کلیسای مارسرگیز، ارومیه
کلیسای مارسرگیز مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان اورمیه، روستای سیر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ آبان ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۲۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا یکی از آثار سنگی استان بوده و تمام دیوارها و سقف آن را با سنگهای نامنظم بصورت بسیار ماهرانه و در نهایت استحکام ساخته اند . بنا از دو قسمت تشکیل یافته است که شامل ورودی نسبتاً کوتاه و سالن اول نیایش و محراب و اطاقهای اطراف آن می باشد . و قسمت بعدی سالن دیگری است که بموازات سالن اول و اطاقهای کوچکی که به پشت محراب ارتباط دارند قرار گرفته است .نمای داخلی هر دو سالن ساده بوده و با اندود گچ پوشانده شده و رنگ آمیزی گردیده است . پوشش سالنها بصورت طاق و گهواره ای و بفرم نیم بیضی و یادآور معماری دوره باستان می باشد. در قسمت پشت ساختمان کلیسا و متصل به آن فضای کوچکی قرار دارد که شامل یک اطاق و دخمه ای در زیر آن می باشد که به منزله چله خانه کلیسا محسوب می شود.
نام اصلی این کلیسا مارسرگیز میباشد و در5 کیلومتری جنوبغربی شهر ارومیه نزدیک تفرجگاه بند قرار دارد . مارسرگیز از کلمه مار به معنی حضرت یا صاحب و سرگیز لغت یونانی سن جرج می باشد که در واقع محل دفن مارسرگیز است . این کلیسا که زیارتگاه مسیحیان می باشد با توجه به سبک معماری و مندرجات کتب مورخین آشوریها بنائیست مربوط به دوره قبل از اسلام که در زمان خسروپرویز به مناسبت غلبه ایرانیان به رومیان توسط زوجه اش شیرین ساخته شد.