واژه «مصر» چه چیزی را به ذهن متبادر می کند؟ کشوری در شمال آفریقا، رودخانه نیل، فراعنه، اهرام ثلاثه، مجسمه ابوالهول، دهکده فرعونی و … . درست است، اما آیا می دانید ، مصر دیگری هم وجود دارد؟ کجا؟ درهمین سرزمین خودمان ایران.
اما قضیه مصر ایران چیست؟ مصر ایران روستایی است با حدود 40 خانوار جمعیت در حاشیه کویر مرکزی، در بخش خور و بیابانک شهرستان نائین که از برخی جهات از جمله تولید محصولات کشاورزی و باغی در آن منطقه کویری، زبانزد عام و خاص است.
وقتی در جاده نائین به سوی طبس از غرب به شرق پیش می روید با پیمودن حدود 250 کیلومتر از نائین و درست پس از پشت سر گذاشتن روستای بزرگ فرخی با حدود 700 خانوار جمعیت و روستای کوچکتر نصرآباد و 10 کیلومتر مانده به شهر خور، مرکز بخش خور و بیابانک، بر تابلو کوچکی در کنار جاده چنین نوشته شده است «به سمت مصر».
با ورود به جاده فرعی در سمت چپ و طی مسافت حدود 43 کیلومتر از میان تپه ها و در حرکت به سوی مناطق میانی کویر مرکزی ایران در سکوت سنگین کویر از دور سه نگین سبز تقریبا به هم پیوسته نمایان می شود.
در ادامه مسیر لحظاتی بعد و پس از عبور از میان تپه های شنی که به دست بادهای کویری روی هم تلنبار شده اند، خود را در میان اولین نگین سبز که «امیرآباد» نام دارد می یابید.
امیرآباد مزرعه ای آباد با یک چاه پرآب و شیرین – آن هم در جایی که هر قطره آب شیرین ارزش بسیار زیادی دارد – است که مالکیت آن متعلق به مردم مصر است. با حضور در امیرآباد و مشاهده رونق، آبادانی کشاورزی و دامپروری در آن، انسان به یکباره حضور خویش در قلب کویر را فراموش می کند.
در امیرآباد راه دو شاخه می شود. شاخه سمت چپ که به ویژه در ابتدای مسیر از میان تپه شن‌ها و ماهورها می گذرد به سمت شهر جندق می رود. یعنی در این مسیر با پیمودن حدود 42 کیلومتر – البته راه فرعی- به جندق که بر سر راه اصلی نائین و طبس به دامغان قرار گرفته است می رسید.
شاخه سمت راست راه به سوی مرکز روستای مصر می رود. با پیمودن فاصله بسیار اندکی از میان مزارع امیرآباد وارد روستای مصر می شوید. اولین چیزی که برای هر تازه وارد به مصر تعجب آمیز است ساختار کوچه های این روستای کوچک است.
در مصر برخلاف بسیاری از روستاها و آبادی ها و حتی شهرهای ایران که پر از کوچه های قدیمی تنگ و پرپیچ و خم است با خیابان وسیعی روبه رو می شوید که خانه ها در اطراف آن قرار دارد و آب شیرین قنات روستا از وسط آن می گذرد.
با عبور از داخل روستای مصر و پیمودن حدود 4 کیلومتر مسافت از بین مزارع روستای مصر، به آخرین نگین سبز حاشیه کویر در این منطقه یعنی آبادی «فرحزاد» می رسید که تنها 3 خانوار جمعیت در آن ساکن است. فرحزاد پایان مسیر است و دیگر ادامه راه امکان پذیر نیست.
این محل اگرچه حال و هوای کویری دارد، اما باز هم حاشیه کویر است و تا کویر مرکزی ایران که از قم و کاشان شروع می شود و در عرض حدود 120 کیلومتر تا سبزوار ادامه دارد، حدود 15 کیلومتر فاصله دارد.
مسطح بودن کویر مرکزی ایران از عجایبی است که هر بیننده ای را به حیرت می اندازد و کسانی که به ویژه مسیر جاده دامغان به جندق را در روز طی کرده اند به خوبی بر این نکته واقف هستند.
اگر مصر آفریقا با سابقه تاریخی خود برخی رویدادها را در ذهن جهانیان و ساکنان خود باقی گذاشته است، در مصر ایران نیز رویدادهایی در ذهن مردم سختکوش این دیار باقی مانده است.
در این میان سیل اردیبهشت 1385 از جمله رویدادهایی است که به گفته آقای محمد شیبانی ساکن شهر خور که در آن زمان معلم روستای مصر بوده، به دلیل خسارات گسترده مالی به مزارع کشاورزی و کشته شدن 3 نفر از اهالی و نابودی صدها رأس دام و ویرانی منازل مسکونی به این زودی ها از اذهان مردم مصر پاک نخواهد شد.
نکته دیگری که ساکنان مصر با شور و اشتیاق از آن سخن به میان می آورند حضور توریست های خارجی برای دیدن عجایب کویر مرکزی ایران است که به گفته آنها تعدادشان هم روز به روز زیادتر می شود.
اما مصر ایران با همه جذابیت ها و تمامی سختکوشی ساکنانش از مشکلاتی چند در رنج است. به گفته ساکنان، اولین مشکل، برق مصر است.
اکنون برق مصر نه از طریق شبکه سراسری کشور یا شبکه محلی خور، بلکه از طریق دو دستگاه ژنراتور کوچک تامین می شود که علاوه بر هزینه هایی که برای اداره برق دارد، قطع روزانه 6 ساعته برق از ده ونیم شب تا4 چهار صبح، مشکلات عدیده ای را برای مردم این روستا در پی دارد.
مشکل دیگری که شاید بسیاری از روستاهای دیگر ایران نیز با آن مواجه هستند و اهالی مصر نیز از آن گله مندند، نحوه رفتار مسوولان منابع طبیعی است. کار بخش عمده ای از مردم مصر همچون بسیاری از روستاهای ایران دامپروری است که در گذر زمان از طریق تعامل با طبیعت به ویژه مناطق نزدیک به محل شکل گرفته است.
اکنون بسیاری از روستائیان از سیاست هایی که برای حفظ منابع طبیعی اعمال می شود ناراضی اند.
سخن آخر اینکه حتی برای نگارنده این مطلب که مصر، آفریقا، اهرام ثلاثه، مجسمه ابوالهول، نیل، دهکده فرعونی و… را از نزدیک مشاهده کرده است، مصر ایران جذابیت های خاص خود را داشت، چرا که بخش هر چند اندک از سرزمین بزرگ و پرجاذبه این مرز و بوم آن هم در حاشیه کویر مرکزی ایران با همه جذابیت های آن است. بنابراین علاقه مندان به سیر و سیاحت و دیدن مصر آفریقا اگر اکنون به دلایلی قادر به این امر نیستند می توانند بدون ویزا و دیگر مشکلات به مصر ایران بروند.
