| نام انگلیسی : Masileh Salt Lake
نام فارسی : دریاچه نمک مسیله |
 |
دریاچه نمک آران در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان آران و بیدگل و در موقعیت جغرافیایی N3428 E5150 قرار گرفته است . این دریاچه از غرب به کوههای سفیدآب و سیاه کوه و منطقه پارک ملی کویر، از شمال و غرب به کویر مسیله و بند علی خان و از جنوب به منطقه بیابانی مرنجاب و بند ریگ محدود است. وسعت این دریاچه در حدود ۳۰۰۰ کیلومتر مربع است و شکلی شبیه به یک مثلث دارد که راس آن به سمت شمال است. طول قاعده این مثلث ۶۵ کیلومتر و ارتفاع آن ۶۸ کیلومتر است. زمین این دریاچه پوشیده از رسوبات نمک است که بر اثر انباشته شدن سیلابها و ابهای سطحی در طول قرنها پدید آمده است. عمق نمک این دریاچه بین ۵ تا ۵۴ متر متغیر است که توسط لایه های خاک رس از یکدیگر جدا شده اند.
با هر بار بارش و تبخیر آب در این دریاچه، نمکهای موجود کرت بندی های زیبایی به شکل پلی گن تشکیل می دهند که دیدن مناظر آن خالی از لطف نیست.
زمینهای حاشیه این دریاچه نمک حتی در فصول گرم هم بشدت باتلاقی است. از این رو وارد شدن به دریاچه نیازمند رعایت نکات ایمنی و آشنایی به منطقه است. وسعت باتلاقها در منطقه غرب دریاچه به مراتب وسیعتر از مناطق دیگر آن است. از جمله مناطق باتلاقی این دریاچه می توان به حوض قیلوقه در شرق و یا باتلاق دو کویری در منطقه جنوب شرقی دریاچه اشاره کرد.
از جمله مناطق دیدنی این دریاچه جزیره سرگردان در جنوب آن است که در پست جداگانه ای به معرفی آن خواهیم پرداخت. ارتفاع متوسط دریاچه نمک از سطح دریا ۷۰۷ متر و با حرکت به سمت شمال از ارتفاع آن کاسته می شود.
دریاچه نمک آران در اکثر ماه های سال خشک و پوشیده از نمک است. در هنگام بارش نزولات جوی ارتفاع آب این دریاچه در بعضی از مناطق به ۲ سانتی متر میرسد ولی پس از تابش خورشید به سرعت تبخیر می شود. رودهای مهمی که به این دریاچه وارد می شوند در سمت شمال و مغرب قرار دارند. از آن جمله می توان به رود شور، رود کرج، جاجرود، حبله رود و قره سو اشاره کرد. در سالهای اخیر با ساختن سدهای گوناگون بر روی حوضه آبریز دریاچه، متاسفانه قسمت غربی دریاچه که روزگاری دارای تنوع گیاهی و جانوری مهمی بود به کویر تبدیل شده است.
نحوه تشکیل پلی گن های نمکی
یکی از زیباترین مناظر دریاچه نمک وکویر اطراف آن چند ضلعیهای منظمی است که برحسب میزان محمولات محلول و معلق انواع مختلفی ازچاله های تدفینی بوجود می آیند. زمانیکه موادمحلول نسبتا فراوان باشند ،برروی گلهای رسی،قشری سخت تشکیل میدهند که گل را از خشک شدن حفظ میکنند. عمل خشک شدن کند شده وگاهی باعث تشکیل چندضلعیهای درقشر سخت نمکین می شود. به اعتقاد گابریل، چهره کویرهای ایران،سبخاهائی -شوره زار – غنی از نمک میباشد.تبلور نمک بر رس فشار میاورد و آنرا متورم میسازد. لذا چینهایی باشعاع زیاد بوجود می آورد که پس از استقراق، مجددا در محلهای مختلف تشکیل میشود. ورقه هایی ازنمک با برآمدگیهای کوچک رسی که گاهی برفی ازنمک بر روی آن دیده میشود و گاهی نیز بصورت دانه دانه است، بطور متناوب قرار میگیرند. برآمدگیهای دانه ای درمعرض بادخوردگی هستند، خشک شدن نیزموجب تشکیل چند ضلعیهایی در رس میشود که پوشش نمک را نیز قطع میکند. دراین صورت چهره ای از تکتیر تشکیل میشود.
محققین شوروی نیز از جمله ویژگیهای بارز چاله های تشتکی شور و رسی را بدین صورت ارائه داده اند که،سطح این مناطق خشک شده وبصورت شکافهایی در می آید. تبخیر آب شور مابین شکافهای چند ضلعیها، منجر به باقی ماندن تجمع نمک مخصوصا در مرز چند ضلعیهاب طورمشخص دیده میشود. این نواحی که معمولا پست ترین نقاط مناطق اطراف هستند، نقطه انتهایی حوضه مسیلها و هرزآب ها را تشکیل میدهند. درفصل گرما و تابستان فرصت خشک شدن بوجود می آید و همراه با آن ، موجب تشکیل پوسته ها و چند ضلعیها میگردد. بنابر این کویرها از تبخیر آب سطحی نتیجه میشوند و اغلب درنواحی استقرار می یابد که درمعرض سیلهای نسبتا عظیم قرار داشته باشند.
مواد تشکیل دهنده
منیزیم از نظر فراوانی هشتتمین عنصر در قشر خارجی زمین به شمار می آید و اغلب این فلز ، بصورت ترکیبهای محلول در آب دریاها و یا بصورت سنگ معدن منیزیم کلرید ، در طبیعت یافت می شود . میزان منیزیم استحصالی از آب دریا تنها ۲/۰ تا ۳/۰ درصد می باشد. نتایج حاصل از تحقیقات انجام گرفته پیرامون ترکیبات منیزیم دریاچه نمک ، میز ان منیزیم استحصالی را ۳۵ تا ۵۰ برابر منیزیم آب دریا ( یعنی ۱۰ تا ۷/۱۴ درصد ) نشان می دهد. بنابراین شورابه های دریاچه نمک یکی ازغنی ترین معادن و منابع عظیم تولید منیزیم به شمار می آید. علاوه بر این مزیت استحصالی منیزیم دریاچه نمک از لحاظ اقتصادی حتی قابل مقایسه با منیزیم حاصل از آب دریا نمی باشد و از هر ۱۰۰ کیلوگرم نمک ، ۱۰ تا ۱۴ کیلوگرم منیزیم بدست می آید.
دسترسی
در مسیر شهرستان آران به سمت کاروانسرای مرنجاب پس از طی مسافتی در حدود ۳۵ کیلومتر به دو راهی دریاچه نمک می رسید.
مسیر دوم , پس از عبور از کاروانسرای مرنجاب و طی مسافتی در حدود ۴ کیلومتر به دو راهی چاه دستکن می رسید که با انتخاب مسیر سمت شمالی وارد دریاچه شد. لازم به ذکر است که زمینهای اطراف دریاچه بشدت باتلاقی هستند و رانندگی در خارج از این دو مسیر می تواند باعث فرو رفتن خودرو در گلهای کویری گردد.
با سلام . دریاچه نمک از آران نیست . لطفا تصحیح کنید .
” دریاچه نمک آران و بیدگل “
اسم دریاچه ،دریاچه نمک قم هست، نه دریاچه نمک آران بیدگل!
در ضمن این دریاچه مال قمه.ینی کلیش واس ماس:)