در مطالعه تاریخچه ترکمن، اسب و اسبدوانی از جمله توانمندی های ریشه دار در بین این قوم است و دقیقاً نمی توان تاریخی برای ساخت زین تعیین کرد چر اکه از زمانی که ترکمن وجود داشته اسب و زین سازی و سایر متعلقات آن نیز وجود داشته است.
این رشته در زمره رشته های در حال منسوخ شدن است که در گذشته به دلیل وجود سوارکاران ترکمن و ساخت زین به وسیله دستان هنرمند آنان بسیار رونق داشته ولی متاسفانه هم اکنون به دلیل ماشینی شدن و استقبال کمتر از اسبدوانی در حال کمرنگ شدن است.
زین در زبان ترکمنی به پالانچا یا قامش معروف بوده و وسیله ای است از جنس چرم (چوب یا آهن) که در هنگام سواری بر پشت اسب می بندند. ساخت زین در اقوام مختلف روش های خاص خود را دارا است این رشته جزء رشته های اصلی قوم ترکمن بوده که سال هاست به فراموشی سپرده شده و سوارکاران از زین های صنعتی و کارخانه ای استفاده می کنند.
کاربرد زین با تکنیک قدیمی در سوارکاری و اسبدوانی دیگر رواج ندارد شاید بتوان علت منسوخ شدن آن را عدم استفاده از زین قدیمی در این دوره دانست . در حال حاضر فقط یک هنرمند در شهرستان گنبدکاووس(روستای قورفجه) مشغول بکار است .
با بررسی اقتصادی طی مراحل تولید می توان متوجه شد که در ساخت زین افراد زیادی به امر تدارک و تامین مواد اولیه و تهیه و تولید آن می توانند مشغول باشند. هم چنین از آن جایی که کارگاه های تولید صنایع دستی بدون نیاز به فضای گسترده و ابزار پیچیده با امکانات کم و در زمانی کوتاه به مرحله تولید می رسد و سرعت بازدهی صنایع دستی بیشتر از سایر طرح های تولیدی است.
سایر تولیدات و ابزارآلات اسب به جز زین شامل کلگی، دهنه اسب ، شکم بند ،مگس پران ، نعل ، رکاب ، بند رکاب و دست گردان از دیگر وسایل بکار رفته در اسب است که برای تکمیل عملکرد زین می توان به عرق گیر یا ایر اشاره کرد چکه یا تنگ باعث اتصال ایر به اسب می شود ، قلن به معنی نوار یا تسمه است شکم بند یا «قارن قسلخه» برای رعایت مسائل بهداشتی ، مگس پران یا یلفک اوچ ، کاگی یا افسار ، نعل ، قشو جهت تمیز کردن اسب استفاده می شوند.
ابزار و مصالح بکار رفته در این رشته را می‌توان میل ، گزن ، چاقو ، قرتلق ، سوزن ، نخ ، نمد ، پارچه کتانی ، چکش ، موم ، پوست گاو (قامیش) بیان کرد . این ابزار وسایلی بسیار ساده و دست ساز هنرمند است که عبارتند از میل، گزن، چاقو، قرتلق، چکش، سوزن، میخ، نخ، موم، پوست گاو (قامش)، نمد، واکس چرمی و روغن چرم است.
عدم استفاده از دستگاه و ساده بودن ابزار، تولید محصول را آسانتر می کند همچنین استفاده از چرم شتر بعلت چسبندگی بیشتر به جای چرم گاو زین ترکمن را منحصر بفرد کرده است .
زین با گذشت زمان جریان ها و دگرگونی ها عمده دستخوش تغییرات و دگرگونی شد، در صورتی که بعنوان یک عامل هویت ساز قوم ترکمن باید در غالب میراث معنوی زنده مانده و سپس به زیبایی و زیباشناسی اثر از جنبه تاریخی و فرهنگی توجه کرد و در آن حیطه کنکاش و شناسایی کرد .