غار چاه قلعه بندر (قهندژ)، شیراز

نام انگلیسی: Ghaleh Bandar Cave    نام فارسی : غار چاه قلعه بندر

این چاه در شمال شرقی شیراز و در حوالی آرامگاه سعدی، واقع شده است. دهانه سنگی آن مستطیل شکل و به ابعاد 3×5 متر است. عمق این چاه اکنون در حدود 100 متر است، که ظاهراً در گذشته بیش از این بوده است. اولین چیزی که نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند، دهانه آن می‌باشد، که با دقت خاصی حفر گردیده است. در انتهای غربی قسمت اول کوه شمالی، مشرف بر تنگ سعدی قلعه ای بوده که اکنون خراب شده است .این قلعه را به نامهای "فهندز" و "بهندژ" و "کهن دژ" و "پهن دژ" و"فهندژ" نامیده اند. ولی مردم شیراز آن را "قلعه بندر" گویند. یکی دیگر از مدارک و شواهدی که سابقه شیراز را به زمان هخامنشی و بلکه بیشتر می رساند، وجود چاه ژرف و عمیق در کوه سعدی است.به نام چاه قلعه پهندر( چاه قلعه بندر) نظیر چاههایی که هخامنشیان یکی در تخت جمشید و سه دیگر در امتدادکوه رحمت کنار جاده شیراز – اصفهان (محازی چشمه علی آباد) در کوه حفر کرده اند.عمق این چاه 106 متر و اندازه دهنه آن 4X4 متر، معلوم است که این پنج حلقه چاه و چاههای نظایر آن که در سایر کوههای فارس موجود می باشد و تا کنون از انظار پنهان مانده ، همه برای یک منظور معین ساخته شده و اگر تاریخ حفر آنها به پیش از هخامنشیان نرسد به طور تحقیق به زمان هخامنشیان مربوط می شود.

این دو قلعه به موازات هم و در فاصله ای حدود 500 متر از یکدیگر قرار داشته و با توجه به اینکه قسمت زیادی از آنها تخریب شده ولی از دور نمایان است. چاه در قسمت وسط و در جنوب آنها حفر شده که هر سه یه مثلثی را بوجود آورده اند.قلعه ها در اثر مرور زمان تخریب و سنگها و خشتها در اطراف آن پراکنده است. در لابلای مصالح، رد پایی از کوزه ها و سفالهای شکسته مشاهده می شد.چاه در شیب کوهستان قرار دارد. به علت آنکه چاه در فاصله 2 متری قابل رویت می باشد، اگر کسی از شیب کوهستان به سمت پایین به سرعت حرکت می کرد، امکان خطر سقوط در چاه وجود داشت.به همین دلیل چند سال پیش برای امنیت بازدید کنندگان با میله های آهنین حفاظ بندی کرده اند.متاسفانه بعضی از افراد میله ها را از جا کنده و به درون چاه ریختند.