مسیر‌یابی در طبیعت

جمع‌آوری اطلاعات در مورد راه
بهتر است قبل از عزیمت، تا می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد راه جمع کنید. با جغرافیا و آب و هوا و حتی تاریخچه منطقه‌ای که تیم عازم آن است آشنا شوید. مخصوصاً اگر تیم می‌خواهد مدتی در منطقه بماند. هر رشته کوه ویژگی‌های خاص خود را دارد که روی مسیر‌یابی تاثیر می‌گذارد. کتاب‌های راهنمای کوهنوردی هم با گذشت زمان، قدیمی می‌شوند. سعی کنید آخرین چاپ آنها را تهیه کنید به آخرین اطلاعات پیش‌بینی وضع هوا و شرایط برفی توجه داشته باشید.
کوهنوردانی که قبلاً در منطقه بوده‌اند، می‌توانند اطلاعات خوبی در مورد مسیر و مشکلات مسیر‌یابی بدهند. بررسی سایت‌های کوهنوردی هم بد نیست. در نقشه‌های مختلف نظیر نقشه‌های اداره خدمات جنگل‌ها، نقشه راه‌ها، نقشه هوایی، کروکی‌ها و یا نقشه‌های توپوگرافی منطقه، جزییات مفیدی را می‌توان یافت. مناطق صعود پر طرف‌دار ممکن است استراحتگاه‌هایی برای کوهنوردان داشته باشند که حاوی اطلاعات منظمی در مورد منطقه هستند.
پاره‌ای از اطلاعات را می‌توان از افراد محلی گرفت. در آغاز فصل زمستان، خطر ریزش بهمن روی شیب‌ها زیاد است.
با مقامات و ادارات گوناگون در مورد راه‌ها و مسیرها، مخصوصاً در نقاط محدود و جهت قوانین عبور و شرایط کمپ زدن تماس بگیرید.

مشاهده راه‌های دسترسی
با چشم باز و با توجه، به طور دائم کوهستان را از نظر مسیرهای صعود بررسی کنید. یک چشم‌انداز کوهستان می‌تواند مجموعه‌ای مثل یال‌ها، صخره‌ها، برف چال‌ها و درجه شیب کوه را نشان دهد. همیشه سرنخ‌هایی برای راه‌ها جستجو کنید، مثل انتخاب یال‌هایی با درجه شیب پایین‌تر، به جای دیواره‌هایی که دارای گسل، شکاف، سکو و یا تنوره‌هایی از میان خود به طرف بالا هستند. نقاط قابل صعود را جستجو کرده و سعی کنید آنها را به یکدیگر وصل نمایید.
اگر راه دسترسی در پای کوه است از چشم‌اندازهای مختلف آن را بررسی کنید.
گاهی حضور برف بیانگر شیبی با زاویه مناسب صعود است، چرا که برف روی مسیرهایی با زوایه بالاتر از 50 درجه باقی نمی‌ماند. برف و بوته‌هایی که روی صخره‌های دورتر قرار دارند. محل خوبی برای پیاده‌روی بین تاقچه‌های کوچک روی خود هستند. برفی که گاهی در فاصله دور روی کوه به نظر می‌رسد ممکن است یخ باشد.

مواظب خطر باشید.
برف چال‌ها و یخچال‌ها را از نظر خطر ریزش بهمن و صخره‌ها را از نظر ریزش احتمالی سنگ بررسی کنید. از مسیرهایی با نقاط بهمنی و یا خطر ریزش سنگ، در ساعات سرد شب و یا صبح زود سریعاً بگذرید. از این مناطق به هنگام ریزش باران عبور نکنید.
اگر عبور از مسیر انتخابی مشکل است قبل از دیر شدن، راه‌های احتمالی دیگر را بررسی کنید.

در مورد بازگشت فکر کنید.
همیشه مسئله بازگشت را در نظر بگیرید. اگر بالا رفتن از جایی آسان است، لزوماً پایین آمدن آن آسان نخواهد بود. همچنین ممکن است پیدا کردن راه بازگشت نیز آسان نباشد. از جی پی اس و ارتفاع‌سنج استفاده کنید و در صورت نیاز، راه را علامت‌گذاری کنید. به این فکر کنید که اگر هوا تاریک شد گروه کجا خواهد بود و آیا می‌شود در آن ساعت از چراغ پیشانی استفاده کرد. به نقاط کمپ اضطراری، منابع آب و عوامل دیگری که بازگشت را راحت‌تر و مطمئن‌تر می‌سازد، فکر کنید.

راه رفتن
رسیدن به قله اغلب با راه رفتن است تا صعود فنی و مهارت در راه رفتن اهمیت دارد.
قبل از رسیدن به پاکوب، به پاها، باسن و کمر و شانه‌های خود تمرین کششی دهید. مقداری آب بنوشید. کوله‌پشتی و کفش‌ها را مناسب بدن خود سازید تا از بروز توقف‌های اجباری بعدی جلوگیری کنید.
از جیب‌های بیرونی کوله‌پشتی برای قرار دادن وسایلی که مکرراً در طول روز استفاده خواهند شد مثل آب، بلوز، تنقلات، کلاه، دستکش، گتر، عینک آفتابی و چراغ پیشانی استفاده کنید. کلنگ و باتون‌های خود را در قسمت خارجی کوله‌پشتی قرار دهید تا برای عبور از نقاط دشوار در دسترس باشد.
در آغاز، آهسته حرکت کنید تا بدن گرم شود و قبل از شروع به عرق کردن لباس‌های خود را کم کنید.
صعود از ارتفاعات را آهسته و با استیل انجام دهید و در شیب کم سرعت را بالا ببرید.

گام استراحت
سرعت آرام و یکنواخت، انسان را به قله می‌رساند. در مسیرهای شیب‌دار، روی برف و در ارتفاعات، گام استراحت، سرعت قدم‌ها را کنترل کرده و خستگی را کاهش می‌دهد. جای توقف‌های ممتد در مواقعی که پاها و شش‌ها احتیاج به وقفه دارند، از این تکنیک استفاده کنید.
بدین منظور، هر گام را به یک لحظه کوتاه توقف کامل خاتمه دهید تا استراحتی به پای خود داده باشید. یک پای خود را برای قدم بعدی به جلو حرکت دهید. صاف بایستید و در حالی که به پای پشتی اجازه می‌دهید که تمام وزن بدن را تحمل کند، نفس خود را بیرون دهید.
پای عقبی خود را بکشید و راست کنید تا توسط استخوان پا حمایت شوید، نه توسط ماهیچه‌ها، احساس کنید که وزن شما روی استخوان‌ها و پا قرار گرفته است. اکنون کاملاً استراحت کرده و به ماهیچه‌های پای جلوی خود اجازه استراحت بدهید. مخصوصاً ماهیچه‌های ران، این لحظه آنی استراحت، هر چقدر هم که کوتاه باشد باعث رفع خستگی ماهیچه‌ها می‌شود.
سپس یک نفس بگیرید و پای عقبی خود را برای گام بعدی به جلو بیاورید. و تمام اعمال را برای پای دیگر خود تکرار کنید.
تنفس خود را با حرکات پا هماهنگ کنید با هر گام، یک بار تنفس کنید. نفس بگیرید و گام بردارید. در حینی که در حال استراحت دادن به پای جلوی خود هستید و روی پای عقب قرار دارید، نفس را بیرون دهید. این شکل تکراری را در طول صعود حفظ کنید. تعداد تنفس در هر گام بستگی به سختی کار و درجه خستگی شما دارد.

استراحت‌ها
استراحت‌ها سرعت و آمادگی بیشتری به بدن می‌دهد. فقط هنگام خستگی توقف کنید. در غیر این صورت روحیه گروه را برای رسیدن به قله پایین می‌آورید.
در ساعات اولیه حرکت که بدن سر زنده و آماده است فاصله بین استراحت‌ها را هر 1 تا 5/1 ساعت انتخاب کنید. در حالت ایستاده و یا تکیه داده استراحت کنید و کوله خود را از روی دوش پایین بیاورید. نفس‌های عمیق بکشید و چیزی بخورید و بنوشید. همیشه بدن خود ر از نظر آب بی‌نیاز نگه دارید و در هر توقف آب بنوشید.
زمان‌های متفرق شدن گروه برای دستشویی را اعلام نمایید چرا که ممکن است افرادی بر اثر خجالت کشیدن نیاز خود را عنوان نکنند و اولین توقف شما برای این کار باید آخرین نقطه دارای امکانات توالت باشد.
در طول یک روز راهپیمایی گروه می‌تواند بعد از هر دو ساعت یا بیشتر یک استراحت کامل بکند. نقاطی را برای استراحت انتخاب کنید که امتیازاتی مانند دسترسی به آب، محل قرار دادن کوله‌پشتی‌ها و چشم‌انداز خوب دارند.

بازگشت
در حرکت به طرف پایین، قدم‌ها بدون احساس خستگی سرعت می‌گیرند. در هنگام فرود، وزن بدن و کوله‌پشتی روی ران‌ها، زانو پاها فشار می‌آورد.
با چند روش از بروز صدماتی مثل تاول، صدمات زانو، زخم انگشتان پا، کبود شدن ناخن‌ها، سردرد و درد کوله‌پشتی جلوگیری نمایید:
قبل از حرکت ناخن‌های خود را بگیرید. بند کفش‌ها را مخصوصاً در قسمت بالای کفش سفت کنید تا از حرکت پا درون کفش و فشرده شدن انگشتان جلوگیری نمایید.
در هنگام وارد آمدن هر گونه شوکی به زانوها، آنان را خم کنید.
هر پا را خیلی سبک حرکت دهید، طوری که انگار تازه زخم داشته است.
از چوب‌های اسکی و یا باتون جهت تخفیف فشار روی زانوها و حفظ تعادل استفاده کنید.
سرعت گام‌های خود را کمتر از آن چیزی کنید که نیروی جاذبه می‌خواهد.
در صورت نیاز از یک کلنگ جهت حفظ تعادل و ترمز کردن استفاده کنید. این وسیله روی چمنزارها روی شیب‌ها، جنگل‌ها و خزه‌ها بسیار مفید است.

تراورس
راه رفتن در عرض یک شیب (تراورس) باعث پیچ خوردن مچ پا، کج شدن باسن و از دست دادن تعادل می‌شود. اگر امکان دارد با تغییر مسیر حرکت از تراورس کردن اجتناب کنید. اگر تراورس غیر قابل اجتناب است صخره‌ها، راه‌های عبور حیوانات و نقاط بدون پوشش گیاهی را انتخاب کنید تا از پیچ خوردن زانو جلوگیری نمایید. برای وارد آمدن فشار کمتر به مچ پا از حرکات زیگزالی و مارپیچی استفاده کنید.

مسیر‌یابی
در انتخاب مسیر حال که وسایل را در دست دارید و کلیه شرایط راجع به هوا و منطقه را می‌دانید ساده‌ترین راه را انتخاب کنید.
همیشه سعی کنید مسیر اصلی را پیدا کرده و روی آن باقی بمانید. زمانی که علایم و نشانه‌ها از بین رفته‌اند متوجه پیچ راه نشدن امری عادی است. در یک مسیر واقع در جنگل پوشیده از برف سنگین تنه‌های اره شده درختان که از برف بیرون آمده‌اند، ممکن است تنها علایم نشانگر موقعیت راه پا‌کوب باشند.

حرکت با دیگران در یک گروه
اجرای برنامه با دیگران لذت بخش‌تر است:
 گام‌های خود را با سرعتی بردارید که وقت کم نیاورید.
و طوری سرعت گروه را تنظیم کنید که آهسته‌ترین فرد فاصله زیادی از گروه نداشته باشد و نفر آخر در هنگام استراحت بتواند خودش را به گروه برساند و از همان زمان استراحت را شروع کنید.
– کندترین فرد را در جلوی صف بگذارید.
– وسایل و ابزار گروهی را بین افراد با انرژی تقسیم کنید.
– از فرد جلویی خود سه تا پنج قدم فاصله بگیرید، به هر کوهنورد همچنین هر کلنگ کوهنوردی، مقداری فضای آزاد بدهید.
– همیشه با گروه حرکت کنید. از دیگران فاصله زیادی نگیرید.
– زمانی که شاخه درختی را می‌گیرید و می‌خواهید آن را رها نمایید به پشت سر خود نگاه کرده و فریاد بزنید: شاخه!
– زمانی که توقف می‌کنید در کنار راه بایستید.
– جهت انجام هر کار ضروری اجازه بگیرید. در زمان ملاقات با گروه دیگری متواضع باشید. رسم بر این است که گروهی که در حال پایین رفتن است، می‌ایستد. در مسیرهای با شیب کم و یا زمانی که گروه پایین‌رونده بزرگ است، گروه بالارونده می‌ایستد و به آنها راه می‌دهد. زمانی که گروهی را با کوله‌پشتی ملاقات می‌کنید کنار راه بایستید و به آنها راه بدهید، از صحبت کردن بلند خودداری کنید و حرکات اضافی انجام ندهید. کسانی که با دوچرخه کوهستان هستند همیشه مراعات پیاده‌ها را بکنند.
– در مسیرهای طولانی و فرود، زمانی که پیدا کردن مسیر شکل نیست، یک نقطه را برای جمع شدن انتخاب کنید. این کار باعث می‌شود هر کسی با سرعت خود راه برود و گروه در دسته‌های کوچک‌تر تقسیم شود. گروه را در نقاط تقاطع و یا محل رد شدن از رودخانه دوباره جمع کنید. افراد با تجربه را در جلو و پشت سر گروه قرار دهید.
– آدمی بشاش و آماده کمک باشید. کسی باشید که انسان تمایل داشته باشد با او برنامه اجرا کند.
تا زمانی که علایم از روی مسیر پاک نشده‌اند و تا موقعی که مجبور به انتخاب جهت دیگری نشده‌اید از روی پا‌کوب خارج نشوید کسانی که پا‌کوب اولی را درست می‌کنند، همیشه آسان‌ترین راه را انتخاب کرده‌اند شما هم مانند آنها عمل کنید.

مواجهه با حیوانات در طبیعت وحشی
حیات وحش محیط کوهستان افسونگر و اغلب جذاب است اما مشاهده پرندگان و حیوانات باید از دور باشد و نباید مزاحم آنها شد. در صورت مواجهه با حیواناتی در مسیر، خود را آهسته کنار بکشید به آنها فرصت بدهید تا بتوانند خود را دور کنند. سعی کنید از مسیرهای سرازیری‌شان عبور کنید زیرا آنها برای فرار، معمولاً جهت سربالایی را انتخاب می‌کنند. فضای زیادی را برای آنها باقی بگذارید زیرا مواجهه حیوان با انسان در یک محدوده کوچک، خطر حمله را به وجود می‌آورد.
در سرزمین خرس‌ها از قلمروی شخصی آنها فاصله بگیرید. سعی کنید از برخورد با آنها اجتناب کنید. اگر مجبور به عبور از محل حیوانات هستید سر و صدای زیادی راه بیاندازید تا نزدیک شدن خود را به آنها اعلام کنید. اگر گروه کوهنوردی ناگهان با خرس یا یوزپلنگی روبرو شد، بر نگردد و فرار نکند. فرار کردن از مقابل حیوانات باعث تحریک حس حمله برای طعمه خواهد شد. خرس‌ها دوندگان خوبی هستند. در این گونه مواقع، در جای خود بمانید، به حیوان نگاه کنید و در حالی که کماکان به نگاه کردن ادامه می‌دهید آهسته حرکت کرده و راه حیوان را باز کنید.

نظرات بسته شده است.