باغ نگارستان عمارت باغ نگارستان یکی از کاخ‌های ییلاقی خاندان قاجار بوده است که تاریخ احداث آن به دوره سلطنت فتحعلی شاه باز می‌گردد. این باغ سرسبز و عمارت با شکوه آن در سال 1322 ه-ق بنا به دستور وی در خارج از حصار شهر تهران ساخته می‌شود. باغ نگارستان در ابتدا بسیار بزرگتر از ابعاد و مساحت کنونی آن بوده است ولی به مرور زمان بخش وسیعی از اراضی آن جدا گردیده و در اختیار سازمانها و وزارتخانه‌های دیگر مانند وزارت ارشاد و برنامه و بودجه قرار گرفته است.
در این باغ ساختمان‌ها و تالارهای بسیار دیدنی و مجللی وجود داشته است که متأسفانه در گذشته بسیار دور محو و نابود گردیده‌اند. از جمله مکان‌های بسیار جالب این باغ، حوضخانه‌ای با نام “دلگشا“ و تالاری به نام “ قلمدان” بوده است. این بناها دارای تزئینات و نقاشی‌های نفیسی بوده‌اند که پس از سقوط قاجاریه همه آنها از بین رفته است. از جمله آنها تصویر بزرگی از فتحعلی شاه در وسط و سی پسر او در اطرافش که بر روی دیوار تالار قلمدان توسط نگارگران مشهور آن دوره نقاشی شده بود. در واقع وجه تسمیه باغ نگارستان به دلیل نگارگری‌های موجود در اتاق‌ها و تالارهای آن بوده است. باغ نگارستان همچنین شاهد رویدادهای تاریخی فراوانی بوده است.
بسیاری از مراسم و دیدارهای پادشاهان قاجار و بعضاً حوادث تلخ آن دوره مانند قتل بزرگ مرد تاریخ ایران قائم مقام فراهانی در این عمارت رخ داده است. باغ نگارستان پس از سپری کردن فراز و نشیب‌هایی چند، سرانجام به دست وزارت معارف سپرده می‌شود، گویی تاریخ ایران سرنوشتی زیبا و پسندیده برای این باغ پیش بینی کرده بود. آنگونه که اسناد تاریخی گواهی می‌دهند نخستین بار در سال 318 ه. ق مدرسه عالی فلاحت در آن تأسیس می‌گردد، در دوره وزارت حکیم الملک مدرسه صنایع مستظرفه به ریاست محمد غفاری ( کمال الملک ) در عمارت جنوبی و مدرسه علمیه در عمارت شمالی آن گشایش می‌یابد.
در سال 1307 خورشیدی تغییرات و احداثات وسیعی به منظور تأسیس دارالمعلمین عالی ایران در عمارت باغ نگارستان توسط معمار روسی، مهندس مارکوف صورت می‌گیرد و پس از آماده شدن بنا، هشت نفر از استادان ایرانی بنام‌های مرحوم دکتر سحابی، فروزانفر، عباس اقبال، رضا زاده شفق، احمد دهقان، بهمنیار، عبدالحسین شیبانی، سید کاظم عصار و هشت نفر استاد فرانسوی برای تربیت دبیران و معلمان مورد نیاز مدارسی از قبیل دارالفنون در آن مستقر و مشغول به تعلیم و تربیت جوانان ایران می‌شوند. پس از توسعه بناهای باغ نگارستان دارالمعلمین عالی نیز گسترش پیدا نموده و به دانشسرای عالی تغییر نام می‌یابد.
سرانجام پس از تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران در مجلس شورای ملی در سال 313 شمسی، دانشسرای عالی و باغ نگارستان جمعاً به دانشگاه واگذار و از آن تاریخ تا کنون یکسره در خدمت اهداف آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران قرار می‌گیرد. بنابراین بحق می‌توان گفت که باغ نگارستان مهد آموزش عالی در ایران و موطن و محل تولد دانشگاه تهران بوده است. در طول هفتاد سال عمر دانشگاه هزاران استاد و دانشجوی برجسته در این باغ به تدریس و تحصیل اشتغال داشته‌اند. شمار بسیار اندکی از اساتید اوّلیه این باغ، یعنی دانشگاه تهران همچنان در قید حیات بوده و تعداد قابل توجهی از دانش آموختگان دوران‌های متوالی آن در سراسر ایران در دانشگاه‌ها و مراکز علمی، پژوهشی، فنی و پزشکی کشور مشغول به خدمت هستند.
هیئت رئیسه دانشگاه تهران با عنایت به گذشته پربار و فضای معنوی و مقدس این باغ که مهد و مرکز علم و ادب و فرهنگ ایران در سده معاصر بوده است تصمیم بر آن گرفت که باغ نگارستان را با بهترین کیفیت مرمت و نوسازی نموده و از آن به عنوان پایگاه تاریخی و موزه علم و فرهنگ و هنر دانشگاه تهران بهره برداری نماید. در همین راستا در سال 1375 طرح مرمت و نوسازی آن با مدیریت مستقیم دانشگاه به اجراء گذاشته شد. خوشبختانه در طول سال‌های گذشته قسمت اعظم باغ نگارستان بگونه‌ای بسیار شایسته و در خور مکانی با چنین سابقه درخشان علمی و فرهنگی به سرانجام رسید. تنها بخش باقیمانده آن، ساختمان کتابخانه و تالار اجتماعات قدیمی باغ نگارستان است که مطابق برنامه تنظیمی طرح مقاوم سازی و مرمت آن در دو سال آینده به اتمام خواهد رسید و بزودی ایران عزیز همانند بسیاری از کشورهای پیشرفته صاحب یک موزه جامع تاریخ علم خواهد گردید.
نظرات بسته شده است.