علم کوه ۴۸۵۰ متر (منطقه تخت سلیمان)

نام فارسی :  علم کوه

موقعیت جغرافیایی:قله مرتفع علم کوه در مرکز رشته کوههای تخت سلیمان در استان مازندران قرار گرفته است.

این منطقه با حدود 160 قله بالای 4000 متر و یخچال ها، برفچال ها و دیواره هایش از جمله مشهورترین ارتفاعات ایران و آشنا برای کوهنوردان خارجی است. این منطقه از شمال به شهرهای چالوس، سلمانشهر، تنکابن و مناطق جنگلی، از جناح شرقی محاط به دره رودخانه چالوس و از جناح غربی محدود به دره بزرگ سه هزار و بالاخره از جنوب و جنوب غربی به دره های طالقان و الموت منتهی می گردد.

بررسی توپوگرافی قله: مرتفع ترین قله منطقه تخت سلیمان، علم کوه، به واقع در مرکز خط الرأس هایی قرار گرفته است که جناح های شمالی، جنوبی و شمال غربی قله را در برگرفته و به یکدیگر می رسند. بر روی جناح های گوناگون خط الرأس های علم کوه قلل مرتفع بسیاری وجود دارند که غالباً توسط صخره ها و دیواره های چندی احاطه شده اند. قله در ظلع شمالی و مایل به شمال غربی دارای دیواره ای 450 متری از کف یخچال علم چال و از جنوب و شرق به یخچال های خراسان و مرجیکش محدود می باشد و شکل نوک تیز آن وجه تسمیه قله را بهتر مشخص می گرداند.

ویژگی های خاص : در منطقه تخت سلیمان یخچال های بزرگی وجود دارد که از جمله مهمترین آنها باید از هفت خوان، سرچال، پایتخت، علم چال، خراسان، مرجیکش و چالون نام برد. رودخانه های بزرگی از منطقه تخت سلیمان سرچشمه می گیرند که عبارتند از سردآبرود، پراچان، ناریان، الموت رود، گرما رود و ازارود که هر کدام از یکی از جناح های خاص منطقه جاری می باشند. از جمله دیگر ویژگی های این منطقه وجود دیواره های مرتفع تخت سلیمان، مناره، علم کوه، دیواره غربی، هفت خوان و خراسان در نقاط مختلف آن است. این دیواره ها خود بر جاذبه این مجموعه ارتفاعات برای اکثریت قریب به اتفاق کوهنوردان داخلی و خارجی افزوده است. در منطقه چندین پناهگاه و جانپناه وجود دارد که عبارتند از پناهگاه سرچال، هتل رودبارک، جانپناه سیاه سنگ، جانپناه خراسان و جانپناه گردونکوه.

مسیر صعود به قله : بهتربن و نزدیکترین و در عین حال ساده ترین مسیر دستیابی به قله علم کوه از بخش مرزن آباد کلاردشت در جناح شمال قله می باشد. این منطقه و آبادی مشهور رودبارک همواره به عنوان یکی از پایگاههای همیشگی ورود به منطقه، مورد توجه کوهنوردان قررار داشته است.

در جاده چالوس پس از مرزن آباد به جاده ای وارد می شویم که مارا به بخش حسن کیف و سپس به آبادی بزرگ رودبارک می رساند در صورت وجود زمان کافی بسیار مناسب خواهد بود که در این نقطه شبی را در هتل فدراسیون کوهنوردی در انتهاب جاده آسفالته رودبارک به سوی شیلات و نداربن سپری کرده، ضمن آن با برخی از بهترین راهنمایان محلی در مورد تاریخچه صعود های انجام شده به علم کوه صحبت کرده و پیرامون شکل صعود روز بعدمان اطلاعات خوبی به دست آوریم. سپس می توان صبح زود توسط وسیله نقلیه و یا پیاده به نقطه ییلاقی کوچکی به نام ونداربن واقع در جناح شمالی قله نوک تیز پسند کوه رفت.

از آنجا مسیر به دو قسمت تقسیم می شود : مسیر دره بریر به سرچال و علم چال و صعود سیاه سنگ ها و قله که مسیری توأم با شیب تند و لزوم آشنایی بیشتر با فن کوهنوردی است و مسیر دره حصال چال که راهی بسیار مناسب و بدون مشکل برای کوه پیمایان مبتدی تر به شمار می رود.

این مسیر که راهی ساده و سهل الوصول می باشد پس از وندارین با عبور از پلی بر روی رودخاه حصار چال به سمت چپ آن رفته، ضمن ادامه مسیر در میان تپه ماهوره ها و در امتداد آنها گاهی در فاصله ای نسبتاً دور و زمانی نزدیک به رودخانه اصلی به گوسفندان سرای بزرگ خرمدشت در زیر قلل کلاچنبد و چالون می رسیم. اینجا نقطه ای سر سبز، با شکوه و دوست داشتنی است که هوای پاک و آفتابی و وجود چند برفچال کوچک بدان منظره ای پر جاذبه بخسیده است. استراحت کوتاهی کرده، می رویم تا از تنگه گلو به سمت راست رودخانه تغییر جهت داده از راه مالرو و مشخصی وارد فضای وسیع حصار چال در زیر قله زرده گل می شویم. حصار چال بهشتی فراموش نشدنی و مرتفع در ارتفاع 4000 متری است. جابه جای آن را یخچال ها و برکه های آب و چشمه ها و جویبارها احاطه کرده است. به گوسفند سرای احسانی از اهالی پراچان طالقان می رسیم. او سال های طولانی است با عبور از گردنه هزارچم به اینجا می آید، از اوایل تابستان تا انتهای آن به دامداری پرداخته و سپس با رسیدن اولین سوزهای پاییزی به پراچان باز می گردد. شبی فراموش نشدنی را در کنار چادر او در زیر چتر پر ستاره آسمان حصار چال به سر برده، صبح زود از محل کمپ به سوی یالی پر شیب از راهی مشخص به صورت زیگزاگ به سوی قله مرجیکش صعود می کنیم. هوای سردی است و ما به تدریج ارتفاع می گیریم تا گاه به این قله 4500 متری می نهیم.

مناظر اطراف دیدنی هستند. قلل سیاه سنگ، کلاچبند و خط الرأس های آبیدر و دیوچال بسیار باشکوه به نظر می رسند. مجدداً از این قله بر روی راه از قبل صعود شده بازگشته و پس از فرود کوتاهی به گردنه حد فاصل مرجیکش و علم رسیده از شیب تند سنگلاخی آن به سوی علم کوه می رویم. پس از ساعتی بر قله سنگی 4850 متری سنگی علم کوه می رسیم.

توصیف مناظر اطراف ناممکن به نظر می رسند. از همه زیباتر منظره دو برج دماوند و آزاد کوه در شرق است. تمامی قلل تخت سلیمان، سیالان، شاه البرز، کرما کوه، گردونکوه، تخت سلیمان و هفت خوان ها به وضوح دیده می شوند. استراحتی و دیداری و سپس بازگشت از مسیر صعود شده پایان بخش دیدار ماست.

از جمله یکی از بهترین زمان های صعود به علم کوه باید از نیمه دوم تیرماه هر سال نام برد که طبیعت منطقه حال و هوایی دیدنی و وصف ناشدنی دارد.

وضعیت قله در زمستان : صعود زمستانی علم کوه از هر مسیر دشوار، خطر ناک و بسیار مشکل می باشد.

صعود به قلل تخت سلیمان در ایران از امتیاز اول بهره مند است. برنامه ریزی کامل و جامع، وسایل بسیار کافی و مناسب، تدارک قبلی، استفاده مناسب از جانپناه های موجود، تسلط کامل بر تکنیک های تخصصی و فنی کوهنوردی و سنگ نوردی و کار یخ و برف، آمادگی برای مواجهه با هوای فوق العاده سرد 20 تا 30 درجه زیر صفر و طوفان های بزرگی که 7 الی 10 روز ادامه می یابند از مقدرات چنین صعودی است.