قله ریگ و ریگ یلان، لوت مرکزی

نام انگلیسی :  Yalan Dunes & Gholleh Rig hills نام فارسی :  قله ریگ و ریگ یلان

ریگ یلان

در زبان بلوچی: تو ریگ، نامهای دیگر بزرگ ریگ، ریگستان لوت

ریگ یلان در محدوده جغرافیایی N3057 شمالی تا N2921 شمالی و E5905 شرقی تا E5955 شرقی در شرق استان کرمان، شمال غربی استان سیستان و بلوچستان و جنوب استان خراسان جنوبی قرار دارد. نقطه تلاقی ۳ استان ذکر شده در ناحیه ای در نزدیکی شمال ریگ یلان قرار دارد. ریگزار شکلی شبیه به مستطیل دارد و گستره ای شمالی جنوبی دارد. فاصله شمال تا جنوب ریگزار در حدود ۱۵۰ کیلومتر و فاصله شرقی غربی آن در حدود ۷۰ کیلومتر است. خط الراس تپه ها جهتی جنوب غربی- شمال شرقی دارند که در نواحی شمالی تر، این شیب بیشتر به سمت شمال و در نواحی شرقی جهتی غربی شرقی به خود میگیرند. این ریگزار از غرب به چاله مرکزی لوت، از شمال به ده سلم از شرق به نصرت آباد، ارتفاعات اسپی و اوخوران و از جنوب و جنوب غربی به لوت زنگی احمد و کال شور لوت محدود میگردد و تا بلوچ آب ادامه می یابد. ارتفاع کف دشت از سطح آبهای آزاد در نواحی حاشیه غربی ریگ یلان، در حدود ۵۵۰ متر و در نواحی شرقی در حدود ۸۳۰ متر است. شیب نواحی غربی به سمت غرب تا مرکز چاله لوت کاهش می یابد. در نواحی حاشیه شرقی ریگ یلان، این شیب به سمت شرق افزایش می یابد. رطوبت هوای منطقه در زمستان در حدود ۳۰ درصد و در تابستان تا حدود ۱۰ درصد کاهش می یابد. ارتفاع تپه ها از شمال تا مرکز افزایش می یابد و از مرکز به سمت جنوب مجددا با کاهش همراه است. در قسمت جنوبی ریگ یلان، تپه ها با تغییر جهت به سمت جنوب غربی و نهایتا غرب به کلوتهای غربی لوت پیوند می خورند. این منطقه در تقسیم بندی لوت، در حوزه لوت جنوبی یا لوت زنگی احمد قرار می گیرد که از حوصله این نوشتار خارج است.

قله ریگ

تپه های ماسه ای قله ریگ در موقعیت جغرافیایی N3008 تا N3044 و E5923 تا E5927 در بین استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان واقع است. این منطقه بخشی از اجتماعات ماسه ای ریگ یلان است. به دلیل بلندی بسیار زیاد این تپه ها و ارتفاع زیاد آنها در مقیسه با سایر تپه های منطقه و ایران لقب قله ریگ به آن داده شده است. بلندترین ارتفاع این تپه ها در قسمت مرکزی ریگ یلان به ارتفاع ۳۸۶ متر در موقعیت N302058 E592852  توسط گروه کویرنوردی سایت کویرها و بیابان های ایران اندازه گیری شده است. ارتفاع تپه ها از جنوب به مرکز افزایش یافته و با حرکت به سمت شمال از ارتفاع آنها کاسته می شود تا آنکه هم ارتفاع سایر تپه های منطقه گردند. این تپه های ماسه ای علی رغم جهت جنوب غربی شمال شرقی بدنه ریگ یلان جهتی کاملا شمالی جنوبی دارند و ریگ یلان را به دو منطقه شرقی و غربی تقسیم کرده اند. در پای این دیواره ماسه ای قیفهای عظیم ماسه ای قرار گرفته است که وجود این قیفهای عظیم ابهتی دو چندان به منطقه قله ریگ داده است. سازند این منطقه ارتفاعات آتشفشانی است که به مرور زمان توسط ماسه های روان پوشیده شده است. وجود دو باد غالب در منطقه که یکی از سمت جنوب غربی به سمت شمال شرقی و دیگری از جنوب شرقی به شمال غربی و برآیند این دو باد باعث ایجاد چنین دیواره عظیمی از ماسه در ریگستان یلان شده است.

پیدایش ریگستان

چاله لوت با ارتفاعات اطراف خود، منظره یک بلوک و توده مقاوم را نشان می دهد که عوامل کوهزایی و ساختمانی نتوانسته اند به مقدار زیاد بر آن تاثیر بگذارند و فقط رسوبات حاشیه آن را شدیدا تحت تاثیر قرار داده اند. فعالیت کوهزایی در لوت با پیدایش گسلهای تراستی همراه با شکستگی و خمش فراوان توام بوده است. مجموعه این روند موجب پیدایش چاله لوت و فروافتادگی آن نسبت به ارتفاعات اطراف شده است. اما وجود ارتفاعات رسوبی و آذرین در لوت و منطقه ریگ یلان نشان می دهد که زمین شناسی لوت از دوران سوم زمین شناسی دچار تغییر بوده است. وجود مناطق آهکی ضخیم و سخت در حاشیه لوت و ریگ یلان نشان می دهد که حاشیه چاله لوت را دریای عمیقی می پوشانده است. وجود رسوبات تخریبی در حوضه کرمان موید این مطلب است که در این حوضه نسبت به مناطق اطراف از جمله چاله لوت دارای ارتفاع کمتری بوده و دریای کرمان فقط تا پای چاله لوت کشیده می شده است. به عبارت دیگر وضع برآمدگی ها و فرورفتگیها در دوران اول و دوم زمین شناسی درست برعکس شرایط امروزی بوده است. از اواخر دوران دوم با شروع فعالیت ساختمانی کرمان برای بالا بردن کف دریا فعالیت آتشفشانی در حاشیه چاله لوت تشدید می شود و ارتفاعات کرمان تشکیل می شود. در این زمان آب دریای کرمان به اطراف و از جمله چاله لوت پخش شده و دریای کم عمق تبخیری ایجاد می گردد که ارتفاعات جوان کرمان و نصرت آباد را شسته و قطعات بزرگ آن را برجای می گذارد و ذرات ریز آنرا به داخل سطح و حوضه غرق شده لوت می کشاند. با ادامه فعالیت کوهزایی در کرمان و شمال نصرت آباد، لوت توسط دو دیواره شرقی و غربی محاصره گشته که عامل اصلی در تغییرات اقلیمی لوت و خشک شدن دریای لوت بوده اند.

این ساختمانهای ماسه ای به شکل اشکال بارخان، تپه های طولی و گاه به شکل حد وسط این دو و غالبا به هم پیوسته دیده می شوند. عامل اصلی پیدایش این تپه ها بادهایی هستند که از جنوب غربی منطقه می وزند. حد غربی و شرقی تپه ها کاملا مشخص است. به عنوان مثال در شرق تپه ها به دشت و ارتفاعات شرقی ختم می شوند. جنس مواد زیر تپه های شنی از جنس رسوبات داخل لوت یعنی رسوبات تخریبی و تبخیری همچون مارن، سالیفر، ژیپس و… است که نمونه هایی از آنها در دره های بین دیواره های ماسه ای قابل مشاهده است. در قسمت جنوب ریگ یلان یعنی ابتدای تشکیل این برجستگیهای ماسه ای، تپه ها منفرد و کم ارتفاع بوده و غالبا متحرکند. این تپه ها به سمت شمال به تدریج مجتمع و ساکن می شوند. مواد اولیه این تپه های شنی از سطوح دور دست فراهم شده و در این منطقه انباشته شده اند. به نظر می رسد که مواد حاصل از تخریب و فرسایش کلوتها در غرب ماده اصلی این تپه های شنی را تشکیل می دهند. حجم عظیم فرسایش یافته غرب لوت باید در جایی انباشته شده باشد. با توجه به شکل حرکت باد در شیارهای کلوتها که از شمال به جنوب می وزد و در برخورد با ارتفاعات شهداد و کشیت به سمت جنوب شرقی تغییر جهت می دهد و سپس به فاصله کمی به سمت شرق منحرف و سپس محو می گردد، میتوان حدس زد که باد جنوب غربی از سمت بم این توده ماسه را به سمت شمال شرق حرکت داده و در ریگ یلان انباشته می کند. وجود ارتفاعات پراکنده آذرین در زیر ماسه های انباشته شده مانند سدی در برابر این باد عمل کرده و باعث انباشته شدن ماسه ها و تشکیل ریگ یلان شده است.

پوشش گیاهی

قله ریگ فاقد پوشش گیاهی است. وجود بادهای سهمناک در این منطقه که در مدت زیادی از سال می وزند، همچنین نبود منابع آبی در گستره این منطقه اجازه رشد و نمو را از گیاهان سلب کرده است. تنها در قیفهای ماسه ای پای قله ریگ جایی که گیاهان از وزش باد تا حدودی در امان باشند و رطوبت نسبی در ماسه ها وجود داشته باشد، می توان شاهد رشد و نمو محدود جامعه گیاهی ماسه پسند بخصوص بوته های نسی و درختچه های تاغ باشیم. بر خلاف چاله مرکزی لوت که کاملا خالی از پوشش گیاهی است وضعیت در ریگزار یلان متفاوت است و پوشش گیاهی بسیار ضعیف و پراکنده ای هر چند به سختی قابل مشاهده است. این پوشش در نواحی شمال انبوهتر و با حرکت به سمت مرکز کاهش محسوسی پیدا میکند. در نواحی مرکزی پوشش گیاهی در شیب پشت به دشت یا در شیب های شرقی قابل مشاهده است ولی در شیب های رو به دشت هیچ گونه پوششی قابل مشاهده نیست. علت این امر وجود رطوبت بیشتر در بادهای جنوب غربی است که باعث ایجاد پوشش گیاهی در ضلع شرقی تپه ها شده است. در مناطق جنوبی و امتداد ریگ یلان تا منطقه کلوت پوشش گیاهی به مراتب انبوهتر و دارای تنوع بیشتری است.

حیات وحش

علی رغم تصور عمومی و اظهارات غیر کارشناسانه، منطقه دارای حیات وحش منحصر به فردی است. به دلیل سختی عبور  و فقر آبی و گیاهی، بسیاری از پرندگان مهاجر و سایر جانداران در صورت عبور از این منطقه گرفتار معضل کم آبی خواهند شد. در نتیجه منطقه موقعیت مناسبی برای لاشه خواران است. از این رو در منطقه روباه شنی، زاغی و بعضا کرکس قابل مشاهده است. از حیات وحش این منطقه می توان به لاسرتای دشت لوت، لاسرتای کرمانی، پامسواکی، جرد، مرغ حق، انواع عنکبوتیان و… اشاره کرد. حیات وحش این منطقه عمدتا از جانورانی تشکیل شده اند که یا آب نمینوشند و آب خود را از تغزیه سایر جانوران تامین میکنند و یا به آب بسیار کمی نیاز دارند.  تاکنون هفت نوع پرنده در ریگ یلان شناسایی شده اند که ۵ مورد پرنده بومی مناطق بیابانی و ۲ مورد مهاجر هستند. عموما پرندگان مهاجر مسیرهای سخت را برای مهاجرت انتخاب نمیکنند ولی از آنجا که هوا در زمستان در لوت کمی معتدل تر است احتمال دارد که این منطقه را برای مهاجرت انتخاب کرده باشند. پرندگانی همچون باقرقره که به آب کمی نیاز دارد و می تواند تا ۱۰۰ کیلومتر از منابع آبی فاصله بگیرد و لانه سازی کند. پرندگان معمولا علاقه زیادی به لانه سازی در میان بوته ها و درختچه ها دارند تا به این طریق آشیانه خود را استتار کنند تا از حمله سایر جانوران در امام بمانند. از آنجا که پوشش گیاهی لوت بسیار ضعیف است این پرندگان از سوراخ هایی که توسط سایر جانوران در زمین ایجاد شده و دیگر مورد استفاده آنها قرار نمیگیرد استفاده میکنند. این سوراخها به دلیل اینکه رطوبت بالاتری نسبت به محیط دارند و عدم تابش مستقیم خورشید باعث میشوند که تحمل گرمای لوت را برای این موجودات فراهم کنند. همچنین برای تحمل گرمای منطقه نوک خود را باز نگاه میدارند تا از این طریق باد وارد دهان آنها شود و از این طریق مقداری از گرمای بدن را خارج کنند. پرندگانی همچون شاهین و کرکس در ارتفاعات شرقی ریگ یلان آشیانه میسازند و برای شکار در این منطقه پرواز میکنند. . بخش جنوب شرقی ایران دارای پیچیدگی زیست شناسی بسیار بالایی است که این پیچیدگی در گونه های مختلف جانوری نمود یافته و متاسفانه مطالعات اندکی در زمینه زیست شناسی و نیز زمین شناسی منطقه ای با این تنوع قابل توجه انجام گرفته و این امر، عدم درک مناسب ما از این منطقه را موجب شده است.

منابع آبی

در جنوب منطقه کلوت درست جایی که کلوتهای لوت و ماسه های روان ریگ یلان بر یکدیگر مماس می شوند در موقعیت N342954 E585817 چشمه آبی تلخ مزه به نام آپ یلان قرار گرفته است که ریگ یلان نام خود را از این چشمه گرفته است. در جنوب ریگزار در حواشی شاهرخ آباد چشمه بلوچ آب قرار دارد همچنین در شرق ریگزار چشمه آوخوران و نخلستان آن جای گرفته اند. چشمه اسپی در شرق ریگزار از دیگر چشمه های حاشیه ریگ یلان است. در غرب ریگزار و در داخل چاله لوت در چاله ملک محمد آب زهکش لوت قرار دارد که بسیار شور و اشباع از املاح نمک است.

آب و هوا

پدیده های جوی چون کم فشار حرارتی، پر فشار جنب حاره، وزش بادهای گرم و سوزانی چون ۱۲۰ روز سیستان، استقرار پهنه های کوهستانی در پیرامون لوت و نشست اوروگرافیک، عامل بری بودن یا دوری از منابع رطوبتی چون اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه، تابش بیش از حد خورشید و ساعات زیاد آفتابی و آلبدوی زیاد، جنس سنگ بستر به خصوص سنگ های نمکدار و رسوب های تخریبی و غیره باعث شده اند کویر لوت تبدیل به یکی از قطب های حرارتی جهان گردد و یکی ازخشک ترین، گرم ترین و خوفناک ترین نقاط کره زمین، با شگفتی های فراوان به وجود آید. میانگین بارش در ریگ یلان در سال کمتر از ۴۰ میلیمتر است، بارش ها عموما در اواخر زمستان و اوایل بهار است و گاه ممکن است در طول سال بارانی نبارد. بدلیل گرمای زیاد هوا در طول سال، میزان تبخیر بسیار زیاد و در حدود ۱۰۰۰ میلیمتر در سال است که وزش بادهای شدید موجب تشدید آن می شود. معدل رطوبت نسبی در لوت مرکزی در حدود ۳۰% و در تابستان کمتر از ۱۰% است و گاهی تا حدود ۰% تنزل میکند.

نتایج تحقیقات سازمان فضانوردی آمریکا ناسا حکایت از آن دارد که بیابان لوت در ایران یکی از گرمترین نقاط زمین است. بر اساس داده های آماری ماهواره ناسا در سال ۲۰۰۵، سطح زمین در بیابان لوت دارای دمای ۷۰٫۷ درجه سانتیگراد بوده است. این دما بالاترین دمای ثبت شده از سطح زمین در کلیه داده های آماری این ماهواره است که هرگز تکرار نشده است. همچنین در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ دمای سطح زمین در لوت بین ۶۸ تا ۶۹ درجه سانتیگراد متغیر بوده و نسبت به سایر نقاط جهان از دمای بالاتری برخوردار بوده است. جالب است بدانید که لوت هر سال گرمترین دمای سطح زمین را به خود اختصاص نداده است. در سال ۲۰۰۳ این رکورد به بدلندزها در صحرای کوئینزلند استرالیا با دمای ۶۹٫۳ درجه سانتیگراد و در سال ۲۰۰۸ بیابان تورپان باسین چین با دمای ۶۶٫۸ درجه سانتیگراد اختصاص داشته است. صحرای باسین در چین دارای ارتفاعانی با سنگهای تیره متمایل به قرمز رنگ است که در هنگام پس از ظهر در زیر تابش خورشید دمای فوق العاده بالایی پیدا میکنند.

دمای سطح زمین از فاکتورهای متعددی پیروی میکند که از جمله آنها میتوان به تغییرات تشعشعات خورشیدی، جنس و رنگ خاک و دمای محیط اشاره کرد. با توجه به این اصل که دمای سطح زمین در هنگام ظهر و پس از آن همیشه از دمای محیط گرمتر است (همانند شنهای ساحل که بسیار گرمتر از دمای هوا در ساحل است). می توان نتیجه گیری کرد بیابان لوت در ایران، صحرای العزیزیه در لیبی، بدلندزها در صحرای کوئینزلند استرالیا و بیابان باسین در چین همگی در دایره گرمترین نقاط زمین قرار دارند ولی تا هنگامیکه ایستگاه های زمینی اندازه گیری دما در هر یک از این مناطق نصب نگردد اینکه هر یک از این نقاط را گرمترین نقطه جهان قلمداد کنیم سخن به گزاف گفته ایم.

پیشینه تاریخی

در زمان هخامنشیان در قسمت شرقی لوت اقوام آریاسپی ها زندگی می کردند. آریاسپی واژه ای اوستایی است و به معنی سوارکار ماهر است. این قوم که امروزه آنان را به قوم بلوچ میشناسیم در جنگهای شرق ایران به کورش کمکهای شایانی نمودند و از این رو مورد التفات وی بودند. به گونه ای که از پرداخت مالیات معاف بودند و نامی از آنان در کتیبه بیستون به عنوان پرداخت کننده خراج نیامده است. آریان در کتاب تاریخ اقوام ایران می نویسد: این قوم به واسطه کمک فراوان به کورش در دربار هخامنشیان اعتبار و احترام زیادی یافتند و در منطقه خود نوعی خود مختاری داشتند. اسکندر مقدونی پس از فتح ایران چون به این منطقه رسید آنان را ارج نهاد و از تصرف سرزمینهای آنان چشم پوشی کرد. مورخین یونانی از قوم آریاسپی تمجید فراوان نموده اند و آنان را نمونه ای از طوایف کامل مترقی و منزه دانسته اند. متاسفانه بسیاری از نام های تاریخی مناطق حاشیه لوت دچار تغییرات غیر ضروری شده است و تطابق مکان های فعلی با نسخ تاریخی را دچار مشکل کرده است. از این رو شایسته است مطالعات نام‏شناسی درباره محلهای تاریخی دنبال شود و نام صحیح و اصلی بسیاری‏ از آبادیهای اطراف لوت مشخص گردد تا نامهای جغرافیائی بغلط ضبط نشوند و یا باشتباه نام قدیمی‏ آنها عوض نگردد. به عنوان مثال نصرت‏ آباد که نام قدیمی و تاریخی اسپی یا سپی را داشته  در زمان پهلوی اول بواسطه شهرت حکمران محلی نصرت آباد شده است. در زیر به گوشه ای از مناطق تاریخی حاشیه ریگ یلان اشاره می گردد.

ده سلم

دقیقا مشخص نیست که نام ده سلم از کجا اقتباس شده است. احتمال می رود نام یکی از سرداران مسلم خراسانی به نام سلم ابن زیاد باشد که در زمان حکومت یزید حاکم خراسان بود. ساکنین ده سلم این نام را برگرفته از نام سلم برادر ایرج و پسر فریدون میدانند. این منطقه در پایان راه شمال به جنوب لوت معروف به راه نو قرار داشته است. در حال حاضر ده سلم آبادی کوچکی است که مردم آن بیشتر از کشت خرما و دامداری امرار معاش میکنند. خرمای ده سلم مرغوب نیست و در شهر نهبندان به فروش میرسد. اولین تپه های ماسه ای ریگ یلان در ۳۵ کیلومتری جنوب ده سلم قابل مشاهده است و از این حیث موقعیت مناسبی برای جذب گردشگر دارد. تنها آثاری که از رونق ده سلم در گذشته حکایت دارد قنات های فراوان آن و قلعه ای در ۳ کیلومتری آن است که تنها مخروبه ای از آن بر جای مانده است.

نصرت آباد (اسپی یا اسپید)

شهر نصرت آباد در طول جغرافیایی E5959 و عرض جغرافیایی N2953 با ارتفاع متوسط ۱۱۱۹ متر از سطح دریا  در۱۰۵ کیلومتر شمال غربی زاهدان و در مسیر  زاهدان – بم واقع شده است. این شهر به این خاطر که از زمانهای گذشته در مسیر کاروانهای نظامی  تجاری و … که از مرکز  ایران به بلوچستان و قندهار و حتی هندوستان  رفت و آمد  می کردند و تنها آبادی میان بلوچستان و بک که بیابان  گسترده ای بوده قرار گرفته دارای اهمیت فراوان است. در اطراف روستای گرگ در غرب نصرت آباد منطقه شکار ممنوع بلبل آب، اومار دشت حصاروئیه یکی از زیستگاههای موجود پرندگان بومی مانند کبک و حیواناتی مانند قوچ، میش و آهو است. همچنین پستاندارانی چون روباه ، شغال، کفتار، گرگ و… نیز در این منطقه زیست می کنند. بخش اعظم این شهر را طایفه نارویی تشکیل می دهند که از طوایف بزرگ منطقه بلوچستان  از گذشته تاکنون بوده که در مسیر حوادث تاریخی این سرزمین نقش بسزایی را ایفا نموده اند . درباره وجه نام گذاری این طایفه، مردم آن بر این باورند که آنان ساکن منطقه ای بوده اند به نام نارو  به این معنی که در آن چیزی نمی روییده است. این منطقه تا دوره قاجاریه  به نامهای اسپید ، سپیت و سپه شناخته می شده است اما در دوره قاجاریه حاکمی که از کرمان یا بم به این منطقه فرستاده شده بود نصرت الدوله  نام داشته است که از زمان ایشان به نصرت آباد معروف می شود.

تاریخچه عبور

از آنجا که نسخ قابل اعتمادی از عبور از این عرصه در اختیار نیست، دانسته ها ما درباره عبور و مسیرهای احتمالی تاریخی در این منطقه به چند کتاب شناخته شده محدود است. آلفونس گابریل کویرنورد مشهور اتریشی پیرامون منطقه ریگ یلان را پیمود ولی وارد ریگستان نشد. وی در کتاب عبور از صحاری ایران به منطقه لوت و ریگ یلان اشاره کرده  و نقشه ای از این منطقه ارایه کرده است. خانیکوف از دیگر محققینی بود که درباره این منطقه ناشناخته اطلاعاتی منتشر کرد. بیشترین تحقیق در این منطقه توسط استرائیل زوئر انجام گرفته است که آثار وی کماکان به عنوان مستندترین آثار در ارتباط با لوت در دانشگاه های کشور تدریس می گردد. افراد فوق دانشمندانی هستند که در ۴۰ سال پیش با حداقل امکانات کتابهای با ارزشی از جغرافیایی این منطقه ناشناخته ارایه کرده اند. در سالهای پس از آن هانس بوبک نقشه های هوایی و زمینی لوت را تطابق داد و آثار وی مهمترین آثار نگاشته شده در ارتباط با ریگ یلان و لوت است. اولین گزارش عبور از این منطقه متعلق به کتاب جغرافیای طبیعی دشت لوت نوشته دکتر احمد موستوفی است. وی در این کتاب به عبور پیاده از عرض ریگستان و قله ریگ به همراه دکتر مونرو اشاره کرده است. در سالهای اخیر سفرهای تحقیقاتی آقای رشیدی از بازنشستگان استانداری کرمان در این منطقه هائز اهمیت است. وی تحقیقات بسیاری درباره جغرافیای طبیعی بیابان لوت و ریگ یلان انجام داده است و از آشناترین افراد با این منطقه ناشناخته است.

آنچه مسلم است،  اولین فاتحان قله ریگ و ریگ یلان اقوام مختلف بلوچ بوده اند که با این منطقه آشنایی بسیاری داشته و دارند ولی به دلیل نبود نگاشته ای از این سفرها، فاتحان اصلی این منطقه مجهول و ناشناخته به تاریخ پیوسته اند. در سالهای اخیر گزارش هایی انگشت شمار از عبور پیاده از این عرصه ماسه ای منتشر شده است. گزارش عبور تیم کویرنوردی گروه کشیت از جنوب ریگ یلان در سال ۱۳۸۵  از آن جمله است. همچنین نفوذ هایی متعددی در منطقه با خودرو جهت شناسایی منطقه انجام گرفته است. که از آن جمله می توان به ۲ سفر گروه کویرها و بیابان های ایران به منطقه ریگ یلان، و قله ریگ، همچنین سفرهای گروه آقای مهرداد قزوینیان از سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲، گروه آقای بهمن ایزدی، بیرجند آفرود و آقایان امیر طالبی گل و احمد رونقی اشاره کرد.  اما مهمترین گزارش عبور از این دیواره عظیم مربوط به تیم زاهدان آفرود است که در اسفند ماه ۹۱ به همراه گروه زیست موفق به عبور از عرض ریگ با خودرو  شدند. گروه زاهدان آفرود از جمله گروه های بسیار شناخته شده کویرنوردی در سطح کشور است که سفرهای متعددی در مناطق کویری ایران بالاخص ریگ یلان و لوت داشته اند. همچنین در فروردین ماه ۹۲ گروه آقای بهراد طوقی موفق به باز کردن مسیری جدید در منطقه ریگ یلان و عبور از عرض شمالی ریگ شدند. اولین عبور با پاراموتور توسط آقای مهرداد قزوینیان در سال ۱۳۹۰ انجام گرفت. وی در این سال عرض ریگستان را با پاراموتور طی کرد. مهرداد قزوینیان از جمله افرادی است که تحقیقات بسزایی در این منطقه انجام داده  که موجب هرچه بهتر شناخته شدن منطقه گردیده است.

در پایان شایسته است از استانداری کرمان آقایان رشیدی و ایزدپناه، گروه کرمان آفرود، یگان تکاوری ده سلم، گروه زاهدان آفرود، آقایان عظیم و پرویز شه بخش، نمایندگی شرکت تویوتا در کرمان، آقایان حمیدرضا حدادزاده، مسعود خیرخواه، پدرام سعیدی، علی گمرکی، اشکان هدایتی، کیان بابازاده و سایر عزیزانی که این سفر بدون یاریشان امکانپذیر نبود قدردانی گردد.

قبلی ۱ از ۲۴ بعدی