غار ترنگ، بافت

نام انگلیسی:  Torang Cave    نام فارسی :  غار ترنگ

موقعیت

غار ترنگ به فاصله 70 کیلومتری شهر بافت و در استان کرمان قرار دارد. فاصله دهانه غار از روستای ترنگ حدود یک ساعت راه پیمایی است و مسیر آن از کنار رودخانه و بند کنترل سیلاب روستا می​گذرد. ارتفاع غار از سطح دریا حدود 2200 متر و ارتفاع روستا از سطح دریا 2000 متر است.

معرفی

غار ترنگ درون کوهی به ارتفاع حدود 3400 متر با حوضه آبگیری وسیع در جهت گسلی تقریباً عمودی پدید آمده و با توجه به پدیدار شدن چشمه​های پرآب بهاره از گستردگی وسیعی برخوردار است.

ساختمان

غار از تعدادی دالان باریک، چاه، و تالارهایی با اندازه متوسط تشکیل شده است که همگی زیر گسل اصلی قرار دارند و بیش​تر فضاهای تهنی ر یک راستا و زیر یکدیگر واقع شده​اند. توالی فضاها چنین است که با عبور از دالانی به طول چند متر از دهانه به چاهی که میله آن مایل و شیب آن حدود 75 درجه است می​رسیم. چاه به دالانی منتهی می​شود که یک سر آن به سوی اعماق غار می​رود و بعد از چند متر چاه مایل دیگری به عمق حدود 7 متر قرار دارد که انتهای آن بسته است. سقف این چاه در گذشته محل زندگی خفاش​ها بوده است. روستاییان توده انباشته شده از فضله آن​ها را به بیرون منتقل می​کرده​اند که به عنوان کودی غنی در کشاورزی مورد استفاده قرار می​گرفته است. دنباله همان دالان در جهت مقابل و به سوی بیرون غار ادامه یافته است که بعد از چند متر به دومین چاه مایل با شیب 80 درجه می​رسد. در انتهای دومین چاه، دالانی به طول حدود 2 متر قرار دارد، که به شکافی با دهانه حدود 70 سانتی متر منتهی می​شود و زیر آن پرتگاهی به عمق 8 متر قرار دارد. این شکاف، سقف تالاری است که زیر آن قرار دارد. کوه​نوردان کرمانی این بخش و شکاف آن را «شکم دریده» نامیده و برای رسیدن به انتهای پرتگاه، پلکانی فلزی و محکم، که اندازه آن حدود 8 متر است، در محل دریدگی نصب کرده​اند. طول و عرض تالار 7×15 متر و ارتفاع آن حدود 8 متر است. دو دالان در دو انتهای تالار شکم دریده قرار دارند که یکی از آن​ها به یک چاه هوایی ختم می​شود و دیگری ادامه می​یابد و به تالاری کوچک، که زیستگاه خفاش​هاست، می​رسد. سپس چاهی دیگر سر راه قرار دارد که با عبور از آن ابتدا به تالار چکیده​ها می​رسیم، سقف تالار چکیده​ها پوشیده از چکنده​هایی شیری رنگ و موج دار است و در کف آن چند چکیده ستبر قرار دارند. در انتهای تالارِ چکیده​ها دو دهانه چاه وجود دارد که هر دو به تالارهای مملو از آب غار راه دارند. با عبور از مقابل تالار چکیده​ها مهم​ترین بخش غار، که به نام فرشته آب و باروری و تقوا در فرهنگ باستان ایران، «آناهیتا» نامیده شده است، می​رسیم. تالار آناهیتا شامل سه بخش است:

1. بخش خشکی که با پرتگاهی به عمق 5 متر به لبه تقسیم آب می​رسد؛

2. سمت چپ که گودال پُر از آب است و گودال آناهیتا نام دارد؛

3. تالار سمت راست که نهر آناهیتا از سمت راست آن خارج و وارد دهلیز و یا تالار سمت چپ می​شود.

ویژگی

غار ترنگ در کوهی کنگلومرایی پدید آمده است که سنگ دانه​های هم گونِ آن به سبب انحلال در آب اسیددار راه یافته به درون درزها و گسل​ها شکل گرفته​اند، بیش​ترین ماده تشکیل دهنده سنگ​ها، نوعی ملات آهکی آبی رنگ است. غارسنگ​های آن تماماً شیری رنگ اند و به نظر می​رسد در محلی دیگر ساخته و به جاهای فعلی چسبانده شده​اند. وجود این غارسنگ​ها نشان دهنده زایش غارسنگ بعد از زایش فضاهای اصلی غار است. از دیگر ویژگی​های غار این است که احتمالاً یکی از طولانی​ترین غارهای آبی ایران است که تا به حال مورد بازدید کوه​نوردان ایرانی قرار نگرفته است. تقدیر غار ترنگ چنین بوده است که تا امروز نهر آناهیتا انتهای غار باشد، اما با بستن خروجی نهر به وسیله توری​های محکم فلزی و با استفاده از قایق​های مناسب و دیگر وسایل، بی تردید راه این غار آبی بزرگ بر روی همگان، به ویژه کوه​نوردان، باز خواهد شد.