آخرین تحقیقات گروه باستان شناسی درگورستان ماقبل تاریخ «اسپیدژ» نشان داد محوطه باستانی «اسپیدژ» حلقه ارتباط بین تمدن باستانی جیرفت و شهرسوخته زابل بوده است. محوطه پیش ازتاریخ اسپیدژ متشکل از2قبرستان است که به هزاره دوم وسوم قبل ازمیلاد باز می گردد. این محوطه باستانی درعصرمفرغ ، شهری بسیار پیشرفته و صاحب تکنولوژی بوده است .
تاکنون دراین محوطه کاوش های باستان شناسی بسیارمحدودی انجام گرفته ، درحالی که اغلب قبور این محوطه توسط حفاران غیرمجاز تخلیه شده است . آخرین کاوش ها درمحوطه اسپیدژ ، به مدت 45روز درچندماه گذشته انجام شده و اکنون کارشناسان مشغول مطالعه روی اشیای به دست آمده وتحلیل و بررسی آنها هستند. تحقیقات نشان داده که گورستان اسپیدژ درمدت زمانی خاص درهزاره دوم وسوم پیش ازمیلاد، حلقه رابط بین جیرفت وشهرسوخته بوده است.
سفال ها واشیایی که دراین سه محوطه به دست آمده که کاملا بایکدیگر همخوانی دارند، از سوی دیگر اسپیدژ بین محوطه های باستانی جیرفت وشهرسوخته قرارگرفته است. دراسپیدژ ظروف مکعب شکلی به دست آمده است که داخل آن توخالی است وازسنگ صابون ساخته شده است و نقوش عقرب روی آن دیده می شود. این ظروف دقیقا همان ظروفی است که درجیرفت پیدا شده اند. همچنین ظروف خاکستری رنگ منقوش که ازقبوراسپیدژ کشف شده ، ازجمله ظروف متداولی درجیرفت بوده است. سفال های خاکستری ساده و بدون نقشی که به سفال بلوچستان معروف است و دراسپیدژ ساخته می شده ، به شهرسوخته صادرشده است ونمونه این سفال ها به وفور دراین شهر دیده شده است .
تحقیقات درمورد ارتباط این سه محوطه باتوجه به سوق الجیشی بودن اسپدژ نسبت به دومحوطه دیگر نشان می دهد که ظروف سنگی ازجیرفت به اسپیدژ صادر می شده وسفال بلوچستان نیزازاسپدژ به شهرسوخته فرستاده می شده است.
همچنین تحقیقات اخیر ، باستان شناسان رابه این باور رسانده است که مردمان ساکن محوطه باستانی اسپیدژ درهزاره دوم وسوم قبل ازمیلاد، بسیارمرفه وثروتمند بوده اند. آنان ازطریق فناوری وتکنولوژی ،ظروف ، آلات وادوات جنگی پیشرفته ای می ساخته وآنها را به سابر نقاط صادر می کرده اند.
باتوجه به اهمیت این منطقه وازبین رفتن نیمی ازاین محوطه به دست حفاران غیرمجاز، کارشناسان ازمسئولان سازمان میراث فرهنگی وگردشگری خواسته اندتا با اختصاص اعتباری ویژه هرچه سریع تر اشیای باستانی واطلاعات کامل این منطقه بسیار مهم باستانی راتخلیه و ازگزند قاچاقچیان اشیای عتیقه درامان دارند.
محوطه باستانی شهرسوخته در56کیلومتری شهرزابل قرارگرفته وگورستان اسپیدژ در50کیلومتری شمال غربی شهرستان ایرانشهر واقع شده است.محوطه باستانی جیرفت نیز درفاصله 250کیلومتری محوطه اسپیدژ و دریک امتداد قرار گرفته اند.
نظرات بسته شده است.