خانه عامری ها، کاشان

خانه عامری ها در محله سلطان میر احمد در شمال معبر اصلی محله سلطان میر احمد و در جوار حمام سلطان میر احمد واقع شده است.مالک اولیه این خانه ابراهیم خلیل خان کلانتر بوده است. قدمت بنای اولیه به عصر زندیه باز میگردد و از جمله خانه های بسیار قدیمی کاشان است. این خانه دارای دو حیاط مستقل از هم برای دو بخش اندرونی و بیرونی است و حیاط سوم رو‌بازی بعنوان بهار بند در این خانه وجود دارد. ویژگی بارز این بنا، وسیع بودن هر دو حیاط و همینطور مجلل بودن فضاهاو تزئینات این خانه است. از فضاهای مهم معماری این بنا باید از سرداب، شاه نشین، آینه خانه، هفت دری، هشتی ورودی، ایوان تابستانی و ایوان زمستانی، حوض خانه، بهار بند و دو باد گیر نام برد. تزئینات مقرنس، قطار بندی و رسمی بندی، شاه نشین، یزدی بندی بسیار مفصل ایوان و نقاشی های رسمی و تذهیب سقف سرداب این بنا قابل ذکر هستند. این خانه به علاوه چند خانه تاریخی در جوار آن مجموعهْ عظیم تاریخی را در کاشان تشکیل میدهند.

ین خانه شامل حدود 85 اتاق و چندین حیاط است که قدیمی‌ترین آن حیاط بیرونی و اندرونی است. خانه عامری‌ها در دوران قاجار به وسیله شخصی به نام سهام‌السلطنه عامری فرد توسعه یافت و بناهای دیگری به آن اضافه شد. مساحت عرصه این مجموعه که از چند خانه مجزای مجاور و در ارتباط با یکدیگر شکل گرفته در حدود ۹۰۰۰ متر مربع است و مشتمل بر 3 خانه با 5 حیاط مرکزی به صورتی اندرونی و بیرونی همراه با فضاهای سرپوشیده متعدد و متنوع است.

مهمترین بخش مجموعه، خانه عامری‌ها است، که دارای دو بخش اندرونی و بیرونی همراه با حوضخانه، ایوان‌های رفیع و شاهنشین‌های 7 دری و تعداد زیادی اتاق‌های 3 دری است که گرداگرد حیاط با آهنگی موزون و به صورت قرینه استقرار یافته‌اند. تمامی بدنه خارجی حیاط‌ها و برخی از بدنه‌ها و پوشش‌های داخلی با انواع تزیینات زیبا و هنرمندانه ایرانی همچون گچبری، یزدی و رسمی بندی، مقرنس، نقاشی روی گچ، درودگری، منبت کاری، گره چینی و برخی از هنرهای تزیینی دیگر پوشیده شده است.

در تمام حیاط‌های خانه عامری‌ها اصل تقارن در ضلع شمالی، جنوبی، شرقی و غربی رعایت شده است. حیاط‌ها دارای حوضخانه‌هایی هستند که از این فضاها در تابستان استفاده می‌شده. این خانه دارای بلندترین بادگیر در بین بادگیرهای خانه‌های کاشان است.چهار حیاط بیرونی، اندرونی، مهمان خانه، حیاط خدمه و سوارکاران نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفته و در 3 حیاط دیگر نیز بستگان سهام‌السلطنه سکونت داشته‌اند. خانه عامری‌ها دارای حمام اختصاصی زنانه و مردانه جدا از هم نیز می‌باشد. پس از سهام السلطنه، حیاط‌های بیرونی و اندرونی در اختیار فرزند وی، ابراهیم خلیل خان عامری و بقیه ساختمان‌ها به افراد دیگر این خاندان تعلق گرفت و به مررو زمان برخی از حیاط‌ها تفکیک و به افراد دیگر فروخته شد.