تالاب سولوکلی، پارک ملی گلستان

نام انگلیسی:  Solokli wetland     نام فارسی :  تالاب سولوکلی

تالاب سولوکلی در موقعیت جغرافیایی N372933 E554622 در استان گلستان واقع است. تالاب سولوکلی در شمال پارک از زیستگاههای اصلی ببر مازندران در گذشته بوده است. چشمه های پارک ملی گلستان مهمترین منابع آبی پارک را تشکیل می دهندکه در تمام سطح ان پراکنده اند اما جنوب غربی پارک از چشمه های بیشتری برخوردار است. چشمه سولوکلی در فصول پرآبی محیط آبی وسیعی را در پارک به وجود می آورد که از نظر تنوع اکوسیستمی بسیار حائز اهمیت است. سولوکلی تالابی طبیعی و موقتی و تنها تالاب از نوع خود در منطقه است. «سولوک» در زبان ترکمنی به معنای «زالو» است و «لی» به معنای «محل» است. بنابراین سولوکلی در لغت به معنای «زیستگاه زالو» است. تالاب سولوکلی به وسیله یک چشمه آب شیرین و بارش‌های فصلی تغذیه می‌شود. تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی سرد(8‌/‌1 تا 36 درجه سلسیوس) دارد. متوسط بارش آن از 22 تا 58 میلی‌متر تغییر می‌کند. حداکثر عمق این تالاب به 1 متر می‌رسد.

 تالاب سولوکلی با 4 هکتارمساحت در ارتفاعات جنگلی عمیق کوه بیلی در پارک ملی گلستان قرار گرفته است. این تالاب در حدود 450 هزار سال قبل با گونه هایی از درمنه و ریش بز پوشیده بوده است. بنظر می رسد،کاهش فشار فعالیت انسان و یا یک تغییر رویداد اقلیمی موثر، منجر به توسعه جنگل شده است. همچنین، تضمین کننده زیستگاه 76 گونه از گیاهان آبزی است. تعداد 6 گونه گیاه که در سایر مناطق ایران اصلا وجود ندارد، منحصرا در این تالاب رویش دارند. گونه ای جدید از میگوی آب شیرین نیز در این تالاب زندگی می کند. طول عمرگونه 2 ماه است. از آنجاییکه، این تالاب در طی تابستان به خشکی می گراید، میگوها تخمها یا سیستهای خود را در گل لای رها می کنند. مطالعات جدید حاکی از آن است، که چنانچه، زیستگاه میگوها تا 3000 هزار سال خشک باقی بماند، قادر است، با اولین بارندگی مجددا زندگی خود را بازیابی کنند. ضمن اینکه، تنها عنکبوت آبزی دنیا نیز به این مجموعه اضافه می شود. در واقع، خاستگاه آن شمال اروپا است و آخرین حد پراکنش آن در ایران منحصرا تالاب سولوکلی است.

میگوی آب شیرین سولوکلی (Chirocephalus soulukliensis) یک گونه جدید از پریان میگوهاست. این میگو را کریستوفر راجرز و محمود صوفی از پارک ملی گلستان و تالاب سولوکلی در مقاله‌ای علمی در مجله زوتاگزا (Zootaxa) گزارش کرده‌اند. این گونه به آسانی به وسیله ضمیمه شاخک خود که تک‌لایه‌ای یا تک‌شانه‌ای است، از هم‌جنس‌های خود جدا می‌شود. میگوهای آب شیرین ایران و کشورهای همسایه به صورت کامل شناخته نشده‌اند و گونه‌های جدید هنوز در حال شناسایی هستند.به طور کلی، فقط یک بررسی جامع با شش گونه از جامعه میگوهای تالابی ایران (پریان میگوها چهار گونه و آرتمیاها دو گونه) توسط مورا و آذری‌تاکامی سال 2000 میلادی ارائه شده است. علاوه بر میگوی آب شیرین سولوکلی که گونه‌ای جدید، بوم‌زاد و با پراکندگی محدود است، یـــک گونه دیگر به نام نیومانی (Chirocephalus neumanni) برای نخستین‌بار از استان گلستان گزارش شده است. با این دو گونه جدید تعداد گونه‌های بی‌کاسگان (Anostraca) به هشت گونه می‌رسد. دانشمندان مطمئن هستند در صورت جستجوی بیشتر در سراسر غرب آسیا گونه‌های جدید دیگری یافت خواهند شد. دانشمندانی نظیر راجرز معتقدند جنس کایروسفالوس نیاز به تجدید نظر دارد. گونه جدید در تالاب سولوکلی در شمال غربی پارک ملی گلستان (ارتفاعات بیلی‌کوه) در استان گلستان یافت شد.