سازی بادی و از خانواده قمیش دار است. از جنس نی ساخته می شود و دو عدد از آن در کنار هم قرار می گیرند. به همین دلیل صدای آن بسیار پر حجم و جذاب است. پیشینه زیادی دارد و از هزاران سال پیش در مناطق گسترده ای از خاورمیانه ساز مهم مراسم شادمانی ها بوده است. ابو نصر فارابی در قرن چهارم هجری (950 میلادی) دو نمونه از آن را شناسایی کرده و در کتاب موسیقی الکبیر خود به تصویر کشیده است.
نی جفتی بیشتر در نواحی جنوب و جنوب غربی ایران نواخته می شود. منطقه شوشتر، بوشهر و هرمزگان مهمترین خاستگاه آن هستند. این ساز غالباً همانند نظایر خود در کردستان و شمال خراسان که دوزله و قوشمه نام دارند، در محافل شادمانی به کار می رود و علاوه بر تکنوازی با سازهای کوبه ای نظیر، دمام، کسر (Kaser) (نوعی طبل جنوبی) و دایره همراهی می شود.