شوک

کم شدن فعالیتهای حیاتی بدن را در اثر عوامل و حوادث گوناگون شوک می نامند.
علت شوک : ممکن است بعد از هرگونه آسیب بدنی – خونریزی زیاد – کم شدن مالیات بدن (استفراغ برای مدت طولانی – اسهال خونی – سوختگی ) – عفونت – حمله قلبی و مسموم شدن ویا شنیدن خبرهای ناگهانی بد و خوب گریبانگیر شخص بشود .
شوک شدید بستگی به عامل و وسعت آسیب دارد و یکی از علل مهم مرگ بدنبال آسیب های شدید است .
انواع شوک :
1-شوکهایی که علل خونی داشته باشد مانند کم شدن حجم خون (در خونریزیها) – بعلت نارسائی های عروقی (مثل ازدیاد فشار خون ) ویا ناراحتی های قلبی (انفارکتوس )
2-شوکهای عصبی ( تحریکات عصبی – درد – خبرهای خوش یا ناگوار ناگهانی ) یا به علت تخریبات عصبی ( صدمه دید مراکز عصبی )
3-شوک عفونی بعلت ازدیاد عفونت بیش از حد در بدن
4-شوک بعلت اختلالات تنفسی ( مسومیت های تنفسی – خفگی ها )
5-شوک ناسازگاری ( بعلت تزریق موادی از بدن نسبت به آنها حساس باشد مثل پنی سیلین و یا تزریق سرم)
علائم شوک :
در مراحل اولیه – دستگاه گردش خون یا منقبض کردن رگهای موجود در پوست بدن و نیز بافتهای نرم و ماهیچه های استخوانی – کاهش خون در سایر قسمتهای بدن را جبران می کند . بنابراین علائم زیر در بدن ظاهر می شود :
1-پوست بدن رنگ می بازد ( ویا به کبودی می گراید ) و سرد است و اگر عرق کرده باشد مرطوب – لزج و چسبناک است .
2-مصدوم ضعیف – بیحال و نبض سریع است ( بیش از 100 طپش در دقیقه ) – نبض گاهی اوقات آنقدر ضعیف است که در مچ دست احساس نمی شود و می بایستی از شاهرگ گردن آن را حس نمود
3-تعداد تنفسها در دقیقه معمولا زیاد شده و تنفس سطحی و تند است . اگر سینه و شکم مصدوم آسیب دیده است تنفس ها به احتمال قوی کم عمق هستند زیرا دراین حالت تنفس عمیق برای مصدوم دردناک است .
4-اگر شوک حاصل از خونریز باشد مصدوم ناراحتی و اضطراب نشان داده و احساس خفقان می کند که شامل بی قراری و چنگ زدن به یقه است . نفس مصدوم بادهان باز و همراه با آه کشیدن است – ممکن است تهوع و استفراغ و احساس تشنگی نیز همراه آن باشد .
5-بی خیالی نسبی – تیرگی شعور و از دست دادن هوش و حواس در مراحل پیشرفته رخ می دهد چشمان مصدوم در این مرحله به گودی نشسته و مردمک چشمها گشاد می شود.
6-بر آمدگی بعضی رگهای سطحی در نقاطی از بدن نشان دهنده افت فشارخون بیمار و عدم درمان می تواند منجربه بیهوشی و افت دمای بدن و مرگ نیز باشد .
درمان شوک :
1-بر طرف کردن هر چه سریعتر علل بروز شوک ( توقف تنفس – خونریزی – درد شدید و… )
2-باید بیمار را به پشت خواباند و پاهایش را بالاتر از سطح قلبش قرار دارد .
3-اگر نفس کشیدن برای مصدوم مشکل است – باید سرو شانه هایش را کمی بلند تر از سطح تنه اش قرار داد .
4-اگر هوا سرد است یا بیمار احساس سرما می کند باید اورا گرم کرد . در هوای خوب استفاده از گرمای منابع خارجی لازم نیست بلکه فقط باید مانع خروج گرمای بدن مصدوم شد .
5-لباسهای تنگ در اطراف سینه و کمر را باید آزاد کرد .
6-هرگز نباید مبتلا به شوک را حرکت غیر ضروری داد بلکه باید حتی بعد از بهبودی نسبی او را وادار به استراحت کرد .
7-نباید به بیمار هیچگونه خوراکی یا آب داد چون ممکن است احتیاج به عمل جراحی و بیهوشی داشته باشد.
8-درنهایت رساندن بیمار به بیمارستان برای نجات زندگی وی الزامی است و نباید به تاخیر بیفتد .