مسجد سفید، رضوان شهر

مسجد سفید/ اسپید مزگت (رضوان شهر) این بنا در دهکده کیش خاله دینا چال در سمت راست رودخانه و در بخش اسالم استان گیلان واقع گردیده و هرچند به صورت ویرانه ای درآمده است، ازآثار کهن و ارزشمند منطقه به شمار می آید . از آنجا که بخش عمده بنا ویران شده، اطلاعی از طرح کلی و ویژگی های معماری آن در دست نداریم . با این حال، با توجه به بقایای موجود به نظر می رسد که بنای مربع مستطیلی بوده که در میانه آن ، شبستانی مربع، و دورتا دور شبستان، رواقی قرار داشته که با پایه ای هشت ضلعی از شبستان مجزا می شده است . عرض رواق ها حدود 40/3 متر و طول یکی از اضلاع باقیمانده مسجد حدود 75/16 متر است . دهلیزها با پوشش طاقی مسقف می شده اند که ارتفاع طاق از کف امروزی به 70/5 متر می رسد . محیط پایه های هشت ضلعی که فضای شبستان را از دهلیز مجزا می کند، حدود 50/5 متر و فاصله پایه ها از یکدیگر حدود80/2 متر است . بالای هر دو پایه، طاقی با قوس شکسته زده اند که پوشش رواق و شبستان میانی، از یک طرف بر آنها قرار می گرفته است . مصالح اصلی بنا، آجرهایی به ابعاد 6×23×23 سانتی متر و قطر دیوارهای اصلی مسجد، 175 سانتی متر است . طاق های رواق ها سفال پوش بوده؛ با این تفاوت که سفالینه ها به ابعاد 36×50 سانتی متر، برخلاف شیوه امروزی، با ملاط به طاق ها چسبانده می شده اند . بر پاطاق رواقی که نسبتا سالمتر باقی مانده ، به صورت سرتاسری، کتیبه ای قرآنی ازآیات سوره توبه به خط کوفی گچبری کرده اند . ازاره همین رواق نیز دارای گچبری یی با طرح های غیرمعمول است . این گچبری ها به روزگار آبادانی مسجد، سراسر رواق را می گشته است . با توجه به کتیبه کوفی مزبور می توان بنای مسجد را مربوط به دوره سلجوقی دانست . منابع : ستوده. 1349،صص72-70و82-75؛ کیانی. 1368،ص3