پارک های ملی خجیر و سرخه حصار به صورت دو منطقه مجزا از هم در شرق تهران و جنوب جاده آبعلی (هراز) قرار گرفته اند و در فاصله میان این دو ، منطقه حفاظت شده جاجرود به صورت نواری با حداقل عرض 5/2 کیلومتر و حداکثر 10 کیلومتر قرار دارد. دو پارک یاد شده و منطقه حفاظت شده جاجرود در سال 1310 به صورت شکارگاه سلطنتی تحت کنترل درآمد و از سال 1357 به عنوان بخشی از منطقه جاجرود تحت حفاظت قرار گرفت که می توان از قدیمی ترین مناطق تحت حفاظت برشمرد.پس از انقلاب اسلامی ایران با تصویب شورای انقلاب ، اداره آن به سازمان حفاظا محیط زیست محول شد. این مناطق با توجه به گونه های بومی و اکوسیستم های متنوع مشتمل بر پارک های ملی سرخه حضار و خجیر و منطقه حفاظت شده جاجرود با مساحت به ترتیب 9168 ، 9971 و 55118 هکتار تحت حفاظت قرار گرفت و در سال 1361 طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست جنبه قانونی یافت و تحت اداره پارک های ملی خجیر و سرخه حصار مدیریت می شود که در مشرق پایتخت قرار دارد.
پارکهای ملی خجیر و سرخه حصار منطقه ای است کوهستانی و تپه ماهوری با دامنه ارتفاعی 1150 متر تا 2550 متر و دما و بارندگی سالیانه 11 درجه سانتی گراد و 275 میلی متر. منطقه دارای اقلیم خشک تا نیمه خشک معتدل است .
این منطقه چشمه های زیادی دارد و به همراه قناتها و رودخانه جاجرود که از میان پارک ملی خجیر می گذرد و سد ماملو را تشکیل می دهد ، 30 درصد آب تهران را تامین می کند. به علاوه نیازهای آبی کشاورزان پایین دست سد نیز برآورده می شود. همجواری این پارک با کلان شهر تهران و راههای دسترسی فراوان و تنوع زیستی زیاد و رودها و چشمه های متعدد و بناهای تاریخی و چشم اندازهای زیبا موجب جلب فعالیتهای گردشگری ، علمی، تحقیقاتی و پژوهشی در منطقه شده است . اکوسیستم این منطقه یکی از گنجینه های پر اهمیت حیات وحش جانوری و گیاهی به شمار می آید که از این نظر در میان مناطق حفاظت شده ایران نمونه است. حفظ وحوش این منطقه که در فاصله ای نزدیک با پایتخت قرار گرفته دارای اهمیت بسزایی است. همچنین فعالیتهای نظامی و خدماتی و صنعتی و احداث بزرگراه ها و جاده ها بدون ارزیابی زیست محیطی مهاجرت حیات وحش از ییلاق به قشلاق و برعکس را محدود و در برخی موارد مسدود کرده است. بنابراین باید چاره ای اندیشیده شود تا این میراث باارزش حفظ شود تا شاهد عواقب زیانباری در منطقه نشویم.
پارک های ملی خجیر و سرخه حصار یکی از بهترین زیستگاه های البرز مرکزی محسوب می شود که دارای پستاندارانی مانند قوچ و میش وحشی البرزی پاژن (کل بز)،آهو،پلنگ ،گراز و کفتار است. همچنین روباه،شغال،خرگوش،قشی،گربه وحشی،سیاه گوش، گورکن، شنگ و پرندگان مهاجر در زمستان و اوایل بهار در طول رودخانه جاجرود در پارک ملی خجیر دیده می شود و پرندگان بومی هم در سطح منطقه پراکنده اند از جمله کبک تیهو، فاخته، هدهد، سبزقبا، باقرقره، اردک سرسبز، خوتکا، حواصیل خاکستری و سفید، طرلان و انواع مار(افعی،گرزه مار) و بزمچه و لاک پشت و چند نوع سوسمار و ماهی قزل آلای رنگین کمان، ماهی سیاه و ماهی کپور.
گونه های گیاهی متعددی نیز در این پارک دیده می شود که از نظر فلور بسیار غنی هستند. انواع درختان، درختچه ها، گرامینه ها، علف ها، گلسنگ ها و تعدادی از گونه های دارویی و صنعتی هم در این منطقه مشاهده می شوند.
تاکنون 240 گونه گیاهی مختلف شناسایی شده مانند: سرو کوهی، بنه و پسته وحشی، بادام کوهی، ارس، زرشک، گز، تاغ، درمنه، گون، بومادران، آویشن، زالزالک و شیرخشت.
حفاظت از این مناطق را عموما محیط بانان و محیط داران بر عهده دارند.
محیط بانان به صورت شبانه روزی 18 روز کار و 12 روز استراحت با جان و دل و عاشقانه در این کوهها و بیابانها مشغول حفاظت هستند و محیط بانان دلسوز با کمترین امکانات در شب و روز و هوای ابری و بارانی و برف و طوفان و گرمای خشک بیابان به طور خستگی ناپذیر از حیات وحش محافظت و با زمین خواران مبارزه می کنند و تنها به یک چیز می اندیشند: تأمین امنیت حیات وحش.
گوشت و پوست محیط بانان با طبیعت عجین شده است و تا به حال هیچ کس نتوانسته آنها را از طبیعت جدا کند، حتی شکارچیان مسلح و با ادوات پیشرفته. آنها حافظ گونه های جانوری و گیاهی کشور هستند و ضامن سلامت چرخه محیط زیست.
