غار هیزج، همدان

نام انگلیسی:  Hizaj Cave    نام فارسی :  غار هیزج

موقعیت

غار هیزج در استان مرکزی، در 100 کیلومتری شمال شرقی شهر همدان، 128 کیلومتری شهر ساوه، و در کنار روستای هیزج است.

معرفی

روستای هیزج در 8 کیلومتری شهر قهاوند قرار گرفته و دارای سرابی بزرگ است. در غرب سراب دره​ای کم عمق وجود دارد که به فاصه حدود یک کیلومتر از ابتدای آن و دامنه جنوبی دره، دیواری سنگ چین و مخروبه نمایان است. دهانه غار داخل این حصار سنگ چین قرار گرفته است.

ساختمان

دهانه غار در ارتفاع 1850 متری سطح دریا قرار گرفته و همانند ورودی چاه است و باید از آنن به طور خمیده عبور کنیم.

شعبه اصلی غار 2 تا 4 متر عرض و 6/1 تا 3 متر ارتفاع دارد. فعالیت غارسنگ​سازی درون غار، به علت شرایط خاص، به میزان کمی صورت گرفته است. در فاصله 30 متری دهانه، چکنده​ای بزرگ و شیری رنگ، با نوک شکسته، دیده می​شود. در سرتاسر دالان اصلی حدود 8 کاسه زیبا، که قطر بزرگ​ترین آن​ها حدود یک متر است، پدید آمده. خط منصب کاسه​ها روی گُسل پدید آورنده غار و دقیقاً وسط سقف قرار گرفته است. این کاسه​ها شبیه کاسه​های سقف غار کرفتو هستند. در طول غار چند دیوار سنگ چین ساخته​اند که غار را به چندین بخش تقسیم می​کنند. احتمالاً هر بخش از فضای محصور بین دو دیوار، ویژه سکونت یک خانواده، نگهداری چهارپایان یا چیزهای دیگر بوده است. انتهای دالان اصلی به دهلیزی به طول چند متر ختم می​شود. در زیر کاسه​های سقف، چاه​هایی توسط حفاران کنده شده​اند که عمق بعضی از آن​ها گاه به 4 متر می​رسد. سرتاسر غار از لایه​های خاک رس پوشیده شده است و در کنار بعضی از چاه​ها خرده سفال​های شکسته دیده می​شوند.

در فاصله 45 متری دهانه، آب انباری بزرگ بای ذخیره آب به ابعاد 5×3 متر و عمق 3 متر وجود دارد. ابعاد دهانه آن 1×1 متر و دارای4 پله از سنگ و ساروج است. سرتاسر بدنه آب انبار با چند لایه ساروج پوشانده شده است تا از هدر رفتن آب جلوگیری شود. آب انبار، دست کنده است و با حمل آب از سراب هیزج آبگیری و پر می​شده است.

شعبه فرعی غار در فاصله 30 متری دهانه غار واقع است و همانند دالان اصلی است. از دالان فرعی غار، دو دهلیز کوتاه جدا می​شود. طول دالان اصلی حدود 165 متر است و در آن دو دیوار سنگ چین که دهلیزها را از دالان جدا می​کنند، ساخته​اند. به فاصله چند متر از ورودی غار و در سمت راست دالان اصلی، دالان فرعی دیگری وجود دارد. بزرگ​ترین تالار غار به ابعاد 6×6 متر در ابتدای دالان اخیر واقع شده است. این دالان 40 متری به بیرون از غار راه دارد و دانه فرعی غار محسوب می​شود. در تالار فوق چند غارسنگ از جمله یک ستون و چند چکیده کوچک تشکیل شده است.

طول شعبه اصلی غار 250 متر و مجموع دالان​های اصلی و فرعی آن 500 متر است. سرتاسر کف غار تقریباً افقی است و ضخامت لایه رسی کف آن در بعضی بخش​ها به 5 متر می​رسد.

جاذبه​های گردش گری

این غار برای مدت​ها سکونتگاه انسان​ها بوده است. خرده سفال​های بر جای مانده از دوره​های گذشته شاهدی بر این مدعا هستند و بر ارزش​های باستان شناسی غار می​افزایند. از این رو غار برای کاوش​های باستان شناسی و بازدید علاقه مندان مناسب است.

چاه​های حفر شده توسط گنج یابان، محل خوبی برای مشاهده جنس کانی​ها و لایه​های خاک و سنگ​های سازنده کف غارند. سراسر کف غار افقی و هموار بوده و به وسیله انسان​های ساکن آن به جهت سکونت تسطیح شده است.