زیستگاه مارها
میدانیم که حیات گیاهان و جانوران از خیلی جهات به یکدیگر وابسته است و به همین سبب بصورت مجموعههایی با هم زندگی میکنند. محل استقرار این مجموعهها زیستگاه آن گیاهان یا جانوران است. زیستگاه جایی است که در آن یک گیاه یا جانور از شرایط لازم یعنی آب و هوا و غذا و پناهگاه مناسب برای ادامه زندگی برخوردار است. ممکن است این زیستگاه بزرگ یا کوچک باشد. زیستگاه مار هم از این قاعده مستثنی نیست. با مطالعه طرز زندگی مارها و شناخت نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی هر منطقه در فصول مختلف سال، میتوان حدس زد که چه نوع مارهایی در مناطق مختلف زندگی میکنند. مارهای زمینی اغلب در بیابانها، دشتها، کوهستانها، و لای بوتهها، زیر تخته سنگها و داخل حفرهها و یا روی درختها و گاهی در باطلاقها یا در آب رودخانهها زندگی میکنند. اما مارهای دریایی در محیطی جز آب دریاها قادر به ادامه زندگی نیستند. البته بعضی از انواع مارهای دریایی گاهی در سواحل صخرهای به خشکی میآیند ولی از ساحل زیاد دور نمیشوند و مجددأ به دریا مراجعت مینمایند. فشردگی و پهنی ناحیه دم یکی از مشخصات مارهای دریایی است. مارهای زمینی اغلب جاهای آرام و ساکت را برای زندگی انتخاب میکنند. در فصل بهار و تابستان که دوران فعالیت و جنبش آنها است به شکار میپردازند. و در فصل زمستان سستی و رخوت پیدا میکنند و به اصطلاح به خواب زمستانی میروند که این یکی از مختصات حیوانات خونسرد است و بخصوص در مناطق معتدل.
پوست اندازی یکی دیگر از شرایط و عوامل ادامه زندگی مارها است که در اثر آن نشاط و سلامت خود را حفظ میکنند. ضمنأ پوست اندازی با نحوه تغذیه و رشد مار ارتباط دارد. تعیین سن دقیق مارها بعلت رشد سریع و کوتاهی دوران نوزادیشان مقدور نیست. در این کار غالبأ رنگ، جثه، طول و سایر مشخصات مارها نیز کمکی نمیکند. بنظر میرسد که مارها از یک عمر طولانی بهره دارند، برخی از مولفان دوران عمر آنها را ۱۲ تا ۴۰ سال گزارش کردهاند . البته این رقم بر مبنای مطالعه روی مارهایی که در باغوحشها نگهداری میشوند به دست آمده است. از شکل ظاهری دم تا حدی میتوان جنس مار را تعیین کرد. مارهایی که دمشان بتدریج باریک میشود ماده و آنهایی که دمشان دفعتأ باریک میشود، نر هستند. البته با بازرسی آنال یا مخرج مار و مشاهده آلت تناسلی این تشخیص تکمیل میگردد.