مسجد جامع خروانق
این بنا در روستای خروانق در 45 کیلومتری شهرستان ورزقان- از توابع آذربایجان شرقی- واقع است . بنای اصلی مسجد به سده های ششم و هفتم هجری منسوب است که در دوره صفوی بازسازی و در دوره قاجاریه مرمت و تعمیر شده است . این مسجد، 60/19 متر طول و 80/13 متر عرض دارد و قطر گنبد اصلی آن، 5/8 متر است . فضای زیر گنبد، از پنجره های دیوار شرقی نور می گیرد. دربخش شمالی بنا که مقطعی صلیب وار دارد، سکوی مرتفعی است که ازطریق پلکانی که ازمدخل دیوار شمالی شروع می شود، قابل دسترسی است . در اصل، تنها مدخل فضای زیر گنبد، از طریق ایوان بوده است که بعدها با برش مورب گوشه شمالی دیوار، راهروی دیگری به این فضا باز کرده اند. درشمال گنبدخانه، اتاق طویلی با دوگنبد و طاقنما و پنجره های باریک وجود دارد که تنها ازطریق مدخل شمالی می توان به آن وارد شد . گمان می رود که این فضا به نمازخانه بانوان یا قرائت قرآن اختصاص داشته است . به نظر می رسد بنای فعلی مسجد، در دوره شاه صفی صفوی احداث و در دوره قاجار تعمیر شده باشد. در این مسجد، دوکتیبه وجود دارد که تاریخ اولی، "سنه احدی خمسین الف من الهجره[1051]" و دومی، " ناصرالدین شاه قاجار فی سنه احد عشر و ثلاث مأه بعد الف [1311] نوشته میرعبدالله" است . بنای دیگری با دو گنبد درخروانق وجود دارد که در اصل به عنوان مسجد ازآن استفاده می شده است . طول و عرض خارجی این بنا، 8×50/13 متر است و هر یک ازگنبد های آن، 70/4 متر قطر دارد . دراصل، هر یک از فضاهای زیر گنبد، درهریک ازدیوارهای طولی خود پنجره ای داشته است؛ ولی بعدها یکی از آنها را مسدود و به طاقچه کم عمقی تبدیل و در دو طرف آن، پنجره های جدیدی تعبیه کرده اند. بنا دارای محرابی با مقطع نیم دایره است . درجنوب و شمال بنا، ضمایمی از خشت دیده می شود . به نظر می رسد که بنای اصلی در دوره صفویه ساخته شده باشد .