برج کبوتر اژیه
برج کبوتر اژیه مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان اصفهان، بخش جلگه، شهر اژیه، جنب بلوار امامزاده واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۱۰۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اژیه یکی از شهرهای حاشیه زایندهرود و در 75 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان میباشد. این منطقه اراضی حاصلخیز نسبتا وسیع و مردمانی سخت کوش دارد که از قدیمالایام به کشاورزی اشتغال داشته است یکی از ویژگیهای بارز این شهر وجود برجهای کبوتر در حاشه زاینده رود است که قدمت بعضی از آنها به چند صد سال میرسد.
دلیل اینکه تمام برجها در فاصله نزدیک به رودخانه بنا شده است در درجه اول سلیقه و خو است کبوتر دارای اهمیت بوده است به طوری که صاحبان برجها و کسانی که در این امر دخالت دارند بر این عقیدهاند که کبوتر پرندهای باهوش و مغرور است که با هیچ پرندهای دمخور نمیشود، هر آبی را نمیخورد و در هر کجا تمیز و زیبا نباشد و در آن احساس آرامش نکند برای زندگی انتخاب نمیکند. و محل زندگی اش باید با صفا و سرسبز اشد. به همین خاطر باید برجهای کبوتر زیبا و در محلهای خلوت و سرسبز که پر آب نیز باشد دلیل دوم بنای برجهای دسترسی به کود تهیه شده از آن است که به محل استفاده نزدیک باشد و نیز میتوان از طبقه اول برجها به عنوان انباری موقت و پناهگاه در مزیعه استفاده کرد.
بیشتر برجهای اژیه از شکل هندسی، استوانهای است. برجهای از نظر قطر ساختمان و بلندی دارای اندازهای متفاوت است که نشان از میزان نیاز و همچنین قدرت مالی و امکانات سازنده اولیه در مناسبترین محل مزرعه ایی که نسبت به به اطرفا بلندتر بود احداث میشده است.
و در سالهای اخیر متاسفانه عدم توجه به برجها و از دست دادن نقش اولیه آنها بعنوان مهمترین منبع تولید کودکشاوزی باعث تخریب بعضی از برجها گردیده است و نگهداری و مرمت برجها نیز مستلزم هزینه سنگینی است. که کشاورزان قادر به تامین آنها نیستند. لذا به مسئولین محترم است که به این بناهای تاریخی زیبا توجه لازم مبذول دارند واز تخریب و از بین رفتن آنها که میراث گرانبهای گذشته است، جلوگیری نمایند.
نیاز شدید کشاورزان به تهیه کود در کشاورزی از یک طرف و علم به فایده فضله کبوتر به عنوان پربازدهترین کود از طرف دیگر و همچنین استفاده از گوشت، تخم و و به این پرنده مهمترین عوامل در پیدایش برجهای کبوتر در ایران، به ویژه در مناطقی که آب فراوان داشته و کشت جالیزمتداول بوده است به شمار میآید. انچه مسلم بوده است طی دو دوره سازندگی اطلاحات در عهد مغولان و صفویه به کبوتر از نظر اقتصادی به خصوص در بخش کشاورزی مورد توجه جدی قرار گرفت به طوری که کارگزاران حکومت وقت در حفظ و گسترش آنها اقدامات گستردها اعمال کردند.