سمندر جویباری ایران

نام فارسی : سمندر جویباری ایران نام علمی:  Batrachuperus Persicus Eisel & Steiner نام انگلیسی:  Persian mountain salamander

محل پیدایش تیپ : جویباری در رشته کوههای تالش در اسالم ، استان گیلان ، ایران ارتفاع 800 متری ( هولوتیپ ها و پاراتیپ ها 5 نمونه لاروی است )
 
 توصیف مختصر : گونه ای است که در سال 1970 براساس تعدادی لارو توصیف شده است . لاروها دارای سر بزرگ و پهن ، چشمها کوچک ، دارای 14 الی 15 شیار جانبی در بدن ، دارای یک زائه پشتی بلند و پارو مانند ، انتهای دم بیضوی ، دارای چهار انگشت در اندامهای جلویی و همچنین انگشت در اندامهای عقبی که همگی نوک تیز و قهوه ای مایل به سیاه هستند . بدن لاروها معمولا" به رنگ قهوه ای مایل به سیاه است، تا تابستان 1370 جانور بالغ این گونه جمعآوری نشده بود . همکارانش در سال 1971 تعدادی از لاروهای جمع آوری شده را زنده نگه داشتند تا اینکه به حالت جوان تبدیل گشتند .   توصیف این محققین از نمونه های جوان به صورت زیر است :
 
 داندان های تیغه ای به طرف جلو سوراخ داخلی بینی امتداد پیدا نکرده ، کوتاه و در وسط ، بسختی قابل تشخیص از یکدیگر می باشند . لبها فاقد حاشیه ای لبی ، اغلب دارای یک شیار پشت چشمی در حاشیه خلفی چشم هستند . شیار گلویی بخوبی رشد کرده ، شیارهای جانبی تقریبا" 13 تا 14 عدد می باشند که هر چه به طرف اندامهای حرکتی پیش می رویم از وضوح کمتری برخوردارند . پوست کاملا" صاف . خط مهره ای پشت کاملا" مشخص ، طول دم به اندازه مجمع سر و بدن . 4 انگشت در اندامهای جلویی و همچنین 4 انگشت در اندامهای عقبی . انگشتان اندامهای عقبی و جلویی کمرنگ ، ضخیم و دایره ای شکل ، شکاف کلواک طولی . رنگ سر ، بدن و طرفلین دم به رنگ خاکستری مایل به زرد ، در قسمتی از بدن و در ناحیه دم دارای لکه های قهوه ای مایل به سیاه یا حالت مرمری شکل . ناحیه شکمی تا اندازه ای روشن تر و شفاف .
 
 تذکر :در تابستان 1370 چند نمونه از این سمندر جمع آوری گردیده، که دگر دیسی همه آنها کامل شده است . در سال 1978 در مقایسه با توجه به نمونه های جوان ذکر کرده استپ که طول دم به اندازه طول سر و بدنمی باشند . با توجه به نمونه های بزرگتر این گفته صادق نیست و طول دم در نمونه های اخیر از مجموع طول سر و بدن کوچکتر یا بزرگتر است . همچنین در مقایسه بین دو گونه فوق الذکر است که سر حالت راست گوشه داشته ، درحالی کهسر به طرف عقب باریک می شود . با توجه به نمونه هایی که اخیرا" جمع آوری شده ، سر نمونه ها در بعضی مواردراست گوشه بوده و دربعضی مواردنیز به طرف عقب باریک می شود . از طرف دیگر پوست نمونه های بزرگتر زبر و خشن تر از نمونه های جوان می باشد که بوسیله همکارانش توصیف شده است همچنین شیارهای جانبی در بعضی از نمونه ها 12 عدد نیز می باشد . رنگ زمینه بدن در نمونه های زنده بنفش پر رنگ با جلای فلزی است ، خالهای زرد کم رنگ در نمونه های کوچکتر ، به هم چسبیده تر و بزرگتر می باشد .
 
 اندازه : طول کلی دوگروه لارو که از جنوب شرقی چالوس جمع آوری شده اند به شرح زیر است :
 
 لاروهای گروه کوچک 39 تا 7/64 میلی متر
 
 لاروهای گروه بزرگ 7/94 تا 5/101 میلی متر
 
 اندازه نمونه هایی که اخیرا" در تابستان 1370جمع آوری گردیده اند به صورت زیر است .
 
 زیستگاه : لاروها در جویبارها ی کوهستای سر د و روشن و در استخرهای کوچکی که در میان جنگل های متراکم هیرکانی ( راش ، توسکا ، افرا) مناطق کوهستانی غرب و جنوب دریای خزر قرار دارند بسر می برند . لاروها در ارتفاع حدوا" 800 تا 1200 متری پیدا شده اند .
 
 قابل ذکر است که نمونه های جمع آوری شده در تابستان 1370 از ارتفاع حدود1700 متری از محلی که فاقد درخت و درختچه بوده گردآوری شدند در حالی که در سوراخهای مرطوب زیر سنگها پنهان شده بودند . این گونه به طور استثنائی در نواحی مرطوب زندگی می کند که این معرف فون نادر و در معرض خطر ایران می باشد . اخیرا" نمونه ای به دست ما رسیدهاست که از منطقه شفت از توابع فومن در نزدیکی شالیزار ، ناحیه ای که تقریبا" حالت باتلاقی داشته جمع آوری شده است . ارتفاع محل زیست آن از سطح دریای خزر حدود 15 متر می باشد .
 
 رفتار : به علت نادر و کمیاب بودن این گونه ها تاکنون مطاله ای روی رفتار آن صورت نگرفته است . درسال 1370 هنگام جمع آوری نمونه ها از زیر سنگها مشاهده شد که آنها دارای حرکات بسیار کندی می باشند ، ولی حرکات پلک هایشان زیبا و نسبتا" سریع است . گونه مزبور وقتی در داخلی ظرفی که محتوی کمی آب باشد قرارداده شود سرخود را خارج از آب نگه می دارد .
 
 انتشار جغرافیایی : این گونه تاکنون فقط از ایران جمع آوری شده و بنابراین بومی ایران است .
 
 پراکندگی شناخته شده در ایران : این گونه تاکنون از جویباری در جنگل های رشته کوههای تالش در اسالم ، جنوب شرقی چالوس ( روستای ویسر ) همچنین ییلاق سراسی در نزدیکی روستای دلمادهدر حدود45 کلیومتری جنوب شرقی خلخال و شفت جمع اوری شده است . بر طبق نظر پراکندگی این گونه احتمالا" در داخل تمام جنگل های هیرکانی شمال ایران می باشد .