دستگاه اسکلتی پرندگان ویژگی منحصر به فرد فراوانی دارد. به طور کلی ، استخوان ها ، به ویژه در انواع تیز پرواز ، بسیار سبک است. این امر جهت کاهش وزن مخصوص پرنده در نتیجه نگهداری آن در هوا به کمک بال ها ضروری است. به علاوه استخوان های دراز آنها حفره های هوا داری دارند ، که به دستگاه تنفسی متصل است. استخوان های جمجه در اغلب بخشها به طوری به هم جوش خورده اند که شیار ها و درزهای ارتباطی محدود ناپدید شده است. آرواره های بالایی وپائینی به مقدار زیاد طویل شده و منقار را به وجود آورده است. پرندگان معاصر به طور کامل فاقد دندان هستند. هر یک از دو شاخه آرواره پائینی آنها از پنج استخوان تشکیل یافته و به وسیله استخوان چهار گوش متحرک ، به جمجمه متصل است. استخوان های کاسه چشم خیلی بزرگ است و به وسیله دیواره نازک بین کاسه چشمی از یکدیگر جدا شده و محفظه مغزی را به عقب رانده است.جمجمه از طریق کوندیل پس سری منفردی به اولین مهره گردنی متصل است.
ساختار سقف دهان پرندگان یکی از ویژگیهایی که مدت ها در رده بندی گروه های بزرگ به کار رفته است. تشخیص این ویژگی ها بر پایه شکل استخوان های ومر و اینکه این استخوان ها و همچنین استخوان های آرواره ای کامی به یکدیگر جوش خورده اند یا خیر بنا شده است.
ستون مهرهای پرندگان دارای تنوع زیادی است. تعداد مهره های گردنی زیاد و از این لحاظ در پرندگان بیش از سایر مهره داران معاصر تنوع دارند. این مهره ها به دلیل داشتن ستون مفصلی زینی شکل در دو طرف جسم مهره ، که به وضعیت ستروسلوس معروف است ، قابلیت تا شوندگی ویژه ای دارد. مهره های سینه ای_قدامی دارای مختصر تحرکی هستند ، لیکن مهره های سینه ای ، خلفی ، کمری خاجی و دمی_قدامی به کمربند لگنی جوش خورده و قطعه ای به نام سین ساکروم به وجود می آورد. چند مهره آزاد دمی پهن شده و مهره های دمی انتهایی ، جوش خورده و قطعه ای منفرد به نام پیگوستل راساخته اند ، که به دم کوتاهی ختم می شوند.
دنده های پرندگان پهن است ، و همه آنها بجز اولی و آخری در عقب خود زوائدی به نام زوائد قلابدار دارند ، که بر روی دنده مجاور قرار می گیرد. استخوان جناغ بسیار پهن و کشیده است و برای اتصال ماهیچه های پرواز به کار می رود.
جناغ سینه تیغ دار یا کارینات است. تیغه پهن و طویل مزبور که از خط میانی جناغ سینه به پائین امتداد دارد بخش اضافی است که باعث افزایش سطح اتصال ماهیچه ها می شود.
برای بزرگنمایی بر روی عکس کلیک کنید.
با آنکه استخوان های پرندگان نسبتا سبک هستند ، اما جوش خوردگی اغلب مهره های تنه به لگن خاصره و اتصال محکم آنها به جناغ سینه ای بسیار بزرگ از طریق دنده های پهن ، شبکه استخوان بندی بسیار قوی ایی را به وجود آورده است. این ویژگی ها موجب گردیده است تا پرنده بتواند به آسانی خودش را در هوا جلو براند.
استخوان کتف پرندگان طویل وباریک است ، در حالی که استخوان غرابی نسبتا کوتاه و کلفت است. ترقوه ها به هم جوش خورده و استخوان چنگالی یا استخوان شانس را تشکیل می دهند.
مشهود ترین تغیرات اسکلتی اندام های حرکتی جلویی در استخوان های مچ ، کف و انگشتان به وجود آمده است. در بخش انتهایی مچ ، مجموعه استخوانی به نام مچ دستی-کف دستی قرار دارد که عبارت است از بعضی از قطعات مچی سایر مهره داران و دومین ، سومین و چهارمین استخوان های کف دستی یا متا کارپال. چهار استخوان کوچک که از سه انگشت باقی مانده است به قطعه مچ دستی_کف دستی متصل شده است.
اگرچه اندام های حرکتی عقبی به اندازه اندام های حرکتی جلویی تغییر شکل نیافته اند اما ویژگی های جالب توجه ای دارند. نازک نی نسبتا کوچک و بخشی از آن به درشت نی جوش خورده است. این مجموعه به نام درشت نی ای_مچی نامیده می شود.
بقیه استخوان های مچ پا به دومین ، سومین و چهارمین استخوان های کتف جوش خورده و یک قطعه استخوان به نام مچ پایی_کف پایی را به وجود می آورد. باقیمانده ای از اولین استخوان کف به وسیله زردپی هایی به این استخوان متصل شده است. پرندگان بیش از چهار انگشت پا ندارند ، و این تعداد نیز گاهی تا سه عدد کاهش یافته و در شتر مرغ دو عدد است.
نظرات بسته شده است.