برج مدور، مراغه
تاریخ بنای برج طبق کتیبه کوفی آنماه رجب سال 563 هجری قمری است لیکن در مورد نام بانی و مدفون داخل آن هیچگونه اطلاعی در دست نیست.بررسی بقایای این برجها حاکی است که برجهای مزبور دارای پلان مدور بوده و در ساخت و سنگ فرش محوطه آن از مصالحی همچون ساروج و قطعههای سنگی نسبتا بزرگ مربوط به دوره سلجوقی استفاده شده است.
گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است. این بنا برجی است مدور که از گنبد و سقف آن چیزی بر جای نمانده و مزاری کاملا ناشناخته است . ارزش بنا در این است که ترقی و تکامل نمای مینایی را طی دوران کوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد . بنا که از آجر ساخته شده ، به سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد ، نهاده شده است .معماری این گنبد نیز بسیار جالب توجه است. مصالح آن آجر و ملاط و بیشتر به برج دیدهبانی شبیه است. بنا ظاهری ساده دارد و نظیر نوعی برج دفاعی است که فاقد تزئینات میباشد. فقط درب ورودیآن با نقوشی مشابه نمای اصلی گنبد سرخ آذین شده است.
بنا ظاهر ساده ای درد و از دو طبقه تشکیل یافته، سردابه واتاق فوقانی، و اگر قبری در داخل سردابه وجود داشته،به مرور زمان از بین رفته است . سر در ورودی برج مدور مانند گنبد سرخ دارا ی قاب و طاقی هلالی شکل است که درگاه را احاطه نموده و دربالای آن و همچنین زیر طاق هلالی کتیبه ای به خط کوفی با نقش های پیچیده از آجر وکاشی های فیروزه ای به چشم می خورد به شرح زیل:
" کل نفس ذاءقه الموت تم البنا بر سنه ثلث و ستین و خمساءه "
تزءینات کاشی، و نقوش که در بند کش بین آجرها به صورت مهره هاءی با نقش الله ونقوش هندسی بکاررفته همه و همه امتیاز خاصی به این بنا داده اند . اتاق فوقانی سابقا"دارای پوششی ازگچبری و تزءینات گچی بوده که ازآن همه هنروزیبایی فقط درگوشه وکنارآن قطعاتی به جای مانده و مابقی از بین رفته است.نمای خارجی بنا بسیار ساده و شامل ازاره سنگی و آجرکاری معمولی است. پوشش بنا راسابقا"گنبدی دوپوش تشکیل می دادهکه به مرورزمان فروریخته وجهت جلوگیری ازخرابی سقف تیرپوشی با شیروانی بر روی آن احداث نموده اند.
کاربری فعلی برج بوده و برای بازدید مورد استفاده قرار میگیرد – کاربری پیشنهادی به توریستی زیارتی است
طول و عرض بنا :
مساحت آن 80 متر مربع با سردابه و زیر زمین آن 50 متر مربع است .