منطقه حفاظت شده تندوره

نام انگلیسی :  Tandore Kouh protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده تندوره

در قسمت شمال و غرب پارک ملی تندوره و  پیوسته به آن ،‌منطقه حفاظت شده ای تحت همین عنوان (تندوره) با مساحت 23000 هکتار وجود دارد .در این منطقه آثار و بقایای سکونت در دورانهای گذشته به چشم می خورد که از آنجمله میتوان به آثار باقی مانده از قلعه ای قدیمی به نام قلعه رجبه اشاره نمود که بنا بر مشهور قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد .منطقه حفاظت شده تندوره در شمال خراسان در موقعیت E5832 تا E5848 طول شرقی و N3715 الی N3735 عرض شمالی واقع شده است .مساحت آن در حدود14000 هکتار می باشد.
 

پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره در شمال استان خراسان، در نزدکی مرز ترکمنستان و در منطقه‌ای کوهستانی با صخره‌ها و تپه ماهورهای متعدد و دره‌های ژرف و پر شیب که پوشیده از گیاهان مختلف است قرار دارد و یکی از بهترین زیستگاهای جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش اوریال می‌باشد. پارک ملی تندوره به علت قرارگرفتن بر روی ارتفاعات کپه داغ در جنوب و غرب، تأثیر پذیر بودن از کویر قره قوم و جلگه پست درگز از سمت شمال دارای دو نوع آب و هوای متفاوت است. قسمت های جنوبی و غربی پارک به علت وجود ارتفاعات بلند و تحت تأثیر توده های هوائی مدیترانه ای دارای آب و هوائی نسبتا سرد و رطوبت بیشتر و قسمت های شمالی تحت تأثیر آب و هوای گرم و خشک کویر قره قوم و جلگه پست درگز دارای آب و هوائی نسبتا گرم و دارای رطوبت کمتر می باشد. منطقه دارای ساختاری کوهستانی با مورفولوژی نامنظم بوده و کوهها از سیمایی بهم ریخته برخوردار است. در داخل پارک در ایامی که ریزش های جوی وجود ندارد میتوان از تنها راه ارتباطی داخل پارک که محیط بانی چهلمیر را به شکرآب وصل می کند استفاده نمود. راه دسترسی به پارک ملی تندوره مسیر قوچان – درگز است. میزان بارندگی سالانه‌اش حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر و توزیع بارندگی در فصول مختلف بسیار متفاوت است. درجه حرارت در زمستان تا ۲۰- درجه می‌رسد و حداقل ۴ ماه از سال در این منطقه برف وجود دارد.

این منطقه فاقد مراکز انسانی می‌باشد و تنها پاسگاه‌های محیط بانی در آن قرار دارند. مجموعه تندوره از نظر منابع آبی فاقد رودخانه‌های مهم است و قسمت اعظم منابع آب این منطقه را چشمه‌ها تشکیل می‌دهند. مرتفع‌ترین نقطه تندوره قله قنبرعلی در جنوب منطقه به ارتفاع ۲۵۸۶ متر است و پست‌ترین نقطه با ارتفاع ۸۸۴ متر در دره چهلمیر در بخش شمالی آن قرار دارد. دو زیارتگاه چهلمیر و بابا نستان از قدیم الایام مورد احترام بوده و همه روزه محل حضور تعداد زیادی از علاقمندان ومشتاقان زیارت از این اماکن می باشند .

منابع آبی

با توجه به وجود تعداد زیادی چشمه، به دلیل آبدهی کم آنها مشکلاتی از نظر تامین آب وحوش در منطقه وجود دارد.  چشمه های چهلمیر، بید، رجبه، ادانه، قره نهه، مدخان، باش تپه، ایدلق، قره لوکه، کلاشک، توغی، تندوره، چرلاق و رف سو از مهمترین چشمه های منطقه به شمار میروند.

پوشش گیاهی

پپوش گیاهی پارک نیز بسیار متنوع است و تاکنون ۳۷۳ گونه از ۶۰ تیره در این پارک شناسایی شده‌ است و انواع گیاهان علفی، بوته ای، درختی و درختچه ای در این منطقه قابل مشاهده است. اورس، انجیر، بید، نسترن، گوجه وحشی، کرکو، درمنه، گون، کلاه میر حسن، آنقوزه، کندل، زیره سیاه، کتان وحشی، آویشن، انواع گرامینه، آلبالوی وحشی، شیر خشت، کرکو، باریجه، گردو، زرشک، چوبک، بومادران، سریش، بارهنگ، انواع گیاهان یکساله مرتعی و گیاهان با ارزش داروئی از مهمترین گونه‌های گیاهی این پارک است.

حیات وحش

پستانداران: پلنگ، قوچ و میش اوریال (بالغ بر ۴۰۰۰ راس)، کل و بز، گرگ، گراز، کفتار، رودک، شغال، تشی، خرگوش، گربه پالاس، گربه جنگلی، روباه

پرندگان: عقاب طلایی، جغد، کبک، قمری، تیهو، باقرقره، دلیجه، کبک، تیهو، قرقاول، بلدرچین، کبوتر چاهی، قمری، چکاوک شاخ دار، چکاوک آسمانی، دم جنبانک ابلق، قرقی، سسک، سار، زاغی، توکای سیاه، انواع جغد، سهره سینه سرخ،  کوکر، ردپره، لیل، چکاوک، کورکور، دلیجه، سارگپه، کرکس، هما، عقاب

خزندگان: مار کبری، مار جعفری و افعی شاخدار

پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره یکی از بهترین زیستگاه های پلنگ در کشور می باشد و تصاویر زیادی از این گربه سان زیبا در این منطقه ثبت شده است. در سال ۱۳۷۰ در این منطقه ۱۳۴ مورد مشاهده پلنگ گزارش شده و در سال ۱۳۸۷ جمعیت پلنگ در این منطقه ۶۰ قلاده برآورد شده است.