربایجان و در نهایت رودخانه ارس حرکت می‌کند.

ابتدای ورودی دره از مزارع روستاییان و درختان مختلف پوشیده شده است. با پیشروی به داخل دره، عرض دره کمتر شده و فضای بکرتری به خود می‌گیرد، از تراکم فلور گیاهی کاسته شده و شیب دیواره‌ها تندتر می‌شود. در میان دره آبشار بلندی از دیواره‌ها به پایین می‌ریزد که به آبشار شرشر شهرت دارد. ارتفاع آبشار در حدود ۵۰ متر است و از روی دیواره‌ای عمودی به پایین سرازیر است. منطقه دره‌باغی به دلیل دارابودن شرایط منحصربه‌فرد دارای پتانسیل برای ورزش‌های قایقرانی در آب‌های خروشان یا رفتینگ، پیاده‌روی، دره‌نوردی و سنگ‌نوردی است.

دره منشورهای بازالتی بدولی

دره بازالتی ایلانلار دره‌سی در موقعیت جغرافیایی N 39 21 E 44 15 در ۲۵ کیلومتری شهرستان ماکو و در مسیر روستای آواجیق قرار دارد. این دره به دره مارها نیز شناخته می‌شود و در ۳ کیلومتری روستای بدولی شهرستان ماکو و به موازات جاده آواجیق امتداد دارد. طول دره در حدود ۳ کیلومتر است و جهت آن شرقی غربی است که در انتهای غربی دره به مزارع روستای بدولی منتهی می‌گردد. رودخانه زنگمار در کف دره از ارتفاعات کوه آرارات در ترکیه سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از میان دره و روستاهای مختلف در مسیر خود، نهایتا به سد بارون می‌ریزد.

ورودی دره در کنار جاده واقع شده است و برای ورود به آن باید شیب ابتدای دره که به قیرمیزی لیخ شهرت دارد را به پایین بروید تا وارد دره شوید. توجه داشته باشید که به دلیل ارتفاع زیاد دیواره‌ها سایه به‌سرعت بر دره چیره می‌شود و از این رو در زمان سنجی خود برای عکاسی به این نکته مهم توجه داشته باشید و زمان مناسب را برای عکاسی انتخاب کنید. دره بدولی دارای شیبی ملایم است و برای عبور از آن به حدود ۲ ساعت زمان نیاز خواهید داشت. دیواره‌های بازالتی دره بسیار ریزشی هستند و از این رو باید جوانب ایمنی و احتیاط و حفظ فاصله مناسب از دیواره‌ها در حین عبور از دره را مورد توجه قرار داد.

در میانه این دره چشمه آبی از میان دیواره‌های بازالتی دره به بیرون می‌جوشد. این چشمه به نام چشمه خاتون و یا خاتون بولاغی شهرت دارد. در ادامه مسیر دره به پیچ نعل اسبی دره که دارای شاخص‌ترین مناظر دره است خواهید رسید. بعد از این پیچ، دره عریض‌تر می‌گردد، دیواره‌های دره ارتفاع کمتری پیدا می‌کنند و پوشش گیاهی بیشتر خودنمایی می‌کند. ادامه مسیر دره به آبشار دره بدولی منتهی می‌گردد. آبشار ارتفاعی در حدود ۷ متر دارد و مناظر زیبایی در کنار دیواره‌های بازالتی ایجاد کرده است.

منشورهای بازالتی منطقه آزاد ماکو در ۲۵ کیلومتر ماکو در کنار جاده ماکو به چالدران قرار گرفته است.

دره ماکو

دره ماکو در موقعیت جغرافیایی N 39 17 E 44 31 در شمال غربی ایران واقع شده است. شهرستان ماکو شهری در میان دره‌ای با دیوارهای سنگی بلند است. ارتفاعات جنوبی دره کوه سبد و ارتفاعات شمالی شهر به کوه قیه شهرت دارند. از میان شهر رودخانه زنگمار عبور می‌کند که شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. بخش جنوبی شهر گسترش کمتری یافته ولی قسمت شمالی شهر گسترده‌تر است. انتهای شرقی دره به دشت قلعه دره سی و بخش غربی به دشت چای باسار منتهی می‌شود. فاصله ارتفاعات شمالی و جنوبی دره ماکو به طور میانگین در حدود ۵۰۰ متر و طول دره ۱۸ کیلومتر است. دیواره‌های بلند عمودی، فاصله کم دیواره‌ها و عبور روخانه زنگمار از میان شهر چهره منحصر به فردی به شهرستان ماکو بخشیده که در میان شهر‌های ایران بسیار کم نظیر است.

در میان دره ماکو کلاهک سنگی بزرگی خودنمایی می‌کند، این کلاهک عظیم که دارای شیبی منفی در حدود -۴۰ درجه است، سقفی سنگی را ایجاد کرده و در دل آن قلعه‌ای قدیمی قرار گرفته است. بافت قدیمی شهر در دامنه همین منطقه قرار گرفته است. طول کلاهک در حدود ۶۰۰ متر و ارتفاع تاج کلاهک به طور میانگین ۱۵۰ متر است. کلاهک سنگی ماکو بزرگ‌ترین در ایران و یکی از کلاهک‌های شاخص در جهان است و مکانی بسیار مناسب برای ورزش سنگنوردی است.