گنبد نمکی دارابگرد (دارابجرد)، داراب

نام انگلیسی:  Darabgerd Salt Dome    نام فارسی :  گنبد نمکی دارابگرد

 گنبد نمکی دارابگرد در موقعیت جغرافیایی N284126 E542841 در استان فارس واقع است. گنبد نمکی دارابگرد یا دارابجرد در وسط دشت سرسبز و پهناور داراب سر از خاک بر آورده است. این کوه نمکی مرکز شهر باستانی دارابگرد می باشد که دیواری حلقوی آن را در برگرفته است. این مجموعه گردشگری باستان – زمین شناسی کم نظیر یکی از جمله آثار جذاب، دیدنی و تماشایی حوضه زاگرس در استان فارس می باشد که در این مقاله به معرفی آن پرداخته می شود.

از شهر امروزی داراب، شهر نخل های بلند قامت و بید های مجنون افشان تا شهر تاریخی دارابگرد (گنبد نمکی دارابگرد) فاصله ای نیست. این شهر باستانی در فاصله 6 کیلومتری جنوب شهر فعلی داراب در کنار جاده جدید داراب – شیراز به مختصات جغرافیایی"37،'28،o54 طول شرقی و "28،'41،o28 عرض شمالی واقع شده است. موقعیت این گنبد نمکی و راه دسترسی به آن در  آورده شده است.

سابقه تاریخی گنبد نمکی دارابگرد

در برخی آثار و متون قدیمی به وجود کوه نمک و انواع نمک های سفید، سیاه، زرد، سرخ و سبز در دارابگرد و پیرامون آن اشاره شده است اما به نقش اصلی گنبد نمکی بعنوان مرکز شهر و محلی که قصر اصلی حاکم شهر بر روی آن بنا شده است، کمتر سخن به میان آمده است. همچنین در بیشتر منابع موجود نقش دیوار و خندق پیرامون گنبد نمکی، حفاظت از شهر و جلوگیری از هجوم دشمن ذکر شده، در حالی که یکی از نقش های مهم آن جلوگیری از شور شدن خاکهای زراعی و آبهای سطحی اطراف شهر می باشد. در اطرف تمامی گنبدهای نمکی موجود در زاگرس کفه های نمکی گسترش پیدا کرده اند، زمین ها به شوره زار تبدیل شده اند و آبها سطحی شور شده اند و تا شعاعی از گنبد هیچ پوشش گیاهی به چشم نمی خورد. اما یکی از خصوصیات منحصر به فرد گنبد نمکی دارابگرد که آن را از سایر گنبد ها متمایز می کند، آن است که مزارع سرسبز این گنبد نمکی را در آغوش گرفته اند.

سابقه تاریخی شهر دارابگرد

درفاصله ۶ کیلومتری شهر فعلی داراب آثار شهر تاریخی دارابگرد نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران باستان قرار دارد. این شهر که قدمت آن به عصر هخامنشیان    می رسد، در میان دشت وسیع و حاصلخیز داراب به دلیل شرایط امنیتی آن زمان و اهمیت شهر به صورت مدور بنا گردیده است و از این جهت در ردیف اولین شهرهای مدور داخل فلات ایران محسوب  می گردد. پیرامون شهر دیوار مخروطی عظیمی از گل رس و سنگ و ملاط آهک ساخته شده است که ارتفاع آن به بیش از۱۰متر می رسد. این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و ارتفاع آن اکنون به حدود ۷ متر می رسد. وجود ماده چسبنده ای در میان ملاط و گل به کار رفته در دیوار، سبب شده با گذشت بیش از۲۶۰۰سال این دیوار با تخریب کم پا برجا و استوار باقی بماند. پشت دیوار خندق بزرگی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد نموده بودند.

ژئوتوریسم گنبد نمکی دارابگرد

گنبد نمکی دارابگرد بر روی نقشه زمین شناسی به شکل یک دایره قرمز رنگ (رنگ ویژه رسوبات سری هرمز) بین رسوبات عهد حاضر (رنگ سفید) خود نمایی می کند  بر روی عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای  به صورت تپه ای بر آمده از دل زمین می باشد که در مرکز  دایره ای وسیع به دام افتاده است.

موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی

از شهر امروزی داراب، شهر نخل های بلند قامت و بید های مجنون افشان تا شهر تاریخی دارابگرد (گنبد نمکی دارابگرد) فاصله ای نیست. این شهر باستانی در فاصله 6 کیلومتری جنوب شهر فعلی داراب در کنار جاده جدید داراب – شیراز به مختصات جغرافیایی"37،'28،^o54 طول شرقی و "28،'41،^o28 عرض شمالی واقع شده است.