عقرب چنگال پهن تاونسندی

نام فارسی :  عقرب چنگال پهن تاونسندی نام علمی:  Scorpio maurus townsendi  نام انگلیسی: Large clawed Scorpion

این گونه عقرب بومی مناطق شمال آفریقا و خاورمیانه است. این عقربها به دلیل دارا بودن چنگالهای پهن و بزرگ به عقرب چنگال پهن شهرت دارند. این عقرب، عقربی کوچک تا متوسط است و در خانواده اسکورپیونیدائه  Scorpionidae قرار می گیرد. تاکنون 19 زیرگونه از این عقرب در جهان شناخته شده است که از این تعداد 2 زیر گونه townsendi و kruglovi از ایران گزارش شده است. این گونه عقرب اولین عقربی بود که از نظر علمی در جهان مورد بررسی قرار گرفت. معنای نام علمی این عقرب اسکرپیو بر گرفته از لغت اسکورپیون Scorpion  به معنای عقرب و موروس به معنای تیره یا مبهم است.  طول عقرب بالغ بین 60 تا 80 میلیمتر است و رنگ آنها در زیر گونه های مختلف تفاوت دارد. اغلب این گونه عقرب دارای رنگ زرد تا قرمز-قهوه ای هستند (چنگالها معمولا قرمز-قهوه ای تیره هستند). در بعضی از زیرگونه ها رنگ قهوه ای تیره تا سیاه نیز گزارش شده است. زیر گونه های این عقرب را میتوان بر اساس رنگ آنها طبقه بندی کرد هرچند این تقسیم بندی عمومیت ندارد. این گونه عقرب در مواقعی به صورت دسته جمعی مشاهده می شود ولی هر عقرب برای خود سوراخ مجزایی دارد.

زهر عقرب در رده زهرهای با خطر متوسط طبقه بندی میگردد. با این حال محل گزش بسیار دردناک گزارش شده است. زهر این عقرب بر روی یک فرد سالم بی اثر است. این عقرب در مواردی از چنگال ها برای دفاع استفاده میکند و ممکن است از نیش استفاده نکند. هرچند که زهر این گونه دارای نوعی نیتروکسین ضعیف neurotoxin با نام ماروتوکسین Maurotoxin است، هیچ گونه مرگ ناشی از نیش این عقرب گزارش نشده است.

در شکافهای عمیق تخته سنگها و سوراخهای عمیق زمین در نواحی بیابانی یا نیمه بیابانی با پوشش گیاهی تنک قابل مشاهده است. علاقه زیادی به حفر سوراخهای عمیق دارد. این عقرب حفار است و حفره های متفاوتی بر اساس نوع زیستگاه حفر میکند. سوراخ های حفر شده توسط عقرب بین 20 تا 70 سانتیمتر عمق دارند و انتهای سوراخ معمولا بزرگتر حفر میگردد. این عقرب به هوای گرم علاقمند است و در زمستان ها از دمای 10 تا 15 درجه به خواب زمستانی میرود.

پراکندگی در استان های خوزستان، کردستان (بانه و سقز)،گیلان، فارس، آذربایجان غربی (اشنویه)، قزوین، تهران (کرج)، لوشان، رودبار، سمنان (شاهرود)، اصفهان، بوشهر، کرمانشاه (جوانرود و سرپل ذهاب)و ایلام (دهلران و ایوان).

واژه townsendi به معنای بزرگتر بودن نر از ماده است. در این زیرگونه برخلاف زیرگونه های دیگر جنس نر از ماده ها بزرگتر هستند. نر و ماده فقط در هنگام جفتگیری در کنار یکدیگر دیده می شوند. این زیرگونه در سال 1900 توسط پوکک Pocock شناسایی شد.