آگامای دم تیغی ایرانی

نام علمی : uromastyx asmussi

نام انگلیسی:  iranian spiny tailed lizard    

نام فارسی: آگامای دم تیغی ایرانی 

مشخصات: حلقه‌های فلسی خاردار در سطح فوقانی دم توسط فلسهای کوچک از هم جدا شده‌اند، این حلقه‌ها در پهن‌ترین قسمت دم شامل 7 تا 8 فلس خاردار هستند؛ ناحیه پشتی با ردیفهای عرضی کم و بیش منظم از برآمدگیهای خاردار توسعه یافته؛
9 تا 15 منفذ رانی و پیش مخرجی در هر طرف (2 تا 3 منفذ پیش مخرجی و 6 تا 8 منفذ رانی)؛ 7 تا 10 برآمدگی در ردیف عرضی قاعده دم؛ فلسهای دندانه دار توسعه یافته در امتداد حاشیه پیشین گوش؛ 20 تا 25 ردیف عرضی از فلسها در ناحیه میانی شکم به اندازه سر (از نوک پوزه تا گوشه دهان)؛ چهارمین انگشت با ریشه‌های جانبی مشخص؛ ردیفی از فلسهای برآمدگی دار پشت گردنی و پشت سری که توسط فلسهای کوچک و کمی دانه‌ای شکل احاطه شده‌اند.
رنگ آمیزی: ناحیه پشتی (در الکل) قهوه‌ای کمرنگ یا نخودی با رنگ جزئی مایل به سبز یا آبی؛ سطح فوقانی سر، اندامهای حرکتی و دم تیره تر (در بعضی از نمونه‌های زنده آبی رنگ) هستند؛ سطح شکمی قهوه‌ای مایل به زرد، با لکه‌های زیتونی تیره بسیار اندک، به استثنای ناحیه میانی شکم؛ نمونه‌های زنده نر دارای برآمدگیهای پشتی سرخ رنگ (احتمالا بطور فصلی)؛ ماده‌ها یکدست مایل به قهوه‌ای ناخالص؛ (اغلب رنگ آمیزی در گونه‌های جنس Uromastyx تغییرات قابل توجهی دارند).
 

زیستگاه: نواحی بیابانی یا نیمه بیابانی خشک، در دشتهای ریگزار، سنگریزه‌ای یا شنی با پوشش گیاهی بوته‌ای، درختچه‌ای، که در قطعه‌های پراکنده متمرکز شده‌اند.
 

عادات و رفتار: روزهای بسیار گرم و آفتابی و در اواسط روز فعالیت می‌کنند؛ لانه آنها شامل سوراخهای زیرزمینی است که خودشان حفر می‌کنند؛ لانه‌های خود را روی تپه‌ها و یا کپه‌های ماسه‌ای در جایی که گیاهان مورد علاقه‌شان می‌رویند، می‌سازند. گیاهخوارند، و گاهی اوقات از حشرات تغذیه می‌کنند. 7 تا 10 تخم در هر سال می‌گذارند.
 

پراکندگی جهانی: ایران، پاکستان، افغانستان.
 

اندازه: نوک پوزه تا مخرج 260 میلیمتر دم: 210 میلیمتر
 

ملاحظات: این گونه در ایران از شرق زاگرس از ارتفاع 550 تا 1200 متری گزارش شده است. محل نمونه تیپیک از ایران، سرچاه، حدود 60 کیلومتری جنوب خوسف، در حاشیه کویر لوت، واقع در استان خراسان می‌باشد. بنظر می‌رسد که کوهزایی زاگرس باعث جدایی و تکامل این گونه و تمایز آن از U.loricatus شده است (که فقط در غرب زاگرس پراکنش دارد).