مسجد دشتی، اصفهان

این بنا در ساحل جنوبی زاینده‌ رود و 18 کیلومتری خاور اصفهان واقع شده و به همراه نمونه‌های مشابه ـ مسجد کاج و ازیران ـ در همین منطقه، مربوط به قرن هشتم هجری است که امروزه به حالت نیمه ویران در آمده‌اند. نقشه این مسجد با توجه به وضعیت حاضر دارای اتاق مربع شکل ساده‌ای به ابعاد داخلی 10×10 و ابعاد خارجی 14×14 متر است. در جلو دارای ایوانی مخروبه به عرض 10 و عمق فعلی 5/4 متر است. اتاق مربع شکل این مسجد در جهت خاوری، باختری و شمالی دارای درگاه طاقدار عریض و بلند و در جهت جنوب، محراب آجری است. طرح مربع گنبدخانه با هشت طاق نمای بزرگ در پایین و شانزده طاق کوچک در بالا به دایره تبدیل گشته است. در بدنه گنبد، علاوه بر نورگیرها، جای چوب بست‌هایی نیز دیده می ‌شود. در گذشته، در گوشه‌های ضلع شمالی بنا، مناره‌هایی وجود داشته که از بین رفته‌اند. همچنین در یکی از زوایای شمالی بنا، راه پله مارپیچی تعبیه کرده‌اند و در دو گوشه جنوبی آن نیز جایی برای چنین راه پله‌ای در نظر گرفته‌اند. در بخش‌های مختلف بنا، از جمله در گوشه سازی، از الوار چوبی کمک گرفته ‌شده است. این بنا فاقد کتیبه تاریخی و تزیینات زیادی است و به همین دلیل و داشتن ویژگی ‌های دیگر، به نظر می ‌رسد که ساختمان آن ـ به دلیل نامعلوم ـ هیچ‌ گاه به طور کامل به اتمام نرسیده باشد. تنها تزیینات موجود، آجرکاریی ها و اندکی کاشی کاری است که در جبهه جنوبی ایوان به کار رفته است. بنای این مسجد به روزگار آبادانی دارای صحن و ملحقاتی بوده که همگی از بین رفته‌اند.