سنجاب ایرانی

نام علمی : Sciurus anomalus نام انگلیسی:  Persian Squirrel, Caucasian Squirrel   نام فارسی: سنجاب ایرانی

(کردی: سموره) (لری: سمورک، دارتوکِنک، بری‌خور)

مشخصات: جثه‌ای متوسط، دمی بلند‌ و پشمالو دارد که از نصف طول بدن بلندتر است. موهای پشت به رنگ خاکستری متمایل به قهوه‌ای و زیر بدن زردرنگ است. رنگ موهای سر و سطح پشتی دم قرمز حنایی و سطح زیرین دم روشن‌تر است. به طور کلی هرچه از نواحی شمالی جنگل‌های زاگرس (کردستان) به طرف جنوب (فارس) پیش برویم از رنگ حنایی دم کاسته می‌شود. به طوری که در قسمت‌های جنوبی، ممکن است رنگ به زرد نخودی تغییر یابد.

اندازه‌ها: (تعداد نمونه محدود) طول سر و تنه 192 تا 230 میلی‌متر، دم 128 تا 138 میلی‌متر، پا 52 تا 55 میلی‌متر، گوش 27 تا 29 میلی‌متر.

زیستگاه: جنگل‌های بلوط زاگرس، این سنجاب معمولاً درختان بلند و کهنسال بلوط را به درختان کوتاه و پرشاخ و برگ ترجیح می‌دهد.

پراکندگی: در ایران مناطق جنگلی زاگرس، از سردشت واقع در آذربایجان غربی تا مناطق چهارمحال، لرستان، کهکیلویه و فارس. در حال حاضر تعداد نسبتاً زیادی از این حیوان در منطقه حفاظت شده دنا مشاهده می‌شود. در اوایل سال 1386 محیط‌بانان منطقه سفیدکوه در استان لرستان تعداد زیادی سنجاب ایرانی را که متخلفین در حال حمل آنها بودد کشف نموده و در طبیعت رهاسازی کردند.

پراکنش جهانی: غرب و جنوب غربی‌ آسیا.

عادات: روزها فعال است. معمولاً به صورت انفرادی بر روی درختان زندگی می‌کند، برای تغذیه گاهی اوقاعت روی زمین نیز دیده می‌شود. حیوان بسیار فعال و چابکی است، در موقع احساس خطر به وسیله ناخن‌های بلند و تیزش به سرعت از درختان بالا می‌رود و با استفاده از دم بلند و پشمالویش که به ایجاد تعادل کمک می‌کند از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌پرد، اگر چنانچه از درختان بلند به پائین بیفتد به ندرت مجروح می‌شود. لانه را در سوراخ درختان ایجاد می‌کند و سطح‌ آن را به وسیله علف‌های نرم مفروش می‌سازد. در مناطق سردسیر، زمستان‌ها کمتر مشاهده می‌شود ولی اطلاع دقیقی از خواب زمستانی این حیوان در دست نیست.

غذا: از دانه، میوه، جوانه، برگ، پوست درختان، و احتمالاً از تخم و جوجه پرندگان تغذیه می‌کند. در موقع غذا خوردن ترجیح می‌دهد که بر روی دو پا بنشیند و غذا را با دست نگه دارد. برای فصل زمستان مقدار زیادی مواد غذایی و به خصوص دانه بلوط را در سوراخ‌های زمین، زیر ریشه، یا سوراخ درختان مخفی می‌کند.

تولید مثل: جفت‌گیری از فصل بهار شروع می‌شود و پس از حدود 40 روز سه تا هشت بچه کور و بی‌مو می‌زاید. بچه‌ها در یک سالگی بالغ می‌شوند. طول عمر در اسارت حدود 15 سال است.