آگامای ایرانی

نام علمی : trapelus ruderatus

نام انگلیسی : persian agama

نام فارسی : آگامای ایرانی

مشخصات: فرم فلسهای پشتی یکنواخت نیست؛ پشت و پهلوها آمیخته با فلسهای در اندازه‌های متفاوت؛ فلسهای شکمی بطور مشخص تیغه دار؛ اندازه بزرگترین پولکهای پشتی حدوداً دو برابر پهنای پولک‌های کوچک مجاور؛ نرها دارای کیسه گلویی توسعه بافته.
رنگ آمیزی: پشت به رنگ خاکستری تیره یا روشن، مایل به حنایی، دارای چند ردیف طولی از لکه‌های تیره که در نابالغها مشخص تر است؛ در نرها پشت و پهلوها با خالهای سفید ؛ بعضی نمونه‌ها یک ردیف از لکه‌های روشن در امتداد ستون مهره‌ها دارند؛ دم با نوارهای عرضی تیره؛ روی سر و گردن دارای نوارهای تیره، در اطراف گردن دارای دو نوار تیره که یکی از گوش می گذرد و تا چشم امتداد یافته و دیگری تا بعد از چشم نیز کشیده ده است.
 

زیستگاه: نواحی بیابانی گرم و خشک، در شنزارها، حاشیه و یا روی تپه‌های شنی؛ همراه با پوشش گیاهی اندک شامل بوته‌های کوچک خاردار، و گاهی با درختچه‌های پراکنده.
 

عادات و رفتار: روزها فعالند؛ بیشتر لابلای شاخ و برگ‌های بوته‌ها و درختچه‌ها دیده می شوند؛ از بند پایان مختلف نظیر حشرات و عنکبوتیان، و گاهی از مواد گیاهی تغذیه می کنند.
 

پراکندگی جهانی: ایران،‌عراق،‌کویت،‌عربستان، اردن و سوریه.
 

اندازه: نوک پوزه تا مخرج 97 میلیمتر دم 147 میلیمتر.
 

ملاحظات: این گونه توسط رستگار پویانی (2000) از T.persicus به T.runderatus تغییر نام یافت. از این گونه دو زیر گونه توصیف شده است، زیر گونه T.r.fieldi که رنگ آمیزی پشتی شامل طرحی از نوارهای طولی تیره و روشن، و یک نوار مشخص هر چند کمرنگ در ناحیه پشت؛ محل نمونه تیپیک این زیر گونه از شمال شرقی عربستان سعودی، بین القیسومه و تورایف می باشد. زیر گونه T.r.runderatus در ناحیه میانی پشتی، قسمت پیشین ردی طولی از لکه‌های بیضی چشمی، متصل به هم که نوار موجی خاکستری یا بنفش کمرنگ را روی گردن و پشت تشکیل می دهند و توسط نوارهای قهوه ای حاشیه دار شده اند؛ محل نمونه تیپیک این زیر گونه از ایران، استان بوشهر، بین بندر گناوه و براز جان است(25 کیلونتری شرق بندر گناوه به طرف برازجان.