موش سیاه

نام علمی : Rattus rattus نام انگلیسی:  Roof Rat   نام فارسی: موش سیاه

(رت سیاه، موش کشتی، موش قطار موش پشت بام)

مشخصات: جثه‌ای بزرگ، ولی کوچک‌تر و استوانه‌ای‌تر از موش قهوه‌ای دارد. گوش‌ها بلندترند و در صورت خم شدن به چشم‌ها می‌رسند، دم، بی‌مو،‌ بلندتر یا به اندازه‌ طول سر و تنه است و بین 200 تا 260 حلقه دارد. رنگ موهای پشت بسیار متفاوت، معمولاً بین سیاه تا قهوه‌ای متمایل به خاکستری و زیر بدن کمی روشن‌تر است.

اندازه‌ها: طول سر و تنه 160 تا 230 میلی‌متر، دم 180 تا 250 میلی‌متر، پا 30 تا 40 میلی‌متر، گوش 24 تا 27 میلی‌متر، وزن 70 تا 200 گرم.

زیستگاه: وابسته به انسان است، در مناطق مسکونی، کشتی و قطار دیده می‌شود، کمتر به آب وابسته است، طبقات بالا و خشک ساختمان‌ها را ترجیح می‌إهد. به تازگی تعداد زیادی از این موش برای نخستین بار توسط مؤلف در سال 1370 در منطقه حفاظت شده حرا واقع در سواحل جزیره قشم بر روی درختان حرا مشاهده و گزارش گردید. در منطقه ساحلی نشتارود هم تعدادی از این موش دورتر از اماکن مسکونی زنده‌گیری شد.

پراکندگی: احتمالاً بومی شبیه قاره هند است ولی در حال حاضر به عنوان همسفر انسان در اکثر نقاط جهان پراکندگی دارد. احتمالاً به وسیله کشتی وارد ایران شده و در اکثر مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور و شهرهایی مثل تهران انتشار یافته است.

عادات: شبگرد است. به صورت اجتماعی زندگی می‌کند. جهت ایجاد لانه و انبار ذخیره غذا معمولاً سوراخ‌هایی حفر می‌کند. یا در سورا دیوارها و درختان ساکن می‌شود. بسیار فعال و در بالا رفتن چابک است. می‌تواند روی یک سیم با قطر حدود 6/1 میلی‌متر به آسانی بدود. گستره خانگی گروه معمولاً در اطراف منبع غذائی به وجود می‌آید. در منطقه حفاظت شده حرا بر روی درختانی که در داخل آب دریا می‌رویند لانه‌های کروی شکل شبیه آشیانه پرندگان با استفاده از شاخه‌های حرا می‌سازد و داخل آن را به وسیله برگ، پارچه و قطعات طناب پلاستیکی مفروش می‌سازد. با وجودی که موش سیاه به صورت اجتماعی زندگی می‌کند ولی در اغلب لانه‌هائی که در منطقه حرا مورد بررسی قرار گرفتند، دو موش، یک نر و یک ماده و گاهی یک موش ماده با نوزادان مشاهده گردید. موش سیاه قادر است دیوارها و درها را به آسانی با دندان‌هایش سوراخ کرده و از آنها عبور نماید. جمعیت این حیوان در شهر تهران نسبت به گذشته کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد که می‌تواند در ارتباط با عدم پخش زباله و نفوذناپذیری ساختمان‌های جدید باشد.

غذا: همه چیز خوار است. اغلب از مواد غذایی مورد استفاده انسان تغذیه می‌کند، غذاهای گیاهای نظیر غلات و میوه‌جات را ترجیح می‌دهد و از مواد حیوانی به عنوان مکمل استفاده می‌کند.

تولید مثل: در تمام فصول سال قادر به جفت‌گیری و تولید مثل است. گاهی اوقات نزاع‌هایی بین آنها درمی‌گیرد که با گاز گرفتن، ایستادن بر روی دو پا و وارد آوردن ضربه به وسیله دست‌ها و یا کوبیدن کفل‌ها به یکدیگر همراه است. مدت آبستنی در موش‌هائی که در زمان شیر دادن آبستن شده‌اند 21 تا 22 روز و برای بقیه 23 تا 29 روز است. یک تا هشت بچه می‌زاید. در 80 روزگی بالغ می‌شوند. طول عمر موش سیاه حدود چهار سال است.