دوپای خراسانی

نام علمی : Dipus sagitta نام انگلیسی:  Northern three – toed Jerboa    نام فارسی: دوپای خراسانی

مشخصات : شباهت به پا مسواکی کوچک دارد ، ولی موهای کف پا کوتاهتر و گوش ها کوچک تر است . دندانهای پیشین برخلاف سایر دو پاها که سفیدند زرد رنگ و دارای شیار است . در فک بالا یک جفت دندان پیش آسیا وجود دارد که وجه تمایز آن با پامسواکی ها است . رنگ موهای پشت در زمستان نارنجی روشن با مخلوطی از سیاه و در تابستان شنی رنگ است . موهای زیر بدن سفیدند ، منگوله انتهای دم در قسمت قاعده قهوه ای تیره و در انتها سفید است . در جمجمه نیز صندوق صماخ نسبت به پامسواکی ها تور مبسیار کمی دارد .   

اندازه ها : طول سروتنه 75 تا 105 میلی متر ، دم 90 تا 140 میلی متر ، پا 60 تا 70 میلی متر ، وزن 70 تا 110 گرم.

زیستگاه : بوته های زارهای مناطق بیابانی و استپی.

پراکندگی: شمال خراسان .

پراکنش جهانی : ازشمال قفقاز ، شمال شرقی ایران تا منچوری.

عادات : شبگرد است . به صورت انفرادی زندگی می کند . در اواسط غروب لانه را ترک کرده و برای تغذیه صدها متر ازلانه دور می شود .در حالت معمولی بین 10 تا 15 سانتی متر می جهد ولی در زمان اضطراب به 40 تا 120 سانتی متر می رسد . زمانی که هوا سرد می شود فعالیتش محدود می شود و در هوای بسیار سرد به خواب زمستانی فرو می رود . حفار بسیار سریعی است می تواند تونلی به طول 125سانتی متر را در مدت 10 تا 15 دقیقه حفر کند . معمولاً سه نوع لانه دارد .در فصل بهار بعد از بیدار شدن از خواب زمستانی یک لانه دائمی در عمق 40 تا 100 سانتی متری حفر می کند و سطح آن را به وسیله علف های خشک می پوشاند . لانه دارای یک کانال خروجی است که طول آن گاهی به چهار و نیم متر می رسد . علاوه بر آن چند خروجی اضطراری نیز دارد . در فصل تابستان به منظور حفظ هوای سرد و رطوبت لانه دهانه آن راکاملاً مسدود می کند ولی در فصل بهار و پاییز باز است . علاوه بر لانه اصلی جهت استراحت موقت لانه هائی به عمق 50 سانتی متر حفر می کند .سومین لانه برای خواب زمستانی مورد استفاده قرار می گیرد . که حدود یک متر عمق دارد . این دو پا خاک هائی را که از کندن سوراخ انباشته شده پخش کرده و لگدمال می کند .       

غذا : از مواد گیاهی وحشرات به خصوص حشراتی که در غده ها و برجستگی های گیاهان وجود دارد تغذیه می کند .    

تولید مثل : احتمالاً سه بار در سال از اواخر فصل زمستان تا اوایل پاییز تولید مثل می کند . مدت آبستنی حدود 25 تا 30 روز است . یک تا هشت بچه می زاید .