اصول اساسى کمک‌هاى اولیه در تمام سوانح صرفنظر از وخامت آن به‌کار مى‌رود. حادثه هر چه که مى‌خواهد باشد وظیفه امدادگر آن است که به‌سرعت، با آرامش (بدون دستپاچگی) و به‌درستى وارد عمل شود تا بتواند باعث نجات زندگی، جلوگیرى از بدتر شدن وضع مصدوم و بالابردن احتمال بهبودى مصدوم شود. امدادگر مى‌تواند به این هدف‌ها دست یابد اگر:
– نحوهٔ برخورد او سریع و همراه با آرامش باشد.
– موقعیت سانحه و وضعیت مصدوم را سریعاً درک کند.
– تشخیص درستى از وضعیت سانحه براساس نحوه وقوع حادثه و عوارض و نشانه‌ها داشته باشد.
– بدون معطلى روش‌هاى درمانى متناسب با حال مصدوم را به‌کار بندد.
– براساس جراحت و وضع مصدوم، ترتیب انتقال صحیح او را بدهد.
– نحوهٔ برخورد:
نحوهٔ برخورد بایستى سریع اما همراه با آرامش و کنترل شده باشد. مطمئن شوید که براى نجات مصدوم خود را به خطر نمى‌اندازید. اگر دکتر یا پرستار یا شخص واردتر از شما در محل حضور نداشت با آرامش عهده‌دار امور شوید.
درک موقعیت
ابتدا باید بر خود مسلط شوید و بررسى دقیقى از وضعیت سانحه انجام دهید و در مورد اولویت کارها تصمیم بگیرید. شرایطى که در این امر مؤثر هستند عبارتند از: رعایت ایمنی، کمک خواستن از دیگران، تعیین اولویت‌هاى درمانى و تقاضاى کمک.
– رعایت ایمنى:
این موارد باعث مى‌شود که خود، مصدوم و سایرین را به خطر نیندازید، و از واردآمدن صدمه بیشتر جلوگیرى کنید.
۱. حوادث جاده‌اى:
یکى از حاضرین را وادار کنید که ترافیک را کنترل کند، او را در جائى دور از خود و مصدوم‌ها بگمارید. مراقب خطر آتش‌سوزى از ناحیه باک بنزین باشید، موتورهاى روشن را خاموش کنید (به مبحث روش کار در سوانح عمده تصادف‌هاى جاده‌اى مراجعه کنید).
۲. گاز و دودهاى سمى:
اگر ممکن باشد بلافاصله منبع گاز یا دود را قطع کنید.
۳. برق‌گرفتگى:
اتصال را قطع کنید و مراقب باشید در خلال کمک‌هاى اولیه با برق تماس حاصل نکنید.
۴. آتش‌سوزى و آوار ساختمان:
قبل از هرکار بلافاصله مصدوم را به‌جاى امن منتقل کنید.
– کمک خواستن از دیگران:
بعضى از حاضرین مى‌توانند کاملاً مفید واقع شوند و ممکن است بتوانند در درمان مصدوم‌ها (مثلاً در جلوگیرى از خونریزی) به شما کمک کنند. سایر حاضرین ممکن است فقط سر و صدا را بى‌اندازند، آنها را با مسئولیتى که واگذار مى‌کنید مشغول نگهدارید و از دخالت آنها در کار خود جلوگیرى کنید. مى‌توانید از یکى بخواهید که ترافیک و از دیگرى بخواهید که جمعیت را کنترل کند. بعضى را براى تقاضاى کمک به‌سوى تلفن روانه کنید (به مبحث تقاضاى کمک مراجعه شود) و مطمئن شوید که پیامى را که باید بگوید درست فهمیده است. از آنها بخواهید که پیام را بنویسند یا تکرار کنند. از آنها بخواهید که پس از انجام کار گزارش خود را به شما بدهند.
– تعیین اولویت‌هاى درمانى:
براى آنکه بفهمید که چه درمانى را باید زودتر انجام دهید، بلافاصله این موارد را آزمایش کنید:
۱. راه تنفس و نفس کشیدن:
بلافاصله آزمایش کنید که آیا راه تنفس مصدوم باز است و مصدوم نفس مى‌کشد، یا خیر. اگر نفس نمى‌کید بلافاصله تنفس مصنوعى را شروع کنید (به مبحث تنفس دهان به دهان مراجعه کنید).
۲. خونریزى:
مصدوم را از نظر خونریزى معاینه کنید و سعى کنید جلوى آن را بگیرید (به مبحث کنترل خونریزى مراجعه شود).
۳. بى‌هوشى:
مصدومى را که بیهوش است یا تنفس او صدادار است در وضعیت بهبود قرار دهید (به مبحث وضعیت بهبود مراجعه شود) و سطح هوشیارى مصدوم را آزمایش کنید (به مبحث سطح هوشیارى مراجعه شود). اگر احتمال مى‌دهید که مصدوم دچار شکستگى ستون فقرات شده است او را حرکت ندهید (به مبحث شکستگى ستون فقرات مراجعه شود)، مگر آنکه اشکال در تنفس شما را ناگزیر سازد.
۴. شوک:
در این حال باید مصدوم را گرم و آرام نگهدارید، او را در حالت خوابیده قرار دهید تا پزشک یا اورژانس برسد (به مبحث شوک مراجعه شود).
۵. نیازهاى دیگر:
اگر خطر فورى از اطراف (مثلاً فرو ریختن آوار) جان مصدوم را تهدید نمى‌کند قبل از آنکه او را حرکت بدهید اول شکستگى‌ها و زخم‌هاى بزرگ را درمان نمائید. ولى اگر مصدوم در معرض خطر از اطراف است ابتدا عضو صدمه دیده را به‌وسیلهٔ بستن ثابت و بى‌حرکت نمائید و سپس سریعاً او را به جاى امن منتقل کنید.
۶. تقاضاى کمک:
وقتى احساس کردید که به کمک‌هائى مانند آمبولانس، پلیس و آتش‌نشانى احتیاج دارید بلافاصله به‌دنبال آنها بفرستید. به نزدیکترین تلفن بروید یا یکى از حاضران را به‌دنبال اینکار بفرستید.
چه خود دنبال این کار رفته باشید یا به کسى یاد داده باشید دنبال این کار برود قبلاً مطمئن شوید که این اطلاعات انتقال مى‌یابد.
۱. شمار تلفن خودتان (اگر در محل حادثه تلفن وجود دارد) شماره تلفن را به مسئول مربوطه بدهید تا اگر به هر دلیلى مکالمه قطع شد او بتواند با شما تماس برقرار کند).
۲. محل دقیق حادثه: اگر مى‌توانید به نزدیکترین جاده اصلى یا سایر نشانه‌هاى راهنمائى‌کننده اشاره نمائید.
۳. نوع و شدت حادثه، به‌عنوان مثال ”تصادف جاده‌ای، دو اتومبیل به‌هم خورده‌اند، سه نفر مجروح شده‌اند“.
۴. تعداد، جنس و سن تقریبى مجروحین و اگر ممکن باشد، ماهیت جراحت را مشخص نمائید.
۵. تقاضاى کمک‌هاى فوق‌العاده (اگر با مواردى نظیر حمله قلبى یا زایمان روبه‌رو هستید).
نباید قبل از آنکه مسئول مربوطه تلفن را قطع کند، گوشى را بگذارید.
– تعداد مصدوم‌ها:
زمانى‌که بیش از یک مصدوم وجود دارد، شما باید با درک سریع موقعیت تصمیم بگیرید که کدامیک از نظر درمان در اولویت قرار دارند. شما باید راه تنفس هر مصدومى را که تنفس آن قطع یا ضعیف شده است، باز کنید و اگر لازم شد تنفس مصنوعى را شروع کنید (به مبحث تنفس دهان به دهان مراجعه شود). مصدوم‌هاى بیهوش را باید بلافاصله در وضعیت بهبود قرار داد (به مبحث وضعیت بهبود مراجعه شود). جلوگیرى موقت از خونریزى شدید و مداوم بایستى با کمک خود مصدوم یا یکى از حاضرین انجام شود. به‌خاطر داشته باشید که به‌ندرت پیش مى‌آید مجروحى که بیش از همه سروصدا مى‌کند حالش از دیگران وخیم‌تر باشد.
این را هم به‌خاطر داشته باشید که خلاقیت امدادگر هم به اندازه معلومات او اهمیت دارد. در زندگى واقعى به‌ندرت مواردى پیش مى‌آید که حادثه تنها یک مجروح داشته باشد. اکثر حوادث معمولاً داراى دو یا چند مجروح هستند به‌طورى که درمان کامل یکى از آنها با درمان کامل دیگرى تعارض پیدا مى‌کند در یک چنین شرایط مغشوشى این شما هستید که باید تصمیم بگیرید کدام مجروح حالش وخیم‌تر است و به مداواى کامل او بپردازید. و سپس سراغ مجروح دیگر بروید و او را هم تا آنجا که ممکن است به‌طور کامل مداوا کنید.
تشخیص
براى آنکه در مورد اولویت‌ها بتوانید تصمیم بگیرید (به مبحث درک موقعیت مراجعه کنید). باید تشخیص کاملى داشته باشید و براى تشخیص درست، روى این موارد تکیه کنید: چگونگى وقوع حادثه، وضع مجروح، عوارض، نشانه‌ها و سطح هوشیاری.
– چگونگى وقوع سانحه:
این امر مربوط مى‌شود به اینکه چگونه حادثه اتفاق افتاده یا چگونه بدحالى شروع شده است. مى‌شود این اطلاعات را اگر ممکن باشد از مصدوم یا یکى از حاضرین به‌دست آورد. به‌عنوان مثال مجروح ممکن است فقط بتواند بگوید ”من لیز خوردم و به زمین افتادم“ در حالى‌که یک شاهد حادثه ممکن است بگوید ”من دیدم که پیرمرد به زمین افتاد و سر آن به دیوار خورد“. به چگونگى وقوع حادثه کاملاً توجه نشان دهید زیرا ممکن است نشانه‌هاى راهنما از جراحت احتمالى را در بر داشته باشد، به‌ویژه زمانى‌که شما احتمال مى‌دهید که با مواردى نظیر بیمارى قند یا مرض قلبى روبه‌رو هستید داشتن سابقهٔ پزشکى مصدوم بسیار مؤثر است. اگر امکان دارد از جزئیات وضع مصدوم یادداشت بردارید زیرا براى پزشک قابل استفاده است.
هرگز مصدوم را دستپاچه نکنید و به‌خاطر داشته باشید که کلیه اطلاعات را هنگامى‌که پزشک یا اورژانس سر رسید به آنها بدهید.
– عوارض:
عبارت است از آنچه که مصدو حس مى‌کند و براى شما توصیف مى‌کند – قابل استفاده‌ترین آنها احساس درد است.
اگر مصدوم به‌هوش است از او بپرسید که آیا درد دارد و اگر دارد کجاى وى درد مى‌کند؟ اول آن نقطه را معاینه کنید و سپس سایر نقاطى را که در آنها درد احساس مى‌شود دنبال کنید و به‌خاطر داشته باشید که درد شدید در یک ناحیه ممکن است جراحت وخیم در سایر نقاط را که درد کمترى دارد بپوشاند.
سایر عارضه‌هاى قابل استفاده‌اى که مصدوم ممکن است به آنها اعتراف کند، حالت تهوع، سرگیجه، احساس سرما و گرما یا از دست دادن کنترل ماهیچه‌ها یا بى‌حسى باشد و تمام عوارض باید به‌وسیله معاینه فیزیکى براى یافتن نشانه‌اى از جراحت یا بیمارى تحقیق شوند.
اگر مصدوم بى‌هوش باشد یا به‌دلیل گیج بودن یا شوکه بودن حرف‌هاى وى چندان قابل اعتماد نباشد در این حالت تشخیص نمى‌تواند براساس عارضه‌ها انجام شود بلکه تشخیص بایستى براساس اطلاعاتى که از شاهدها و نشانه‌ها به‌دست مى‌آید انجام مى‌شود.
– نشانه‌ها:
نشانه‌ها، جزئیاتى هستند که مى‌توانید با استفاده از حواس خود (دیدن، لمس کردن، شنیدن و بوکردن) آنها را مشخص سازید. اینها ممکن است نشانه‌هاى جراحت‌هائى نظیر خونریزی، ورم، از ریخت‌افتادگى یا نشانه‌هاى وخامت‌هائى نظیر تب و (یا) ضربان سریع یا ضربان نامنظم باشند. تمام این نشانه‌ها ممکن است بلافاصله ظاهر شوند یا تصادفاً مشاهده یا بر اثر معاینه کشف شوند.
معاینه
مصدوم چه بیهوش باشد چه نباشد باید یک معاینه کلى براى تشخیص درمان قطعى براى نجات زندگانى او به‌عمل آورد. تا آنجا که مى‌توانید مریض را کمتر حرکت دهید. معاینه را از سر او شروع کرده و به‌صورت منظم تا پاهاى او ادامه دهید.
براى معاینه از تماس حواس خود، دیدن، احساس کردن، شنیدن و بو کردن استفاده کنید. همیشه یک سمت بدن را با سمت دیگر مقایسه کنید.
اگر در هر مرحله‌اى در خلال معاینه تنفس مصدوم دچار اشکال شد مصدوم را در وضعیت بهبود قرار دهید (به مبحث وضعیت بهبود مراجعه شود).
سر:
۱. دهان:
تنفس را مجدداً چک کنید. به عمق، میزان و ماهیت آن (اینکه آیا آسان نفس مى‌کشد یا مشکل، با صدا نفس مى‌کشد یا آرام) توجه کنید، به بو توجه کنید، سریعاً داخل دهان را بگردید تا مطمئن شوید که چیزهائى مثل استفراغ، خون، غذا، دندان مصنوعى و غیره که باعث بند آمدن نفس بیمار مى‌شود در دهان وجود ندارد. لب‌ها را چک کنید و ببینید آیا سوخته یا بى‌رنگ هستند یا نه؛ که احتمالاً نشانهٔ مسمومیت هستند. پشت لب‌ها را نگاه کنید و ببینید که آیا کبود هستند، چون کبودى لب‌ها نشانهٔ خفگى است. دندان‌ها را آزمایش کنید. مطمئن شوید که دندانى لق به گلوى بیمار نیفتاده باشد. مطمئن شوید که دندان‌هاى مصنوعى محکم به لثه چسبیده باشند، اگر نه آنها را خارج کنید.
۲. بینى:
بینى را براى یافتن نشانه‌هائى از خون، مایع روشن یا مخلوطى از هر دو، معاینه کنید ممکن است از داخل جمجمه آمده باشند.
۳. چشم‌ها:
دو چشم را با هم معاینه کنید به واکنش مژه‌ها در برابر تماس توجه کنید. مردمک‌ها (دایره سیاه در مرکز چشم) را با هم مقایسه کنید و توجه کنید که آیا هر دو به یک اندازه هستند یا خیر. حدقه سفید چشم را از نظر خون‌گرفتگى معاینه کنید.
۴. صورت:
به رنگ صورت توجه کنید ممکن است رنگ‌پریده یا برافروخته باشد، و حتى ممکن است در صورت اشکال در تنفس کبود باشد. در همان حال حرارت صورت را بى‌آزمائید و ببینید که به‌طور غیرعادى سرد است یا گرم. و به حالت پوست توجه کنید. که خشک است یا مرطوب، عرق کرده است یا مى‌کند یا نه.
۴. گوش‌ها:
گوش‌ها بایستى از نظر اشیاء خارجى چک شود. توجه کنید که آیا چیزى در گوش فرو رفته یا نه. به‌دنبال نشانه‌هائى از خون و (یا) مایع شفاف نخاعى بگردید که احتمالاً نشان‌دهنده شکستگى در جمجمه هستند. در گوش مصدوم صحبت کنید تا شنوائى او را بسنجید.
۵.جمجمه:
با ملایمت سر را از زمین بلند کنید به دنبال خونریزی، ورم یا برآمدگى – فرورفتگى بگردید اینها احتمالاً نشان‌دهنده شکستگى در جمجمه هستند.
گردن:
یقه یا کراوات اطراف گردن را شل کنید. انگشتان خود را روى ستون فقرات قرار دهید و از بالاى گردن (انتهاى جمجمه) تا به پائین تا آنجائى که دست شما مى‌رسد انگشتان خود را بین دو کتف بلغزانید و چک کنید که آیا بى‌نظمى در ستون فقرات وجود دارد که اگر وجود داشته باشد احتمالاً نشانهٔ شکستگى است. دورادور گردن را چک کنید و ببینید که آیا شخص مدالى به گردن دارد یا نه. نبض شریان سباتى را چک کنید و به‌سرعت، قدرت و ریتم آن توجه کنید (به مبحث نبض مراجعه شود). اگر مصدوم بیهوش باشد و گردن صدمه ندیده باشد، گردن را همان‌طور که قبلاً توضیح داده شد در وضعیتى قرار دهید که راه تنفس آن باز باشد (به مبحث باز کردن راه تنفس مراجعه شود).
– ستون فقرات:
انگشتان خود را با ملایمت در زیر فرورفتگى پشت قرار دهید و بدون آنکه بیمار را حرکت دهید یا لباس وى را دربیاورید از روى لباس تا آنجا که ممکن است بالا و پائین پشت را بگردید تا مطمئن شوید که دررفتگى یا شکستگى روى ستون فقرات حس مى‌شود یا خیر. و هم‌چنین به‌دنبال ورم وبى‌نظمى احتمالى مهره‌ها بگردید.
تنه:
سینه را از نظر یکنواختى حرکت دنده‌ها در هنگام نفس کشیدن و پیدا کردن جراحت احتمالى روى سینه معاینه کنید. دنده‌ها را از نظر نظم و ترتیب یا فرورفتگى که ممکن است نشانه شکستگى در آنها باشد آزمایش کنید. انگشتان خود را در طول خطوط قفسه سینه حرکت دهید.
بازوها:
استخوان‌هاى بازو و استخوان‌هاى ساعد، مچ‌ها، کف دست و انگشتان به‌ترتیب بایستى معاینه شوند. ببینید آیا از شکل‌افتادگى یا ورم وجود دارد یا خیر. که اگر داشته باشد احتمالاً نشانهٔ شکستگى است. ساعدها را به دقت چک کنید تا ببینید آیا بازوبند پزشکى یا نشانهٔ خاصى مبنى بر هشدار در مورد تزریق وجود دارد یا نه.
پاها:
ران‌ها، مفصل زانو، هر دو استخوان ساق پا، مچ پا، کف پا و انگشتان به‌همان ترتیبى که در مورد دست‌ها ذکر شد باید معاینه شوند.
سطح هوشیارى:
بین هوشیارى و بیهوشى درجات مختلفى وجود دارد. این موارد به‌طور کامل در مبحث مصدوم بیهوش بحث شده است. اما مقدمتاً باید گفت اگر مصدومى به‌خوبى نسبت به تحریکات خارجى واکنش نشان داد مى‌توان گفت در یک بیهوشى خفیف به‌سر مى‌برد. (مثلاً ضعف). اما اگر میزان واکنش پائین باشد مى‌توان گفت که بیهوشى مصدوم تقریباً عمیق است و اگر به‌طور کلى واکنشى وجود نداشت مصدوم بالقوه در حالت خطرناکى به‌سر مى‌برد. هر ده دقیقه یکبار بایستى مصدوم را از این نظر چک کنید و به واکنش‌هاى مصدوم نسبت به این تحریکات توجه کنید: صدا (بلند در گوش بیمار داد بکشید)، تماس (سعى کنید مصدوم را با تکان ملایم شانه‌ها بیدار کنید)، درد (در حالى‌که پوست دست یا قوزک پا را نیشگون مى‌گیرید به‌صورت مصدوم نگاه کنید) و اعمال انعکاسى مصدوم مانند حرکت پلک چشم را آزمایش کنید (به مژه‌ها دست بزنید). آزمایش‌هائى مشابه در مورد تنفس (مبحث آزمایش تنفس)، نبض (به مبحث نبض مراجعه کنید) و حرارت بدن مصدوم باید انجام شود، مشاهدات خود را یادداشت کنید.
مواردى که به تشخیص کمک مى‌کند
تشخیص شما براساس اطلاعاتى است که از منابع مختلف کسب مى‌کنید. به‌وسیله اطلاع از چگونگى حادثه، سؤال از مصدوم در مورد عوارضى که احساس مى‌کند و معاینهٔ او براى یافتن نشانه‌ها، مى‌توانید یک تشخیص دقیق داشته باشید.
تشخیص
براى آنکه در مورد اولویت‌ها بتوانید تصمیم بگیرید (به مبحث درک موقعیت مراجعه کنید). باید تشخیص کاملى داشته باشید و براى تشخیص درست، روى این موارد تکیه کنید: چگونگى وقوع حادثه، وضع مجروح، عوارض، نشانه‌ها و سطح هوشیاری.
چگونگى وقوع سانحه:
این امر مربوط مى‌شود به اینکه چگونه حادثه اتفاق افتاده یا چگونه بدحالى شروع شده است. مى‌شود این اطلاعات را اگر ممکن باشد از مصدوم یا یکى از حاضرین به‌دست آورد. به‌عنوان مثال مجروح ممکن است فقط بتواند بگوید ”من لیز خوردم و به زمین افتادم“ در حالى‌که یک شاهد حادثه ممکن است بگوید ”من دیدم که پیرمرد به زمین افتاد و سر آن به دیوار خورد“. به چگونگى وقوع حادثه کاملاً توجه نشان دهید زیرا ممکن است نشانه‌هاى راهنما از جراحت احتمالى را در بر داشته باشد، به‌ویژه زمانى‌که شما احتمال مى‌دهید که با مواردى نظیر بیمارى قند یا مرض قلبى روبه‌رو هستید داشتن سابقهٔ پزشکى مصدوم بسیار مؤثر است. اگر امکان دارد از جزئیات وضع مصدوم یادداشت بردارید زیرا براى پزشک قابل استفاده است.
هرگز مصدوم را دستپاچه نکنید و به‌خاطر داشته باشید که کلیه اطلاعات را هنگامى‌که پزشک یا اورژانس سر رسید به آنها بدهید.
عوارض:
عبارت است از آنچه که مصدو حس مى‌کند و براى شما توصیف مى‌کند – قابل استفاده‌ترین آنها احساس درد است.
اگر مصدوم به‌هوش است از او بپرسید که آیا درد دارد و اگر دارد کجاى وى درد مى‌کند؟ اول آن نقطه را معاینه کنید و سپس سایر نقاطى را که در آنها درد احساس مى‌شود دنبال کنید و به‌خاطر داشته باشید که درد شدید در یک ناحیه ممکن است جراحت وخیم در سایر نقاط را که درد کمترى دارد بپوشاند.
سایر عارضه‌هاى قابل استفاده‌اى که مصدوم ممکن است به آنها اعتراف کند، حالت تهوع، سرگیجه، احساس سرما و گرما یا از دست دادن کنترل ماهیچه‌ها یا بى‌حسى باشد و تمام عوارض باید به‌وسیله معاینه فیزیکى براى یافتن نشانه‌اى از جراحت یا بیمارى تحقیق شوند.
اگر مصدوم بى‌هوش باشد یا به‌دلیل گیج بودن یا شوکه بودن حرف‌هاى وى چندان قابل اعتماد نباشد در این حالت تشخیص نمى‌تواند براساس عارضه‌ها انجام شود بلکه تشخیص بایستى براساس اطلاعاتى که از شاهدها و نشانه‌ها به‌دست مى‌آید انجام مى‌شود.
نشانه‌ها:
نشانه‌ها، جزئیاتى هستند که مى‌توانید با استفاده از حواس خود (دیدن، لمس کردن، شنیدن و بوکردن) آنها را مشخص سازید. اینها ممکن است نشانه‌هاى جراحت‌هائى نظیر خونریزی، ورم، از ریخت‌افتادگى یا نشانه‌هاى وخامت‌هائى نظیر تب و (یا) ضربان سریع یا ضربان نامنظم باشند. تمام این نشانه‌ها ممکن است بلافاصله ظاهر شوند یا تصادفاً مشاهده یا بر اثر معاینه کشف شوند.
درمان
شما باید براى هر وضعیتى که با آن روبه‌رو مى‌شوید درمان مناسب با آن وضعیت را با ملایمت و به‌سرعت به‌کار بندید. مهمترین کار آن است که به مصدوم آرامش دهید و او را تشویق کنید. از دستپاچه کردن مصدوم بپرهیزید و سعى کنید کار شما مفید باشد و نسبت به خواسته‌هاى مصدوم توجه کنید و او را با سؤالات خود آزار ندهید. این کار علاوه بر آنکه براى مصدوم ناراحت‌کننده است، نشانهٔ عصبى بودن شما نیز هست. پس از آنکه درمان لازم را به‌کار بستید مصدوم را در وضعیت مناسب قرار دهید و با چشمان باز مراقب او باشید تا کمک برسد.
به‌خاطر بى‌آورید که هدف شما نجات زندگى مصدوم، جلوگیرى از بدتر شدن وضع مصدوم و بالابردن احتمال بهبودى او است.
۱. براى نجات زندگى مصدوم:
با قرار دادن مصدوم در وضعیت صحیح راه تنفس او را باز نگهدارید.
– اگر مصدوم نفس نمى‌کشید یا قلب او ضربان نداشت روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنید و به درمان خود ادامه دهید تا آنکه کمک پزشکى سر برسد.
– خونریزى را کنترل نمائید.
۲. جلوگیرى از بدتر شدن وضع مصدوم:
– زخم‌ها را پانسمان کنید.
– اعضائى را که دچار شکستگى شده‌اند یا جراحت‌هاى بزرگ برداشته‌اند تکان ندهید.
– مصدوم را در راحت‌ترین وضعیت ممکن متناسب با نیاز درمانى قرار دهید.
۳. براى بالا بردن احتمال بهبودى :
– سعى کنید به بیمار روحیه بدهید (اضطراب را از او دور سازید)، و اعتماد به‌نفس او را تقویت کنید.
– سعى کنید تا جائى‌که مى‌توانید بیمار را از درد و ناراحتى برهانید.
– مصدوم را با ملایمت انتقال دهید.
– از مصدوم در برابر سرما و رطوبت حفاظت کنید.
انتقال مصدوم
پس از آنکه درمان خود را پایان دادید بلافاصله مصدوم باید تحت‌نظر یک متخصص (دکتر یا پرستار) قرار گیرد. بسته به وخامت حال مصدوم و امکاناتى که در دسترس دارید شما باید:
۱. ترتیب انتقال مصدوم را با آمبولانس به بیمارستان بدهید (در مورد جراحت‌هاى جزئى یا شکستگى بازو مى‌توان از اتومبیل معمولى هم استفاده کرد).
۲. اگر پزشک یا پرستارى در صحنه حضور دارد مصدوم را به او بسپارید.
۳. در مورد جراحت‌هاى جزئى مصدوم را به نزدیکترین خانه یا سرپناه برسانید و آنجا منتظر رسیدن آمبولانس یا پزشک شوید.
۴. اگر شرایط اجازه مى‌دهد مصدوم را روانهٔ خانه کنید و به او توصیه نمائید که توصیه‌هاى پزشکى را رعایت نماید.
هرگز کسى را که بیهوش شده (حتى براى مدتى کوتاه) یا شوک به او دست داده پس از بهبودى به خانه نفرستید بلکه حتماً او را به مطب پزشک برسانید.
گزارش وضع مصدوم
اگر نمى‌توانید خود همراه با مصدوم بروید یادداشتى از چگونگى وضعیت او تهیه کنید و همراه مصدوم به بیمارستان بفرستید. اما اگر لازم شد خود شما همراه وى به بیمارستان بروید و وضعیت او را براى پزشک بازگو نمائید. این گزارش باید در برگیرندهٔ موارد زیر باشد:
– چگونگى وقوع حادثه یا بدحال شدن مصدوم.
– توصیف مختصرى از صدمه.
– سطح هوشیارى و تغیییرات آن.
– ضربان قلب و تغییرات آن.
– رنگ پوست و تغییرات آن.
– وضعیت خونریزی.
– هر نوع رفتار غیرعادى مصدوم.
– درمانى را که به‌کار برده‌اید و زمان آن.
هم‌چنین به منزل مصدوم اطلاع دهید که چه اتفاقى افتاده و مصدوم به کجا برده شده، بهتر است این کار را به پلیس یا مسئول دیگرى که در صحنه وجود دارد واگذار کنید.
– اموال مصدوم:
از آنچه که متعلق به مصدوم است به‌خوبى مراقبت کنید و آن را به‌وسیله پلیس یا پرسنل آمبولانس همراه مصدوم بفرستید.
نظرات بسته شده است.