یکى از کهن ترین نمونه هاى آتشکده گنبد دارى است که احتمالا متعلق به زمان پارتیان است زمینه بناى سنگى موسوم به بازه هور به فاصله هفتاد کیلومترى از جنوب شهر مشهد در ضلع شرقى روستایى به نام رباط سفید در ابتداى تنگه اى بازه هور واقع است. از نظر لغوى بازه در فارسى درى به قسمتى از دیواره کوه گفته مى شود که خورشید از میانه باز آن بطرز باشکوه و زیبایى طلوع نماید و شاید نام بازه هور از همین جا باشد. به لحاظ ویژگیهاى معمارى این بنا نمایانگر بخشى از اجزا و عناصر ساسانى است که آندره گدار آن را به قرن سوم میلادى نسبت داده است. همچنین عده اى براین باورند بناى سنگى بازه هور آتشکده اى از دوره ساسانى است.
بطور کلى معمارى این بنا چهار طاقى است که از چهار طرف باز بوده و عناصرى گنبدى بر فراز آن قرار گرفته است فضاى ورودى نیز داراى سه درگاهى بلند و عریض است که احتمالا در حکم تالار ورودى به فضاهاى معمارى طرفین شمار مى آید. اما ورودى اصلى بنا از ضلع غربى ایجاد شده که درگاهى هاى همسان در اطراف، حاکى از الحاقات پیرامون آن است. در سطح فوقانى پلان مربع بنا چوبهایى برکنج آن نصب گردیده که احتمالا گامهاى اولیه براى ایجاد گوشوار جهت ایجاد گنبد در بناها بوده است. این بنا در واقع هسته مرکزى یک مجموعه معمارى است به فاصله نزدیکى از این بنا. ویرانه هایى در قلعه تاریخى به نام دختر و پسر برفراز بلندى مشاهده مى شود.
دو پژوهشگر معروف (هرتسفلد در کتاب ابنیه و آثار تاریخى ایران و آندره گدار در کتاب آثار ایران) این بنا را از نزدیک دیده اند و آن را از آثار دوره ساسانى میدانند. بناى بازه هور داراى یک گنبد و سه ورودى و در گذشته از سمت مشرق به بناى دیگرى اتصال داشته و در دو سوى شمالى و جنوبى آن نیز الحاقیاتى مانند راهرو و ایوان وجود داشته است. در مجموع این بنا را مى توان هسته مرکزى یک مجموعه معمارى کهن دانست. این بناى قدیمى و ارزشمند به فاصله حدود ۸۰ کیلومترى مشهد و در سمت شرق روستاى رباط سفید واقع شده است.
جناب موسوی عزیز بخش رباط سفید و بازه هور مربوط به مشهد است نه تربت حیدریه.
هنگام غروب به دیدن این چهارطاقی با عظمت رفتم .ترکیب نور ورنگ و سنگ چنان زیبا بود که برای لحظاتی از خود بی خود شدم .ترکیب طاقها چنان زیبا وعظیم است که ناخدا گاه مرا به یاد طاق بستان و کسری انداخت.
یک نکته قابل ذکر است که این بنا متعلق به شهرستان تربت حیدریه است و رباط سفید هم همینطور،ولی متاسفانه اسمی از تربت برده نشده است
من هم با فرمایش جناب وزیری کاملا موافقم,,,,,,,
جای تاسف است که میراث فرهنگی خراسان رضوی برای بناهای دوره اسلامی نگهبانی دایر میکند ولی برای این گونه آثار هیچ کاری نمیکند. میلیونها مسافر سالانه در مسیر مشهد از جلوی ابن بنای عظیم تاریخی عبور میکنند بدون اینکه آنرا ببینند یا اطلاعی از آن داشته باشند. من دیروز از این آتشکده تاریخی بازدید کردم و عکس و فیلم تهیه نمودم که تصمیم به ارسال آنها به دفتر ریاست جمهوری دارم.
درودیزدان برپیشینیان مزدیسنی،باهمه سختی هایی که مردمان گذشته داشتند،دلم میخواست بین آنهابودم،چون ازتازی پرستی وبی میهنی مردمان،تازی پرست وغرب پرست انیرانی دلم خون است و……………………….
من بازه‌هور را از نزیک دیده‌ام و توصیف شما از آن دقیق بود. اما هور را نیز بنویسید که معنی خورشید دارد هرچند بدیهی است چون بسیاری به اینترنت مراجعه میکنند و معنی هور را نمی‌دانند و از من می‌پرسند.
من بازه‌هور را از نزیک دیده‌ام و توصیف شما از آن دقیق بود. اما هور را نیز بنویسید که معنی خورشید دارد هرچند بدیهی است چون بسیاری به اینترنت مراجعه میکنند و معنی هور را نمی‌دانند و از من می‌پرسند.