عبور از ریگ جن

همیشه کسانی که سراغ کویر رفته اند زندگی معمولی و عادی نداشته اند و به نوعی نگاهی متفاوت به مسائل زندگی داشته اند به دنبال کشف نکات جدیدی از زندگی بوده اند. از جمله گروه هایی که سفر به کویر همیشه برای آنها بسیار جذاب و دوست داشتنی بوده ماجراجویانی اند که البته عشق ماشین هم هستند. ماه گذشته تعدادی از اعضای کمیته ماشین های دو دیفرانسیل که تحت نظر فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری هستند توانستند بعد از چهاربار تلاش بلاخره در پنجمین مرتبه با موفقیت از کویر مرکزی ایران عبورکنند و این افتخار را به نام خودشان ثبت کنند…
مرتضی قدیمی
کویر همیشه علاوه بر آنکه بسیار دارای رمز و راز بوده در عین حال بسیار جذاب و دوست داشتنی هم بوده است.سکوت کویر، تنهایی و خلوت آن، پرمعنا بودنش، دوری از شهر، رنگ دیگر آسمانش و ده ها بهانه دیگرزمینه های مناسبی بوده اند برای کسانی که هرازگاهی سراغ آن رفته اند. همیشه کسانی که سراغ کویر رفته اند زندگی معمولی و عادی نداشته اند و به نوعی نگاهی متفاوت به مسائل زندگی داشته اند به دنبال کشف نکات جدیدی از زندگی بوده اند. از جمله گروههایی که سفر به کویر همیشه برای آنها بسیار جذاب و دوست داشتنی بوده ماجراجویانی اند که البته عشق ماشین هم هستند. ماه گذشته تعدادی از اعضای کمیته ماشین های دو دیفرانسیل که تحت نظر فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری هستند توانستند بعد از چهاربار تلاش بالاخره در پنجمین مرتبه با موفقیت از کویر مرکزی ایران عبورکنند و این افتخار را به نام خودشان ثبت کنند.
صدسال قبل
هدن سون سوئدی در سال 1905 از حاشیه کویر ایران می گذرد و در یادداشت هایش از مسیری که طی کرده بسیار یاد کرده است. آلفوسن گابریل بلژیکی هم 60 قبل تقریبا همان مسیر را سال ها بعد طی می کند. او بعد از گذشتن از جندق خودش را به طبس می رساند و ایران را به قصد تبت ترک می کند. گابریل نیز در خاطراتش از کویر ایران بسیار یاد می کند و آروز می کند باردیگر از کویر ایران بگذرد و البته بتواند از مرکز کویر ایران بگذرد. هرچند که این آروز برای او محقق نمی شود.
صد سال بعد
به جز هدن سون و آلفونس گابریل که مشهورترین کسانی هستند که از کویر ایران گذشته اند و چیزهایی هم در مورد آن نوشته اند،کسان دیگری هم به قصد عبور از مرکز کویر ایران تلاشی کرده اند که بعضی ها هم موفق شده اند. اما عبور از مرکز کویر ایران توسط ماشین اتفاقی است که ماه گذشته برای اولین بار صورت گرفت. این سفر 5 روزه که پیش بینی می شود بیش از ده روز به طول انجامد توسط یک گروه چهارده نفره بوسیله شش خودروی دو دیفرانسیل صورت گرفت. البته اعضای این گروه قبل از این سفر چهار بار دیگر به قصد عبور از مرکز کویر ایران تلاش کرده بودند که هر بار به دلایلی مختلف ناکام مانده بودند.
چهار بار شکست
اولین اقدام عبور از کویر این گروه به سال 1380 باز می گردد. آن سال گروه شش نفره با سه خودرو به سمت کویر حرکت کردند و صرفا توانستند 30 کیلومتر داخل کویر شوند. تمام شدن ذخیره بنزین در آن سال باعث شد تا از ادامه نفوذ به منطق کویری صرف نظر کنند. در سفر دوم تعداد ماشین ها به عدد هفت می رسد و جویندگان کویر هم هفده نفر می شوند. این بار گروه موفق تر عمل می کنند اما باز هم نمی تواند از مرکز کویر عبور کند و از شمال منطقه ای کویری معروف به ریگ جن عبور می کند. این بار این گروه نسبتا شلوغ 3 روز در باتلاق ها متوقف می شوند. سومین سفر این گروه هم شکل می گیرد. این تصور که در پاییز زمین خشک است و امکان نفوذ به کویر بیشتر است بهانه های سفر را در این فصل ایجاد می کرد. این بار هم گروه موفق به عبور از کویر نمی شود. اما به یک موفقیت قابل توجه می رسد و آن پیدا کردن مسیر ورودی به کویر بود که مقدمات موفقیت را فراهم می کرد. گروه در سفر سوم مسیر گابریل و سون را تا جنوب ریگ جن طی می کند. بهمن ماه همان سال با این ذهنیت که مسیر ورود به کویر پیدا شده است مقدمات چهارمین سفر فراهم می شود. اینبار همه امیدوار بودند که دیگر موفق خواهند شد. گروه جور شش نفره از انارک خو دشان را تا مرکز ریگ جن می رسانند. به رغم آن که یکی از ماشین ها هم خراب شده بود اما ناامید نشده بودند. وقتی به ریگ جن می رسند مجبور می شوند که مسیر را ادامه ندهند و راه رفته را بازگردند. این بار کمبود آب و بنزین برایشان مشکل ساز می شود چرا که مدت 5 روز مسیریابی کردند و 5 روز هم داخل ریگ جن متوقف شده بودند.
برای آخرین بار
شاید اگر هر مجموعه یا گروه دیگری بودند دیگر ناامید شده بودند و بی خیال عبور از کویر مرکزی ایران می شدند. اما امسال پاییز نشده ذهنیت سفر به کویر یکبار دیگر در ذهن اغلب کسانی که در چهار سفر قبلی حضور داشتند حلول کرده بود. حتی کسان دیگری هم که ماجرای 4 سفر قبلی را شنیده بودند و خیلی هم اهل ماجراجویی نبودند ترغیب شده بودند تا در سفر بعدی گروه را همراهی کنند. امسال وضعیت فرق می کرد و اکثرا امیدوار بودند که دیگر طلسم عبور از کویر را خواهند شکست . این بار برخلاف سنت هر سال برنامه کویرنوردی در مهرماه انجام نمی شود به بهمن ماه می افتد. از چند ماه قبل خیلی ها اعلام آمادگی برای حضور در این سفر کرده اند و خودشان را آماده کردند تا یکی از اعضا باشند تا بعد از دیدن ریگ جن و عبور از کویر نام خودشان را در لیست پرافتخار مجموعه ای که از کویر مرکزی ایران گذشته اند ببینند. دیگر تجهیزات تکمیل شده بود و به نظر اغلب اعضا تجربه کافی برای گذشتن از کویر را کسب کرده بودند. خیلی ها فکر می کردند اگر اینبار هم نتوانند از کویر عبور کنند دیگر آنرا بی خیال خواهند شد.
بلاخره طلسم می شکند
ریگ جن فقط برای مردمانی که در کویر زیسته اند پر از رمز و راز نیست. مردم کویر معتقد هستند که در مرکزکویر دریاچه ای وجود دارد که دست هیچ بنی بشری به آن نرسیده و آنجا پر از رمز و راز است. جابجا شدن تپه ماهورها را هم به جن ها نسبت می دادند و به همین دلیل نام آن منطقه را ریگ جن نهاده بودند. گروه کویرنورد هیچ توجهی به باورهای سنتی مردم آن منطقه ندارد و این بار باید هرطور که شده خودش را به ریک جن برساند و آز آن عبور کند. اعضای گروه تصمیم گرفته اند که این بار طلسم را بشکنند. وجود نقشه ماهواره ای، کامپیوتر دستی، تلفن ماهواره ای، هزار لیتر آب، 2400 لیتر بنزین برای هفت ماشین، غذا به اندازه کافی برای چهارده نفر و تجهیزات مورد نیاز دیگر هم بیانگر این موضوع بود که هرطور شده باید به مرکزکویر ایران رسید و از آن عبور کرد که بالاخره این اتفاق می افتد و به رغم اینکه اعضا تصور می کردند شاید تا 15 روز هم سفرشان طول بکشد در پنجمین روز سفر زمانی که از کویر خارج می شوند جشن موفقیت می گیرند. جشنی که چندین سال منتظر برگزاری آن بودند. در هر صورت گرچه این موفقیت و پیروزی برای گروه کمیته ماشین های دو دیفرانسیل فدراسیون اتومبیلرانی 5 سال به طول می انجامد اما آنقدر لذت بخش است که فکر می کنند سال آینده علاوه بر این که این مسیر را یکباردیگر تکرار کنند به کویر لوت هم بروند.
ماشین ها آماده می شوند
برای انجام چنین سفری باید امکانات زیادی فراهم شود که مهمترین آنها توجه به ماشین هاست . از یکی دوماه مانده به استارت راننده ها خودروهایشان را حسابی تعمیر کرده اند. خودروهایی که اغلب به درد رانندگی در شهر نمی خورد بیشتر مناسب کوه و بیابان هستند. علاوه بر رسیدگی مناسب به خودروها همه جور امکانات باید فراهم می شد. ازچادر و کیسه خواب گرفته تا مواد غذایی و آب و بنزین. برای این سفرکه کمتر از یک هفته طول می کشد چیزی در حدود 5 میلیون تومان هزینه می شود اما این همه وقت، تلاش، هزینه، نگرانی، تحمل خستگی، بی خوابی و … برای چه؟
لذت غیرقابل وصف
وقتی اعضای گروه از کویر صحبت می کنند چشم هایشان برق می زند. انگار دارند از یک دنیای دیگر صحبت می کنند. انگار که دارند از خواب هایشان تعریف می کنند. یکی از رنگ متفاوت آسمان می گوید یکی از شب های کویر و ستاره ها که انگار به زمین نزدیک شده اند می گوید. دیگری از سکوت غیرقابل وصف کویر می گوید. یکی دیگر از بچه ها از صدای باد در کویر گوید که انگار چیزهای برای گفتن دارد. آن یکی از آرامش کویر می گوید که هیچ کجا تکرار نمی شود. اعضای گروه حرف های زیادی در مورد کویر برای گفتن دارند ام اهرکدام وقتی چیزی را می گوید در انتهای حرف هایشان اضافه می کند که باید آنجا باشی و آنجا زندگی کنی تا متوجه لذت کویر بشوی. متوجه شوی که در کویر زندگی معنای دیگری دارد آنجا خستگی به معناست و همه اش زندگی است و زنده بودن.

رفاقت رمز موفقیت
برای گذر از کویر تجهیزات بسیار مهم هستند اما وجود یک جمع صمیمی و البته حرفه ای بسیار مهمتر است. ماندن در باتلاق های کویر یا متوقف شدن در چاله های تپه ماهورها یعنی قید ماشین را زدن. اما حضور یک جمع متحد باعث می شود تا همه بتوانند به همدیگر اعتماد داشته باشند و امیدوار باشند. در این سفر هم حمید بریری با آوردن آب و چادر و پوشاک، جلال پورابراهیم با داشتن روحیه جنگنده و جیپ مشهورش به نام جی جی ، مهران سلطانی بعنوان راننده پیشرو، حمید ساغرچی با آن دوج پاورواگن که سوخت 5 ماشین را حمل می کرد، محمد شفیع زاده با خودرو قوی و متفاوتش، کاووس اکبری با صبر و هوشیاری اش، محمد رضوی و بابک هروی که به رغم بیماری وفادار ماندند، محمد ابراهیم عامری به عنوان کارشناس ارشد محیط زیست و نقشه خوان، جمال بی ریا با حضوری فعال خودش، علی علیمحمدی با تلاش بسیارش در لحظه های حساس، داوود نجف زاده بعنوان مسن ترین فرد گروه که بسیار پیاده روی کرد و محمود حیدری با حضور پررنگش در لحظه لحظه های کسب این موفقیت موثر بودند و شاید بتوان گفت که حضور تک تکشان در عبور از کویر بسیار موثر بود.
5 روز تکرارنشدنی
طبق قرار قبلی حرکت از تهران آغاز می شود. گروه شب اول را در روستای متروکه البته زیبای عشین ساکن می شود . روستایی در شمال انارک که خود انارک در 100 کیلومتری شمال نایین واقع است. در دومین روز خودروها به سمت چشمه بابا خالد حرکت می کند این چشمه آخرین محلی است که آب آشامیدنی وجود دارد و مورد مصرف چوپان ها و ساربان ها است. بعد از چشمه بابا خالد دیگر هیچ آب و آبادی وجود ندارد. بعد از عبور از کوه ملاهادی گروه به جنوب ریگ جن می رسد و از اینجا باید 27 کیلومتر طی می شد تا به مرکز کویر می رسدند. تغییر و تحولات ایجاد شده در منطقه و جابجا شدن منطقه و جابجا شدن تپه های و قدیمی بودن نقشه های ماهواره ای باعث می شود که گروه تا حدودی در این منطقه معطل شد. رسیدن به مرکز کویر با توجه به پیدا کردن ورودی ها در سفر قبل کار آسانی بود اما خروج از آن کار بسیار سختی بود که باید خطر می کردند چرا که ممکن بود به باتلاق بخورند و باید این امکان را می داشتند که بتوانند برگردند. در هرصورت بعد از رسیدن به مرکز وسیله برگشت انتخاب شد. مواجه شدن با دو باتلاق، متوقف شدن در تپه ماهورها، نگرانی و اضطراب بعضی از بچه های گروه از جمله مشکلاتی بود که در حلول سفر با آن مواجه بودند. گروه 3 شب در ریگ جن متوقف می شود و روز چهارم از آنجا خارج می شود. در مسیر برگشت ارتفاع بعضی از تپه ها به 20 متر هم میرسد که مجبور می شوند آنها را دور بزنند و گاهی هم با بن بست کوچه ها مواجه می شوند اما بلاخره همه سختی کشیدنها به پایان می رسد وبعد از طی 2 روز مسافت از کویر خارج می شویم.
حرف آخر
تمام 5 بار سفر این گروه همه در سکوت شکل می گیرد حتی سروصدای شلوغی و شادی پس از موفقیت آنها را هم هیچکس نمی شوند. این گروه 14 نفره را که به همت و سعی و اراده خودشان توانستند برای اولین بار از کویر مرکزی ایران را عبور کنند تقریبا هیچکس نمی شناسد و در هیچ کجای ایران هم معروف نیستند، اما نام ایران و کویر مرکزی ایران آنقدر معروف است که 100 سال قبل فردی از اروپا با پای پیاده آن را طی می کند و در یاداشت هایش از آنجا یاد می کند. شاید جای تاسف و غبطه خوردن باشد که چنین اتفاق مهمی اینقدر در خلوت و خاموشی شکل بگیرد و آنقدر که شایسته است از آن یاد نشود.