آتشکده خورهه، محلات
مجموعه بقایا و ستونهای خورهه از جمله مهمترین آثار بر جای مانده از دوران باستان ایران زمین است که مورخان از این مجموعه به عنوان، آتشکده، معبد، کاخ و مرکز برگزاری جشنها و مراسم های مذهبی و ملی، عمارت و منزل ییلاقی و قبرستان یاد کرده اند که در دوره های باستان و دوره اسلامی مورد استفاده بوده است.در کاوش های به عمل آمده از این منطقه، آثار متعددی از دوره سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره اسلامی به دست آمده است که نشانگر کاربردهای مختلف آثار این منطقه در دوره های مختلف بوده است.
خورهه در اوستا به مفهوم محل برآمدن خورشید است و از سویی کلمه خور در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است. این منطقه در شمال شرق محلات و در بین روستاهای دودهک، ورین و آب گرم، در کنار رودخانه خورهه قرار دارد.بررسی تحقیقات انجام شده و آثار کشف شده در دشت و ارتفاعات خورهه نشان می دهد سابقه سکونت و قدمت منطقه به هزاره دوم قبل از میلاد باز می گردد.این منطقه دارای اسناد تاریخی است و "لویی واند نبرگ" در کتاب باستان شناسی ایران باستان به نقل از هرتسفلد آورده است: "قابل تذکر است کمی به سمت جنوب در خورهه که سر راه اراک به کاشان است، معبدی است که هنوز دو ستون یونانی در آن پا برجاست."
پایه این ستون ها مدور ساده و سر ستون ها به سبک و شیوه ایونیک که نوعی دیگر از ستون سازی یونان با افکار و اسلوب محلی است، ساخته شده است.اولین نقشه این منطقه توسط مهندس حاکمی در سال 1355 با تحلیل معماری کشیده شد.بنای تاریخی خورهه در مساحتی حدود 3550 متر احداث شده که شامل سه بخش ایوان اصلی، مجموعه بخش شمالی و مجموعه بخش غربی است.ایوان اصلی دارای 12 ستون در دو ردیف بوده و در چهار طرف دارای دیواره جرز مانندی است. ارتفاع ستون ها به بیش از هفت متر رسیده که با توجه به حجم سقف ایوان ها ارتفاع ستون ها به بیش از 9 متر می رسیده است.دو ستون از این مجموعه برجای مانده است. ستونها سنگی و با توجه به وجود معادن سنگ در محلات، جنس آنها از نوع تراورتن بهترین نوع سنگ است.
این آثار با آثاری چون تخت جمشید از نظر نقش بندی تفاوت داشته و از پایه ستون به طرف بالا به شکل مخروطه ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ها حلزونی است.بر اسا اسناد موجود تا سال 378 هجری چهار ستون پابرجا بوده است که به مرور تخریب شده اند.اکثر آثار کشف شده در این منطقه به سال 1355 بازمی گردد و در بین آثار کشف شده، می توان به پیه سوز سفالی، کوزه دسته دار، کوزه کروی، قطعات سنگی تزئینی و شیشه، اشیاء فلزی و اسکلتهای انسان اشاره کرد.راه های دسترسی به ستونهای خورهه محلات، جاده محلات به آبگرم، سپس خورهه با جاده آسفالته حدود 20 کیلومتر همچنین جاده قم به اصفهان، نرسیده به شهر دلیجان و در 70 کیلومتری قم، روستای دودهک سپس به سوی خورهه با حدود 12 کیلومتر.مجموعه باستانی و تاریخی خورهه محلات از آثا باستانی کشور که محلی برای مطالعه باستان شناسان است با شماره ملی 131 در آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.