آتشکده کاریان (آذر فرنبغ)، فیروزآباد
تل آتشکده کاریان آذرفرنبغ با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر در مسیر کاریان، از دهستان هرم و کاریان، بخش جویم، شهرستان لار در استان فارس و در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی جویم در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد قرار دارد. نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. در جلو این ضلع سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شدهاست. برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره حفرهای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیواره این آتشکده آجر و گل میباشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده میشود که به درون فرو ریختهاست. این آتشکده یکی از بزرگترین و مهمترین آتشکده در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهمترین آتشهای سه گانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا میسوختهاست. ساسان جد اردشیر بابکان تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشتهاند.بر کتیبهای به زبان پهلوی نگاشتهاند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شدهاست.
در شرق بنا یک چهارطاقی دیده میشود و در گذشته آتشکده بوده است .این آتشکده به احتمال زیاد همان آتشکده فرنبغ است که در منابع تاریخی از آن یاد شده است. اکنون این محوطه باستانی درون مزرعه قرار دارد و سمت دیگر بنا یعنی شمال آن یک گورستان معاصر قرار دارد . اهالی شهر به فرض مقدس بودن محل اموات خود را در کنار آن چال میکردند .آتشکده فرنبغ یکی از سه آتشکده مهم ایران باستان است
نام دیگر آن آتشکده آذرفرنبغ یا آذر خورداد است که در معنی می شود آتش فره ایزدی . مکان آن در شهر فیروز آباد یا اردشیر خره یا اردشیر خوره در صد و بیست کیلومتری جنوب شیراز است و کاخ بزرگ آن که توسط شاهنشاه اردشیر بابکان ساخته شده بود هم اکنون فرو ریخته است . اردشیر به همین جهت نام شهر را ارتخشر خوره ( ارت خشتر ) نامید . در معنی کل می شود شهر شکوه و جلال اردشیر . خوره به معنی فر و شکوه و جلال است . شهر گور یا فیروز آباد نیز بعدها نام گرفت . این مکان از زیارتگاههای بزرگ مردمان فلات ایران بوده است . فخر الدین اسعد گرگانی در داستان ویس و رامین که به دوره شاهنشاهی اشکانیان مربوط است نوشته است .
به خاصه زین دل بدبخت رامین که آتشگاه خرداد است و برزین