|
نام انگلیسی: Bamdezh wetland نام فارسی : تالاب بامدژ
|
 |
تالاب بامدژ در موقعیت جغرافیایی N3142 E4837 در استان خوزستان واقع است. تالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد.این زیستگاه آب شیرین تالابی چهار هزار هکتار وسعت دارد و در کنار روستاهای مزرعه، بامدژ، سادات طواهر، سید جاسم و همچنین سد شاوور، کانال توانا و خط راه آهن اهواز – اندیمشک قرار گرفته است. علاوه بر اینکه عمده آب این تالاب از رودخانه شاوور تامین می‌شود، بالا بودن سطح آب های زیر زمینی، سنگینی بافت خاک، فرو‌افتادگی منطقه، بارندگی و جریان‌های سیلابی زمستانه و آبهای برگشتی از زمین های کشاورزی از عوامل مهم پایداری این تالاب محسوب می شوند که در نهایت آب خروجی تالاب از شاخه ای به نام خارور عبور کرده و پس از گذر از کانال توانا به رودخانه دز می ریزد.
این تالاب از اوایل فروردین تا نیمه آبان‌ماه دوره کم آبی خود را پشت سر می‌گذراند چرا که به دلیل بستن دریچه ها و آبگیری سد شاوور، آب ورودی به تالاب کاهش پیدا کرده و پساب های کشاورزی ورودی به تالاب نیز توسط زهکش خارور از آن خارج شده و بخش های حاشیه آن خشک می گردد. با توجه به ارزشهای کاربردی و بی نهایت مهم تالاب ها، این تالاب می تواند در ایجاد تغذیه و تخلیه آبهای زیرزمینی، تنظیم جریان آب، کنترل سیلابها، تعدیل در آب و هوا، منبع تولید فراورده های طبیعی، ایجاد مناطق گردشگری، بانک ژن، برگزاری بازدیدهای آموزشی و پژوهشی، اهمیت اجتماعی – فرهنگی، اهمیت حفاظتی و… مورد توجه قرار گیرد. از 134 گونه گیاهی تالاب بامدژ می توان به خارشتر خزری و ایرانی، ترنجبین، شیرین بیان، خارپنبه، شاه تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج خروس، نی، گاگله و.. اشاره کرد.
حیات وحش این زیستگاه بخش اصلی تالاب را تشکیل می دهند چرا که بیش از 40 گونه حیوانی شامل پستاندارانی همچون روباه، شغال، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت و… ماهیانی همچون کپور، شیربت،، بنی، حمری، بیاح و… خزندگان و دوزیستانی همچون قورباغه، وزغ، لاک پشت، جکوی، مار و… در تنظیم اکوسیستم بامدژ نقش دارند.
پیش از این دفتر بررسی های زیست محیطی در معاونت مطالعات پایه و طرح های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان عنوان کرده بود؛ انجام برنامه ریزی در خصوص مدیریت تالاب، پیشنهاد طرح های اجرایی و مطالعاتی، ارائه برنامه حفاظت و پایش مداوم منابع تالابی، تعیین کاربری های متناسب با وضع کنونی تالاب، احیاء عرصه های تخریب شده، آموزش عمومی در سطوح مختلف، قرار دادن تالاب بامدژ در لیست مناطق چهارگانه، ایجاد هماهنگی میان سازمانها و ارگانهای ذیربط با حفاظت تالاب از جمله موارد اساسی و ضروری است که می بایست در مدیریت تالاب مد نظر قرار گیرد.
قرار گیری تالاب بامدژ در 40 کیلومتری اهواز به عنوان مرکز استان خوزستان و در میان قرار گرفتن بین جاده ترانزیتی اهواز – اندیمشک و خط راه آهن خرمشهر – تهران این تالاب فراموش شده را در موقعیت جغرافیایی خوبی قرار داده است. از بین 148 گونه پرنده بومی و مهاجر بیشترین سهم متعلق به خانواده چکاوکیان، حواصیلیان، مرغابیان، آبچلیکان است. اردک مرمری از گونه های در معرض خطر، چنگر، لیکو خوزی، باکلان، ماهی خورک، اگرت، چوپ پا، آبچلیک، بلبل و… از جمله پرندگان آبزی و کنار آبزی این تالاب محسوب می شوند. نام تالاب بامدژ اهواز با 134 گونه گیاهی، 148 گونه پرنده بومی و مهاجر تاکنون در هیچ یک از مناطق چهارگانه پارک ملی، ، پناهگاه حیات وحش، منطقه حفاظت شده و همچنین اثر طبیعی- ملی، ثبت نشده است.
