غار قارنی یاریق، سلماس

نام انگلیسی:  Gharni Yarigh Cave    نام فارسی : غار قارنی یاریق

غار قارنی یاریق در موقعیت جغرافیایی N380556 E444218 در استان آذربایجان غربی واقع است. در جنوب سلماس کوهی به نام قارنی یاریق(اوچ قارداش) وجود دارد که شکاف‌های طبیعی آن خلاقیت سلماسیان را در ایجاد افسانه قارنی یاریق شکوفا کرده است  بر طبق این افسانه، در گذشته‌های بسیار دور سه برادر عاشق دختری بودند ولی این دختر مایل به برادر کوچک بود و بنا به دلایلی نمی توانست عقیده اش را بیان کند. اصرار هر سه برادر برای ازدواج با این دختر حد و حصری نداشت بنابراین دخترک برای خلاصی از دست دو برادر چاره‌ای اندیشید و مقرر داشت که در روزی معین هر سه برادر شروع به شکافتن کوهی در جنوب سلماس کنند , که امروزه قارنی یاریق نامیده می شود. بنابراین شرط، هرکس زودتر از بقیه موفق به شکافتن این کوه شود، دختر از آن اوست. روز موعود سر می‌رسد و سه برادر هم‌زمان شروع به کندن کوه می‌کنند و از آن جایی که دختر دل در گرو برادر کوچک داشت از بالای کوه به یاری برادر کوچک می‌شتابد و همان طور که امروز هم مشاهده می‌گردد یک شکاف به بالای کوه رسیده و دو تای بقیه موفق به این کار نشدند و این دو به هم می‌رسند.

گرچه امروزه می‌دانیم این شکاف‌ها در اثر فرآیندهای مختلف زمین‌شناسی در دوره‌های مختلف زمین‌شناسی به وجود آمده است، وجود دخمه‌هایی در این شکاف‌ها که توسط انسان‌های باستان کنده شده‌اند می‌تواند جنبه‌هایی از زندگی بشر متفکر را در دل کوه‌ها نشان دهد و همان طور که اشاره شد شاید بتوان این داستان را انعکاس پناه بردن انسان به کوه‌های استوار و اسکان در مــحل‌های طبــیعی (غارها و زاغه‌ها) و سپس احداث سرپناه حتی برای انجام آئین‌های دینی دانست. امروزه محققان دخمه‌های موجود در «قارنی یاریق»از  آثار اورارتویی می‌دانند.