برای تفکیک مرز مناطق بیابانی ایران پس از شناسایی ایستگاههای هواشناسی و بررسی و بازسازی آمار و داده های مورد نیاز در هر یک از استانهای مورد مطالعه، نسبت به استخراج پارامترهای مورد نیازاقدام شد سپس با استفاده از داده های مذکور و بر اساس روش تحقیق لایه های مطالعاتی در محیط GIS تهیه و رقومی گردید. تلفیق لایه ها و یا نقشه های تهیه شده برای هر عنصر اقلیمی بخش دیگری از فعالیتهای دفتری بود که در این مرحله صورت گرفت.
کنترل مناطق تعیین شده با نقشه توپوگرافی در آزمایشگاه و صحرا برای بررسی صحت و سقم مناطق تفکیک شده از جمله امور تکمیلی دیگری بود که بصورت استانی و ستادی انجام شد. به این ترتیب از تلفیق نقشه های حاصله سه ناحیه یا قلمرو در نقشه نهایی هر استان از هم قابل تفکیک شد. داخلی ترین منطقه از سمت دشت، بیابان و خارجی منطقه غیر بیابان و منطقه بینابین که ویژگی مشترک هر دو منطقه را داشت بنام منطقه گذر از بیابان به غیر بیابان (نیمه بیابان) نامگذاری گردید. با ارسال اطلاعات و نقشه های رقومی مربوطه از استانهای مورد عمل و پس از بررسی های لازم نقشه های مذکور بشرحی که در پی آمده است در نقشه سراسری ایران جانمایی شد.
– برای نقشه سراسری ایران سیستم مختصات(Coordinate System) کشوری و زمین مرجعی (Georeference) تهیه شد و سپس با انتخاب نقاط کنترل و راهنما در نقشه های استانی و پیدا کردن مختصات آن نقاط در نقشه سراسری، نقشه استانی مربوطه در محل جغرافیایی خود در نقشه ایران قرار گرفت. این کار برای کلیه نقشه هایی که این مشکل را داشتند به تفکیک انجام شد و نهایتا لایه رقومی نقشه بیابانهای اقلیمی تهیه شد.
– یک Domain مشترک برای کلیه واحدهای استانی تعریف شد و اصلاحات لازم بر روی اطلاعات استانی و یکپارچه سازی تعاریف در نقشه سراسری کشور انجام گرفت. پس از اطمینان از صحت کارهای انجام شده نقشه های اصلاح شده استانها به یکدیگر چسبانده شد و نقشه نهایی بیابانهای ایران از جنبه اقلیم شناسی تهیه شد.
– در پایان، مناطق تعریف شده موجود درنقشه نهایی بصورت Polygon درآمده و layout آن نقشه در مقیاس 1:2500000 تهیه گردید. جدول شماره 1 وسعت بیابانهای ایران را به تفکیک برای استانهای مورد مطالعه نشان می دهد.
از آنجا که برخی از استانهای مورد مطالعه، اطلاعات مورد نیاز برای تهیه نقشه سراسری را تا زمان تدوین گزارس نهایی طرح ملی ارسال نکرده و برخی از مناطق ایران نیز در زمره استانهای مورد مطالعه قرار نداشتند سعی وافر بعمل آمد تا یرای پوشش دادن نقشه های سراسری حتی الامکان از اطلاعات موجود کشور که توسط سایر ارگانها در ارتباط با زمینه مطالعاتی این طرح تهیه شده است استفاده شود از این رو ممکن است مساحت نهایی نقشه سراسری بیابانهای ایران با جمع جبری مساحت بیابان موجود در استانهای کشور اندک تفاوتی داشته باشد که در پاره ای موارد این تفاوت جزئی می تواند از اصلاحات لازم هنگام تلفیق نقشه های استانی بصورت کشوری ناشی شده باشد.
شکل فوق نقشه نهایی بیابانهای ایران را از جنبه اقلیم شناسی نشان می دهد. به استناد این نقشه 706672 کیلومتر مربع (معادل 42.88 درصد) از وسعت ایران را بیابانهای اقلیم شناسی در بر گرفته اند. همانطور که در نقشه مربوطه مشاهده می شود بیابانهای اقلیم شناسی عمدتا در دو منطقه مرکزی و ساحلی ایران گسترده شده اند بیابانهای داخلی در محاصره دو رشته کوه زاگرس و البرز قرار گرفته است بطوری که می توان آن را در ردیف بیابانهای باد پناهی قرار داد این بیابانها معمولا در پشت سلسله کوههایی که ابرهاى بارانزا نمى توانند به آنجا برسد به وجود مى آیند زیرا هنگام صعود هوا از کوهستان توده هوای مرطوب در دامنه بادگیر کوهستان رطوبت خود را بصورت بارش از دست می دهد و به صورت هوایی خشک و گرم در دامنه بادپناه سرازیر می شود به این ترتیب رطوبت نسبى کاهش یافته و وزش باد گرم وخشک دراین جبهه کوهستان سبب پیدایش بیابان مى شود
خصوصیات و ویژگی بیابانهای اقلیم شناسی ایران:
بیابانهای اقلیم شناسی ایران که در این طرح پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته اند مناطقی را در بر می گیرندکه میانگین بارندگی سالانه آنهاکمتر از 200 میلیمتر است این مقدار در برخی از مناطق مانند استانهای یزد، اصفهان، سیستان و بلوچستان ، سمنان و مناطق مرکزی ایران به کمتر از 90 میلیمتر نیز می رسد. در این مناطق‌ضریب تغییرات بارندگی بیش از 40 میلیمتر ، صریب بی نظمی بارش بیشتر از 13 میلیمتر و میزان تبخیر عموما بیش از 2000 میلیمتر و در مناطقی مانند یزد و سیستان و بلوچستان به بیش از 3000 میلیمتر در سال می رسد.
نظرات بسته شده است.