این مسجد در کنار خیابان امام خمینی واقع گردیده و یکی ازوسیع ترین و بهترین مساجد قزوین و ایران است . اصل بنای مسجد توسط شاه اسماعیل اول آغاز شده و توسط شاه تهماسب به اتمام رسیده است؛ اما با گذشت زمان و عدم مراقبت ویران گردیده تا اینکه در دوره قاجاریه به دستور فتحعلی شاه ، مسجد جدیدی جایگزین آن شده است. بنای مسجد به صورت چهار ایوانی ساخته شده و دارای صحن وسیعی است . مساحت کل مسجد،حدود 12240 و مساحت صحن آن، 6664 متر مربع است . مسجد از جانب شمال دارای جلوخان طولانی و عریضی است که از دو طرف با دیوارهای آجری و طاقنماهای منظم محصور گردیده و در انتهای شمالی به وسیله پلکان هایی که مطابق با عرض جلوخان است، به خیابان امام خمینی متصل می گردد . در بخش میانی جلوخان از جانب شرقی ، راهرویی سرپوشیده است که به طرف شرق می رود و در وسط به در حمام شاه می رسد و انتهای آن، دری است که به بازارچه سعد السلطنه راه دارد . در ابتدای جلوخان و پس از خارج شدن از در بزرگ شمالی مسجد در جانب شرقی و غربی جلوخان، پلکان هایی است که از جانب باختر به زمین متروکی می رود (این معبر متروک و مسدود است) و از جانب خاور به بازارچه سعدالسلطنه راه پیدا می کند . سردر شمالی مسجد شاه بسیار مجلل و رفیع است و سرتاسر آن با کاشی های مینایی و اسلوب بدیعی تزیین گردیده و دارای کتیبه ای از کاشی لاجوردی و به خط نستعلیق ممتاز و عالی به تاریخ 1202 ه-. ق است . در این کتیبه، شرح ساخت مسجد به دست فتحعلی شاه قاجار آمده است . حیاط مسجد به شکل مربع مستطیل است و در هر یک از جهات اصلی آن ، ایوانی قرار دارد . در طرفین هر ایوان، رواق و شبستان هایی ساخته شده است . هر یک از رواق های شمالی و جنوبی دارای چهار طاقنما، و رواق های شرقی و غربی دارای نه طاقنما هستند و هر یک از طاقنماها نیز ارسی های سه چشمه ای دارند که مشرف به صحن مسجد است . امروزه به جای ارسی های قدیمی، درهای چوبی جدیدی کار گذاشته اند . ایوان های چهار گانه، با کاشی های مینایی مزین گردیده و درهر ایوان، کتیبه ای از کاشی لاجوردی و به خط نسخ نگاشته اند . متن کتیبه ها، قرآنی است و در آخر کتیبه ایوان جنوبی، عبارت " بمعماری استاد میرزای شیرازی – عمل استاد اسمعیل کاشی پز 02 12" آمده است. صحن مسجد از سه طرف به خارج راه دارد و معبر آن، از گوشواره های دو طبقه واقع در طرفین ایوان ها است . سردر ورودی غربی بسیار محتشم و رفیع است و تزیینات بدیعی از کاشی های مینایی و کتیبه ای به تاریخ 1220ه-. ق دارد . متصل به ایوان جنوبی، مقصوره رفیعی به ابعاد 14×15 متر قرار دارد که ازاره آن از سنگ و بقیه آن اندود گچی است . در دیوار جنوبی این مقصوره، محرابی از سنگ مرمر قرار دارد که با کاشی های مینایی رنگ تزیین یافته است . در هر یک از دیوارهای شرقی و غربی مقصوره، ارسی سه چشمه ای قرار دارد که از آنها می توان به شبستان های اطراف مقصوره راه یافت . این شبستان ها هر یک دارای 28 طاق کوچک- هر طاقی به وسعت 16 متر مربع- است که به فاصله 6 متر از همدیگر ساخته شده و روی 18 ستون استوار شده اند . حجم ستون ها هر یک 25/2 متر است . بر فراز مقصوره، گنبد بزرگ و زیبایی به قطر دهانه 15متر قرار دارد . این گنبد به صورت دو پوسته پیوسته ساخته شده و ارتفاع تیزه داخلی آن تا کف بنا، 83/20 و ارتفاع رأس خارجی آن تا کف حدود 25/23 متر است . ضخامت بدنه گنبد در پاکار نیز حدود 70/1 متر است . سطح خارجی گنبد با کاشی پوشیده شده و دارای طرح های هندسی و خطی است . این کاشیکاری در سال 1326 شمسی تجدید شده است . سطح داخلی گنبد گچ اندود است . در گذشته، در طرفین گنبد، مناره رفیعی قرار داشته که مادام دیولافوا به آنها اشاره کرده است . در داخل گنبد ء احادیث و آیاتی چند به خط نسخ ممتاز جلی در کاشی لاجوردی به تارخ 1220 ه-. ق کتیبه شده است . در برابر گنبد، ایوان رفیع و زیبایی است که با تزیینات کاشی و مقرنس پوشیده شده است . طول این ایوان، 17 و پهنای آن، 7 متر است و با درگاه وسیعی وارد مقصوره می شود . ایوان شمالی دارای طاقی است که سطح زمین آن به شکل کثیرالاضلاع مخمس بنا شده و به مساحت 82 متر است و بالای آن، مأذنه وسیعی وجود دارد . در وسط حیاط ، یک حوض بسیار بزرگ سنگی به شکل مربع مستطیل ساخته شده است . همچنین در مغرب دالان شمالی مسجد، حوضخانه ای است که طاق های آن روی شش ستون سنگی قرار گرفته و حوض بزرگی از سنگ دارد . در همین دالان، لوحی از سنگ مرمر از فتحعلی شاه قاجار در دیوار جنوبی نصب شده است . این مسجد به شماره 122 به ثبت تاریخی رسیده است .
نظرات بسته شده است.