|
نام انگلیسی: Sosan Sefid نام فارسی : سوسن سفید
|
 |
||
اثر طبیعی ملی سوسن سفید با مساحتی بالغ بر 6/0 هکتار در سال 1355طی مصوبه شماره 71 مورخ 6/5/55 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.
موقعیت جغرافیایی
این اثر با 4061010 تا 4066290 عرض جغرافیایی و 392825 تا 393768 طول جغرافیایی در داماش از توابع شهرستان رودبار و در استان گیلان واقع گردیده است.
ویژگیهای منطقه
این اثر رویشگاه و ذخیره گاه ژنتیکی گیاه کمیاب و منحصر به فرد سوسن سفید یا سوسن چلچراغ است. این اثر در ماه خرداد دوستداران و طبیعت گردان فراوانی را به سوی خود جلب مینماید. از گونه های مهم گیاهی میتوان از آقطی؛ گزنه؛ بنفشه؛ سرخس؛ گل قاصد؛ شبدر وحشی و سرخ ولیک نام برد. نام برد.
در میان انواع سوسن ، معروف ترین آن ها نزد ایرانیان سوسن سفید Lilium candidum ) ) یا سوسن آزاد است که به نام سوسن ده زبان یا سوسن گل دراز نیز شناخته شده است . هر چند که به نظر می رسد که گاه به خاطر فراوانی و تشابه گل زنبق ( / زنبک یا چمبک ) با سوسن سپید ، زنبق سفید از تیره Iridaceae را نیز بجای سوسن آزاد یا سوسن سپید از تیره Liliaceae گرفته و به کار برده اند و یا سوسن زرد را نیز سوسن رشتی یا زنبق رشتی نیز نامیده اند .
با این همه یکی از گونه های نادر گل سوسن که بومی برخی مناطق شمالی ایران زمین است ، سوسن چلچراغ نام گرفته است :
تیره: لی لیوم Lilium
نام علمی Lilium ledebouri
نام بومی و ملی : سوسن چلچراغ
· چرایی نام نهادن : از آنجا که شکوفه‌های این گل با رنگ سفید به صورت واژگون باز می شوند نام سوسن چلچراغی به خود گرفته است.انتهای گلبرگ های آن پوشیده از دانه‌های برجسته و پرچم های آن بسیار بلند است.
· درازا : نزدیک به یک متر
· گل دهی: خرداد ماه و اوایل تیرماه
· رویشگاه بومی : این گیاه به طور خودرو در دو نقطه از جهان می روید :
1- داماش از توابع جیرنده عمارلو در استان گیلان 2- لنکران در جمهوری آذربایجان
در سال ۱۳۵۴ خورشیدی گیاه شناسى به نام « لدربورى » Lederbouri در منطقه داماش موفق به شناسایى این گونه نادر شد و پس از آن « سوسن چلچراغ » مورد توجه قرار گرفت.
سوسن چلچراغ به غیر از روستاى کوچک داماش در منطقه رودبار در بخش عمارلو و منطقه لنکران جمهورى آذربایجان در هیچ کجاى جهان یافت نشده است؛ پس از معرفى این گل به دولت ایران در همان زمان از سوى شوراى عالى محیط زیست در زمره آثار زیست محیطى ملى کشور به ثبت رسید و طى این سال ها رویشگاه سوسن چلچراغ در روستاى داماش به مساحت ۴ هکتار تحت حفاظت قرار گرفته است.
زمان رویش این گل در خردادماه و اوایل تیرماه است که به صورت گلی با قامت بلند به شکل واژگون شکفته می شودو از همین روی سوسن چلچراغ نام گرفته است. این گل با رنگی سفید باز شده و انتهای گلبرگ های آن پوشیده از دانه های برجسته و پرچم های آن بسیار بلند است.
سوسن چلچراغ به دلیل این همه زیبایی و ارزش، از سال 1355 رسما توسط سازمان حفاظت محیط زیست مورد حفاظت قرار گرفت و در فهرست آثار ملی طبیعی کشور ثبت شده است. با توجه به نادر بودن این گل ملی ثبت شده در فهرست میراث طبیعی، سازمان محیط زیست اطراف رویشگاه طبیعی سوسن چلچراغ را محصور نموده و اعلام کرده است که هر گونه بهره برداری از آنجا تنها با مجوز رسمی از دفتر نظارت و بازرسی سازمان محیط زیست کشور ممکن خواهد بود.
با این همه به دلیل بی توجهی مسئولان این گل در معرض انقراض کامل قرار گرفته است و گفته می شود که به دلیل نایاب بودن گل چلچراغ در دنیا، مورد توجه بسیاری از سودجویان بوده و گروه هایی با عنوان پژوهشگر نسبت به جمع آوری و انتقال آن به خارج از کشور اقدام می کنند. این در حالی است که تاکنون سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به جلوگیری از این امر، اقدام قابل توجهی به عمل نیاورده است و روند نابودی گونه های گیاهی ارزشمند در کشور هر روز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد و تنوع زیستی را در ایران با خطر نابودی رو به رو کرده است.
